Ahıskalı Ali Haydar Efendi'nin hayatı, şahsiyeti ve tasavvufî görüşleri
Ahıskalı Ali Haydar Efendi's life, personality and mystical works
- Tez No: 799046
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Din, Biography, Religion
- Anahtar Kelimeler: Sufism, Ahıskalı Ali Haydar, Nakşbendi, Sect, Community, İsmailağa
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 355
Özet
Ahıskalı Ali Haydar Efendi'nin hayatını konu edinen bu çalışma, temel üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ali Haydar Efendi'nin kronolojik esasa göre hayatı ele alınmaktadır. İkinci bölümde içtimaî, siyasi, idari duruşu, zahirî ilimlerdeki konumu ve ilmî faaliyetleri ve tasavvufî anlamda geleneği ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise bazı tasavvufi kavramlara dair kendisinden nakledilen görüşlere yer verilmiştir. Ali Haydar Efendi, Osmanlı Devleti'nin son döneminde ilmiye sınıfının önemli simâları arasında yer almaktadır. Meşihatta Telif Heyeti kurucu başkanlığı yapmış olması, padişahlara huzur hocalığı yapacak kadar saray ile irtibatının güçlü olması devlet adamlığı vasfını öne çıkarmaktadır. Zahirî ilimlerde olan vukûfiyetine örnek olarak, fıkıh ilmindeki maharetini gösteren“Dört Mezhep Müftüsü”lakabı ve ayetlere yaptığı işârî tefsirler ilmî kişiliğini göstermektedir. Nakşbendî Tarikatı'nın Halidiye kolunun temsilcisi Yanyalı İsmet Efendi'nin tasavvufî geleneğini sürdürmesi ve kendisinden sonra Türkiye'nin etkin tarikatlarından İsmailağa Cemaati'ni oluşturan Mahmud Efendi'yi yetiştirmesi de onun bir mutasavvıf olarak hayatının incelenmesi için yeterli argümanlardır. Çalışma, hayatını incelediğimiz şahsın Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinin alimlerinden olması açısından dönemin tasavvuf dünyasına ışık tutması ve arkasında günümüzde iz düşümünü taşıyan bir cemaat bırakması açısından da Türkiye'nin tasavvuf haritasının anlaşılması için önem arz etmektedir. Anahtar Kavramlar: Tasavvuf, Ahıskalı Ali Haydar, Nakşbendi, Tarikat, Cemaat, İsmailağa.
Özet (Çeviri)
This study, which deals with the life of Ahıska Ali Haydar Efendi, consists of three main parts. In the first chapter, Ali Haydar Efendi's life is discussed according to chronological basis. In the second part, its social, political and administrative stance, its position in the apparent sciences and its scientific activities and its tradition in the mystical sense are discussed. In the third part, his views on some mystical concepts are given. Ali Haydar Efendi is among the important figures of the ilmiye class in the last period of the Ottoman Empire. The fact that he was the founding chairman of the Copyright Committee in Meşihat and that he had a strong connection with the palace to serve as a teacher of peace to the sultans highlights the qualification of statesman. As an example of his knowledge in the external sciences, his nickname“The Mufti of the Four Sects”, which shows his skill in the science of fiqh, and the illuminating interpretations he made to the verses show his scientific personality. Yanyalı İsmet Efendi, the representative of the Halidiye branch of the Naqshbendi Sect, continued his mystical tradition and trained Mahmud Efendi, who formed the İsmailağa Community, one of the influential sects of Turkey, are also sufficient arguments for examining his life as a mystic. The study is important for the understanding of Turkey's Sufi map in terms of shedding light on the world of Sufism of the period in terms of the person whose life we are examining is one of the scholars of the transition period from the Ottoman Empire to the Republic, and leaving behind a congregation that bears the image of today.
Benzer Tezler
- Tercümân-nâme-i Gâmızî Ali Baba (inceleme-metin)
Tercuman-name of Gamizi Ali Baba (analysis-text)
ESRA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSakarya Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN MERMER
- Ahıska Türklerinin yeni medya aracılığı ile sunumu: Bir kimlik araştırması
Presentation of the Ahıska Turks via new media: An identity research
ORHAN FAİK
Doktora
Türkçe
2020
İletişim BilimleriKocaeli Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİGAR PÖSTEKİ
- Ahıskalı Türk kadınların aile planlamasına yönelik tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi
Investigation of ahiska Turkish women's attitudes towards family planning and influencing factors
MADİNA BEDEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Aile PlanlamasıAnkara ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK DEMİRTAŞ
- Ahıska Türklerinde yer alan geleneksel motifler ile kadın giysi koleksiyonu oluşturulması
Creation of women's clothing collection with traditional motifs of Meskhetian Turks
KYZKHANUM MADADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ZAİMOĞLU
- Türkiye'deki Ahıskalı Türklerin sosyal ve kültürel yaşamları (Erzincan ili Üzümlü ilçesi örneği)
The social and cultural life of Ahiska Turks in Turkey (Instance of Erzincan province Üzümlü district)
EMRE KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA YILMAZ VURGUN