Kazak Türkçesinde isim cümleleri (Abiş Kekilbayev'in Dala Balladaları adlı eseri temelinde)
Noun clauses in Kazakh Turkish through stories in Dala Balladaları by Abiş Kekilbayev
- Tez No: 798521
- Danışmanlar: PROF. DR. OKTAY SELİM KARACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 558
Özet
Türkiye Türkçesi gramer anlayışında cümleler yüklemin türü itibarıyla isim ve fiil cümlesi olarak iki gruba ayrılırken günümüz Kıpçak grubu Türk lehçelerinden biri olan Kazak Türkçesi gramer anlayışında ise cümleler farklı görüşler de olmakla beraber ekseriyetle yüklemin türüne göre gruplandırılmaz. Kazak Türkçesinde“bayandavış”yani yüklem unsuru, isim ve fiil olmasına göre esim bayandavış (isim yüklem) ve etistik bayandavış (fiil yüklem) şeklinde iki kategoriye ayrılır. Kazak Türkçesinde isim yüklem unsurlarının incelendiği bu çalışmada isim yüklemlerin yapılarının ve kullanılma biçimlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Kazakistan'ın değerli yazar ve düşünürü Abiş Kekilbayev'in Dala Balladaları (Bozkır Hikâyeleri) adlı eserinde yer alan Bäseke, Hanşa Dariya Hikayası, Şıñırav ve Bäygetorı adlı uzun hikâyeler taranmış, hikâyelerde geçen isim yüklem unsurları belirlenerek zamansal ve yapısal açıdan bir sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Çalışmada ayrıca ek fiil (isim fiili, cevher fiil), Kazak Türkçesinde isim yüklem unsuru ve Türkiye Türkçesinde isim cümlesi üzerine yapılan çalışmalara dair literatür taraması yapılarak bahsi geçen konularda dil bilimcilerin görüşlerine de yer verilmiştir. Eserde yer alan hikâyeler önce Kiril esaslı Kazak alfabesinden Latin alfabesine transkribe edilip ardından Türkiye Türkçesine aktarılmış, çalışmanın inceleme bölümünde ise yöntem olarak önce Kazak Türkçesindeki cümlelerin Latin harfli transkripsiyonu ile cümlelerin alıntılandığı eserin adı ve sayfa numarası verilmiş, ardından bu cümlelerin Türkiye Türkçesine aktarımı tırnak içerisinde gösterilmiştir. Çalışma“Birinci Bölüm (Dil İncelemesi)”,“İkinci Bölüm (Metin)”ve“Sonuç”olmak üzere toplam üç bölümden meydana gelmektedir. Çalışmanın sonunda“Kaynakça”bölümüne yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
While sentences in Turkey Turkish grammar are divided into two groups as noun and verb sentences, in terms of the type of predicate, in Kazakh Turkish grammar, which is one of the Turkish dialects of today's Kipchak group, sentences are generally not grouped according to the type of predicate, although there are different opinions. In Kazakh Turkish,“bayandavış”, that is, the predicate element, is divided into two categories as esim bayandavış (noun predicate) and etistic bayandavış (verb predicate) according to being noun and verb. In this study, which examines the noun predicate elements in Kazakh Turkish, it is aimed to determine the structures and usage forms of noun predicates. In this direction, the long stories named Bäseke, Hanşa Dariya Hikayası, Şıñırav ve Bäygetorı in the work of Dala Balladaları (Bozkır Hikayeleri) by Abiş Kekilbayev, the valuable writer and thinker of Kazakhstan, were scanned, and the noun predicate elements in the stories were determined and classified in terms of temporal and structural aspects have been held. In the study, a literature review was made on the studies on the additional verb (noun verb, ore verb), the noun predicate element in Kazakh Turkish and the noun phrase in Turkey Turkish, and the views of linguists on these aforementioned issues were also included. The stories in the work were first transcribed from the Cyrillic-based Kazakh alphabet to the Latin alphabet and then transferred to Turkey Turkish, in the analysis section of the study, firstly, the Latin-letter transcription of the sentences in Kazakh Turkish and the name and page number of the work from which the sentences were quoted were given, and then the transfer of these sentences to Turkey Turkish was shown in quotation marks. The study consists of three parts, namely“Part One (Language Analysis)”,“Part Two (Text)”and“Conclusion”. At the end of the study, the“References”section is included
Benzer Tezler
- Kazak Türkçesiyle Türkiye Türkçesi'nde fiiller, zarf ve isim fiillerinin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
AMANJOL KALIEV
- Çağdaş Kazak Türkçesi'ndeki kelime grupları ve cümle çeşitlerini Türkiye Türkçesi'ndeki karşılıkları
Word groups in modern Kazakh Turkish and equivalent sentence types in the Turkish language
AYABEK BAYNİYAZOV
Doktora
Türkçe
2000
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Kırgızcada isim-fiil cümleleri ve Türkiye Türkçesindeki karşılıkları
Noun clauses in Kyrgyz and counterparts in Turkish
CUMA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Kazak halk edebiyatı metni esasında Kazakçada isim
Cossack folk literature nouns in Cossack's language based on Ertegiler text
GAMZE SAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜZİN TURAL
- Kazak Türkçesi Korkut Ata Kitabı: Transkripsiyonlu metin-Türkiye Türkçesine çeviri-dil özellikleri-sözlük
Başlık çevirisi yok
HÜLYA SAVRAN
Doktora
Türkçe
1994
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. GÜRER GÜLSEVİN