Fizik ders kitapları üzerine bir inceleme
A review of physics textbooks
- Tez No: 794407
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA GÜNDÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Ders Kitapları, Fizik Öğretimi, Disiplin-Kültür Yaklaşımı, Physics Textbook, Discipline-Culture Approach, Physics Teaching
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 409
Özet
Bu araştırma genel liselerin ikinci ve üçüncü sınıflar için yazılmış ders kitaplarında fizik dersinin nasıl sunulduğunu konu edinmektedir. Araştırma, 1929-2018 tarihleri arasındaki fizik ders kitaplarının taranması/incelenmesiyle yapılmıştır. Araştırmada 5 ayrı ölçüt belirlenip 1929-2018 zaman aralığındaki lise fizik ders kitapları incelenmiştir. Fizik konusundaki bilimsel gelişmeler ve fizik programlarının Cumhuriyet döneminde değişimleri hakkında bilgi verildikten sonra kitaplar biçim, içerik ve dil, görsel öğeler, uygulamaya dönük yönler ve tarihi-felsefi-kültürel unsurlar açısından betimlenmiştir. Araştırma, fen alanında özellikle fizik disiplininin bütüncül bir şekilde öğretilmesini savunan disiplin-kültür yaklaşımı temelinde yapılmıştır. Bu yaklaşımdaki üç temel bilgi türü inceleme kriterleri oluşturulurken temel alınmıştır: Çekirdek, gövde ve çevre bilgi. Fizik kitapları incelemelerinden elde edilen verilere dayanarak araştırma sonuçları şu şekilde özetlenebilir: Kitapların biçim özellikleri değişiminde ders kitabı inceleme yönetmelikleri etkili olmuştur. Bunun yanında dönemin teknolojisi de önemlidir. İlk dönem kitaplarında çizimler ile desteklenen kitaplar son dönemde fotoğraflar hatta dijital ortamla desteklenmiştir. Kitapların biçim özellikleri zamanla iyileşmiştir. Kitabın içerik özellikleri dönemin bilimsel gelişme ve değişimleri, öğretim programlarına göre değişim göstermiştir. Görseller içinde modellerin kullanımı öğretimi desteklemiştir ve özellikle 1955 sonrasında daha çok kullanılmıştır. Son dönem modellerde benzetim modeli gibi farklı türde ve detaylı modeller kullanılmıştır. İlk dönem kitaplarında deney aletleri ve düzeneklerinin çizimleri kullanılırken, son dönem kitaplarında fotoğraflar ile öğretim desteklenmiştir. Kitapların biçim, içerik, görseller, uygulamaya dönük yönler ve felsefi-kültürel-tarihsel boyut incelemeleri sonucunda kitaplar üzerinden üç dönemlendirme yapılmıştır: 1) Deneyselliğin yoğun olduğu olduğu dönem, 2) Matematiğin yoğun olduğu dönem 3) Teknoloji ve yaşam merkezliliğin olduğu dönem. Kitapların büyük çoğunluğunda temel konulara alternatif görüşlerin sunumu ve temel konunun tarihi bilgisi az yer almıştır. Bilim insanlarından bahsedilmesi ve onların teorilerinin geliştirilme süreçleri hakkında bilgi verilen noktalar ve hangi konularda tarihsel ve kültürel boyutun öne çıktığı konusunda yorumlamalar yapılmıştır. Ayrıca ülke kültürü ve geçmişine ilişkin öğelerin kitapta yeterli kullanılmadığı ortaya çıkarılmıştır. Kitaptaki bilgi unsurlarının ağırlıkları hakkında da yorumlamalar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this research is to examine how physics is explained in high school physics textbooks. The research was conducted by scanning/examining the physics textbooks between 1929-2018. The research examined the physics books written according to the physics curriculum between the years 1924-2018 according to 5 different criteria. After giving information about the scientific developments in physics and the changes in physics programs in the Republican period, the books are described in terms of form, content and language, visual elements, practical aspects and historical-philosophical-cultural elements. The research was carried out on the basis of the discipline-culture approach, which advocates teaching the discipline of physics in a holistic way in the field of science. Three basic types of information in this approach are based on when establishing the examination criteria: core, body and peripheral knowledge. Based on the data obtained from the examinations of physics books, the results of the research can be summarized as follows: The textbook review regulations were effective in the change in the form properties of the books. In addition, the technology of the period is also important. The books that were supported with drawings in the first period books have been supported with photographs and even digital media in the last period. The format features of the books have improved over time. The content features of the book have changed according to the scientific developments and changes of the period and the curriculum. The use of models in visuals supported teaching and was used more especially after 1955. In recent models, different types and detailed models such as simulation models have been used. While drawings of experimental instruments and apparatus were used in the first semester books, teaching was supported with photographs in the last semester books.As a result of the form, content, visuals, practical aspects and philosophical-cultural-historical dimensions of the books, three periodizations were made on the books: 1) The period when experimentalism was intense, 2) The period when mathematics was intense, 3) The period when there was technology and life-centeredness. In the vast majority of the books, the presentation of alternative views to the main subjects and the historical knowledge of the main subject took little place. Interpretations were made about the points where information was given about the mention of scientists and the development processes of their theories, and in which subjects the historical and cultural dimension came to the fore. In addition, it was revealed that the elements of the country's culture and history were not used adequately in the book. Interpretations were also made about the weights of the information elements in the book.
Benzer Tezler
- Türk tarihinde fen eğitim uygulamaları, köy enstitülerinde fen eğitimi ve 2013-2018 fen eğitim programlarına göre hazırlanmış 5. 6. 7. ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının kavramsal içerik açısından karşılaştırılması
Science education applications in turkish history, science education in village institutes and comparison of conceptual content of 5th, 6th, 7th and 8th grade science textbooks prepared according to 2013-2018 science education programs
MURAT KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKafkas ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR AKBABA
- Lise 1. sınıf Türk dili ve edebiyatı kompozisyon ders kitapları üzerine bir inceleme
A Study on the high school first class Turkish language and literature composition course book
FATİH YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANIÇİÇEK KIRZIOĞLU
- 1950-1982 yılları arasında ortaokullar için yazılan dil bilgisi kitapları üzerine bir inceleme
A Research on secondary school grammer books which were written between 1950-1982
NİHAT ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMET CEMİLOĞLU
- 1931-1965 yılları arasında lise inkılâp tarihi ders kitapları incelemesi
Review of highschool revolution history textbooks in between the years 1931-1965
SERTAÇ GÜRDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİKMET ZEKİ KAPCI
- Anahtar fen kavramlarının tanılanması ve fen öğretim programları ile ulusal ders kitaplarının bu kavramlar bağlamında incelenmesi
Diagnosis of key science concepts and examination of science teaching programs and national textbooks within the context of these concepts
YUNUS ÖZYURT
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAHAR