Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr makamında bestelediği eserlerin makam kuramları açısından analizi
An analysis of Tanburi Ali Efendi's works composed in Sipihr in terms of authority theories
- Tez No: 795972
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜHAN İRDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Tanburi Ali Efendi, Sipihr, Makam, Türk Müziği, Form, Beste, Analiz, Tanburi Ali Efendi, Sipihr, Maqam, Turkish Music, Form, Composition, Analysis
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr Makamında Bestelediği Eserlerin Makam Kuramları Açısından Analizi adını taşıyan bu çalışmada Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr makamında beste, ağır semai ve yürük semai formlarında bestelediği sekiz klasik eseri makamsal açıdan analiz edilmiştir. Eserlerin notalarına Dârü'l-Elhân Nota Arşivi'nden erişim sağlanmıştır. Sipihr makamının Türk makam nazari tarihinde yer alan tarihsel gelişimi, nazari tanımların birbirleriyle paralel olarak değerlendirilmesi, tanımların benzerlik ve farklılıklarının ortaya çıkarılmasıyla beraber Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr makamı anlayışının tespiti amaçlanmıştır. Nitel verilere dayalı kaynak tarama, arşiv araştırması ve analiz yöntemi modelleri kullanılan çalışmada, Tanburi Ali Efendi'nin yaşamış olduğu dönemle birlikte kendinden önceki ve sonraki dönemlerin Sipihr makam anlayışları ile ilgili bilgiler elde edilmiş, bu bilgiler doğrultusunda Sipihr makamının XIX. yüzyılda Tanburi Ali Efendi'nin bestelediği Sipihr eserlerin önemli bir kaynak teşkil ettiği görülmüştür. Türk makam müziği tarihinde Sipihr makamı tarifinin ilk kez XV. yüzyılda Bedr-i Dilşâd'ın Muradnâme adlı edvârında (1426)“Muhayyer başlayıp Hisar seyir ettikten sonra Kûçek karar verir”şeklinde açıklandığı ve Ahmedoğlu Şükrullah (1429), Hızır Bin Abdullah (1441), Kırşehri (1411/1469), Kadızâde Tirevî (1492) gibi kuramcıların edvâr veya musiki risâlelerinde aynı tariflerin verildiği, Hâşim Bey edvârında (1864) ise ilk kez“Şehnaz başlayıp Hisar seyir edip Hüseyni karar verilerek”açıklandığı ve Tanburi Ali Efendi'nin bestelediği sekiz Sipihr eserin yedi tanesinin Hâşim Bey edvâr tanımına, bir tanesinin ise Muhayyer Sünbüle terkibi kullanımı dolayısıyla Muallim İsmail Hakkı Bey'in Sipihr makam tanımına uyduğu tespit edilmiştir. Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr makamında bestelediği sekiz eserin yapılan makamsal analizlerine göre; tespit edilen makam ve terkîb çeşitlilikleri matematiksel yönteme başvurularak yüzde sistemi üzerinden hesaplanarak oranlanıp tablo ile sunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre; Tanburi Ali Efendi'nin Sipihr makamı bestelerindeki makam anlayışının, Sipihr makam ve seyir kavramlarının anlaşılmayan yönlerine ışık tutacağı, eserlerdeki makam işleniş biçimlerinin makamların anlaşılabilir ve tanımlanabilir olmasına fayda sağlayacağı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, titled“Analysis of the Works Composed by Tanburi Ali Efendi in the Sipihr Maqam in Terms of Maqam Theories”, eight classical works of Tanburi Ali Efendi, which he composed in the Sipihr maqam, in the forms of composition, heavy semai and yürük semai, were analyzed in terms of mode. The notes of the works have been accessed from the Dârü'l-Elhân Note Archive. It is aimed to determine Tanburi Ali Efendi's understanding of Sipihr maqam, together with the historical development of the sipihr maqam in the theoretical history of Turkish maqam, evaluating the theoretical definitions in parallel with each other, revealing the similarities and differences of the definitions. In the study, which uses qualitative data-based source scanning, archive research and analysis method models, information about the period in which Tanburi Ali Efendi lived, as well as the Sipihr maqam understandings of the periods before and after him, and in line with this information, Sipihr maqam's XIX. It has been seen that the Sipihr works composed by Tanburi Ali Efendi in the 19th century constitute an important source. In the history of Turkish maqam music, the definition of the sipihr maqam was first introduced in the XV century. In the 17th century, it is stated in Bedri Dilşad's Muradname edvar (1426) that Muhayyer starts and after the Hisar cruise, Kûçek decides, and in the musical treatises of theorists such as Ahmedoğlu Şükrullah (1429), Hızır bin Abdullah (1441), Kırşehri (1411/1469), Kadızâde Tirevî (1492) In the Hâşim Bey edvâr (1864), it is explained for the first time by Şehnaz, watching Hisar and deciding on Hüseyni, and that seven of the eight Sipihr works composed by Tanburi Ali Efendi are used with the definition of Hâşim Bey edvâr and one of them is Muhayyer Sünbüle because of the use of the composition of Muallim İsmail Hakkı Bey. found to fit the definition of authority. According to the maqam analyzes of eight works composed by Tanburi Ali Efendi in the maqam Sipihr; The determined maqam and composition variations were calculated using the mathematical method and presented in a table over the percentage system. According to the findings; It has been determined that Tanburi Ali Efendi's understanding of maqam in the compositions of Sipihr maqam will shed light on the incomprehensible aspects of the concepts of Sipihr maqam and tone, and that the maqam processing styles in the works will benefit the comprehensible and definable maqams.
Benzer Tezler
- Tanburî Ali Efendi'nin ağır semâî formunda bestelenmiş eserlerinin usûl-arûz vezni ilişkisi yönünden incelenmesi
Examination of procedure-prosodic relationhip in the works composed in ağir semâî form by Tanburi Ali Efendi
GÜLDEN GÜNEŞ
- Nevzad-ı Musıki'de bulunan ilk beş makamın metin çalışması
Başlık çevirisi yok
LÜTFİYE ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Sanat Dalı
PROF. DR. NEVZAD ATLIĞ