Anavarza antik kentindeki Roma dönemi yapılarında kullanılan kayaç, harç, tuğla ve kurşun kenetlerin arkeometrik yöntemler ile incelenmesi
Investigation of rock, mortar, brick and lead clampus used in Roman period structures in the ancient city of Anavarza by archaeometric methods
- Tez No: 794397
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA AKYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu çalışmada, Anavarza Antik kentinde bulunan kayaçların türleri, harç ve tuğlalar ile taş blokları bağlamada kullanılan kurşun kenetlerin özellikleri araştırılmıştır. Yapılarda kullanılan kayaçlar kireçtaşıdır. Antik kentte bulunan sütunlarda ise farklı kayaçlar kullanılmıştır. Bu kayaçlar mermer, breşik kireçtaşı ile granit kayaçlarından oluşmaktadır. Kullanılan kireçtaşları, mermerler ve breşleşmiş kireçtaşı sütunları bölge jeolojisi ile uyumluluk gösterirken, granitik sütünlar bölgeye dışarıdan getirilmiştir. Harçların içerisindeki agrega ve bağlayıcı türlerini saptamak için Petrografik, XRD, FTIR, SEM- EDS, Granülometrik analizleri yapılmış ve harçtaki CaO bağlayıcı miktarı saptanmıştır. Agrega olarak; kalsit (kireçtaşı), kuvars ve tuğla kırıkları kullanılmıştır. Farklı boyutlarda ve düzensiz şekilli taneler bir araya gelmiştir. XRD yöntemi ile kalsit, kuvars, korund, alüminyum oksit ve kireç saptanmıştır. FTIR yöntemi ile de Kuvars, kalsit, illit, jips, mineralleri ile karbonat (kireç) saptanmıştır. Kireç taneler arasındaki bağlayıcı malzemeyi oluşturmaktadır. %5 lik HCl asit deneyi ile CaCO3 oranı %24 ile 27 arasında bulunmuştur. Tuğlalar, polarizan mikroskop, XRD, SEM–EDS ile TGA-DTA yöntemleri ile analiz edilmiştir. Tuğla örneklerin bir kısmının düşük sıcaklıkta fırınlandığı görülürken, bazı örneklerde matriksin daha sıkı ve yoğun olduğu görülmüştür. Diyopsit, Akermanit ve Gehlenit gibi yüksek sıcaklık minerallerine rastlanması pişme sıcaklığının yüksek olduğunu göstermekte ve bu nedenle de daha iyi vitrifiye olduğu gözlenmektedir. Bütün tuğla örneklerinde magnetit mineraline rastlanmıştır. Magnetitin varlığı, tuğla örneklerinin kapalı ortamda redüksiyonlu atmosferde pişiriminin yapıldığını gösterirken, bazı örneklerde hem hematit, hem de magnetit minerali bir arada bulunmuştur. Bu örneklerin kapalı ortamda redüksiyonlu atmosferde fırınlandığı, soğuma aşamasında da oksijene daha fazla maruz kaldığı düşünülmektedir. Pb izotop sonuçları, Aladağ Delikakaya, Horzum (Feke), Kayseri (Yahyalı) bölgeleri ile benzerlik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the types of rocks found in the ancient city of Anavarza, as well as the properties of bricks, mortar, and the lead clamps used to combine stone blocks, were investigated. The rocks used in the constructions are limestone. The columns in the ancient city were constructed from different types of rock. These rocks composed of marble, brecciated limestone and granite rocks. While the limestones, marbles and brecciated limestone columns used are compatible with the geology of the region, granitic columns were brought to the region from outside. Petrographic, XRD, FTIR, SEM_EDS Granulometric analyzes were performed to determine the aggregate and binder types in the mortar and the amount of CaO binder in the mortar was determined. As aggregate grain; It consists of calcite (limestone), quartz and brick fragments. Grains of different sizes and irregular shapes have come together. By using the XRD method, the minerals calcite, quartz, corundum, aluminum oxide, and lime were identified. The FTIR technique was used to identify the minerals carbonate (lime), quartz, calcite, illite, and gypsum. Between the grains, lime creates a binding substance. The CaCO3 ratio was discovered to be between 24% and 27% by using 5% HCl acid test. Bricks were analyzed by optical microscope, XRD, SEM–EDS and TGA-DTA methods. It was observed that while the matrix was more compact and dense in some samples, some brick samples were heated at low temperatures. It is observed that high temperature minerals such as Diopsite, Akermanite and Gehlenite are better vitrified due to the high baking temperature. Magnetite mineral was found in all brick samples. While the presence of magnetite indicates that the brick samples were baked in a closed atmosphere in a reduction atmosphere, in some samples both hematite and magnetite were found together. It is thought that these samples were baked in a reduced atmosphere in a closed environment, and were more exposed to oxygen during the cooling phase. Pb isotope results are similar for Aladağ Delikkaya, Horzum (Feke), Kayseri (Yahyalı) regions.
Benzer Tezler
- Elaiussa Sebaste Bizans Sarnıcı'nın mineralojik ve mikromorfolojik özelliklerinin araştırılması
Mineralogy and micromorphology of Elaiussa Sebaste Byzantine Cistern
MEHMET KOBANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ArkeometriÇukurova ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM KAPUR
- Anavarza'nın Kilikya Ermeni tarihi ve kültürü içindeki yeri ve önemi
The place of Anavarza in the history of Cilicia Armenian history and culture
HATİCE SANEM ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiÇukurova ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİKRET FATİH GÜLŞEN
- Evaluation of stone deterioration problems of Anavarza archaeological site for the purpose of conservation
Anavarza antik kenti taş bozulma problemlerinin koruma açısından değerlendirilmesi
EMRE İPEKCİ
Doktora
İngilizce
2021
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimari Restorasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BÖKE
DR. ÖĞR. ÜYESİ ROZELİN AYDIN
DOÇ. DR. BARBARA LUBELLI
- Arkeolojik alanlardaki onarım müdahalelerinin alan sunumu bağlamında değerlendirilmesi: Anavarza antik kenti (Adana)
Evaluation of conservation interventions at archeological sites in the context of site interpretation: Anavarza ancient city (Adana)
HATİCE GÖKÇE TÜRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiMersin ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİDA NAYCI
- Arkeolojik alanlarda insan kaynaklı risklere yönelik değerlendirme modeli: Anavarza Antik Kenti üzerine bir inceleme
An assessment tool for human-induced risks in archaeological sites- an evaluation on the Ancient City of Anazarbos
REYHAN MERVE DELİBAŞ