Aydede gazetesi'nde kadın: 'Kadınlara Dair' adlı köşe yazıları ve karikatürlerin transkribi ve değerlendirilmesi
Woman in Aydede newspaper: Columns titled as 'About Women' and cartoons transcribed and evaluated
- Tez No: 799045
- Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Aydede, Refik Halid, Kadın, Mizah, Karikatür, Basın, Aydede, Refik Halid, Women, Humor, Cartoon, Press
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 395
Özet
Refik Halid Karay'ın sahibi olduğu 1922 tarihli Aydede, döneminin tek muhalif mizah gazetesidir. Kesintisiz bir biçimde 90 sayı yayımlanmış olup; bu sayılarda“kadın”temasına sıkça yer verilmiştir. 90 sayıdan oluşan koleksiyonda araştırmaya konu yaptığımız“Kadınlara Dair”isimli 34 köşe yazısı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, hemen her sayısında kadın temalı karikatürler de yer almakta olup tezimize bu nitelikteki 219 karikatür de dâhil edilmiş durumdadır. Tezde anılan 34 köşe yazısının tamamı ve kadın içerikli karikatürlerin -başlık, diyalog ve izah yazılarını da içerecek şekilde- transkribesi yapılmıştır. Aydede'nin yazar kadrosunda Orhan Seyfi, Halil Nihat, Fazıl Ahmed, Mahmud Sadık, Abdülbaki Fevzi, Yusuf Ziya, Selami İzzet, Ercüment Ekrem, Rıza Tevfik, Reşat Nuri, Ali Haydar, Mehmed Sıtkı, Güzide Sabri, Fahrünnisa Fahreddin, Kemaleddin, Osman Cemal, Enis Behiç, İdris Sabih, Burhanettin Ali, Mücella Fetanet, Ahmed Nurettin, Fahrettin Nazım, Selahattin Rıfat, Vedat Örfi, Yaşar Şadi gibi dönemin önemli edebiyatçıları ve entelektüelleri bulunmaktadır. Çizer kadrosu da en az yazar kadrosu kadar geniştir. Ahmed Rıfkı, Ahmed Münif, Mehmed İzzettin, Ramiz Gökçe, Ratip Tahir, Hasan Fahreddin, Hasan Rasim, Haydar Şevket, Mümtaz, Refik, Fikri, Mim Kemal, Mazhar Nazım, Salahattin, Zeki Cemal, İsmail Hakkı, Hüsamettin Haşim, Fikret, Mahmut Esat, Muhittin, Şerafettin, Nissa, Cemal, A, Kazım, Saim, Cemil Cem gibi isimler kadrodadır. Gazetede dönemin mizah anlayışı, kadın algısı ve imajına dair çok önemli bilgiler edinmek mümkündür. Gazetede, kadınlar çoğu kere hayat tarzı ve şekilsel özelliklerine göre ayrıştırılmış; geleneksel ve yeni yaşam dinamiklerine uyum heveslisi olmayan kadınlar idealize edilmiştir. Mizaha ve eleştiriye konu yapılan kadın figürü ise“asri kadın”dır. Bu kadınlar yalnızca giyinmeyi, makyaj yapmayı, gezmeyi ve para harcamayı seven tipler olarak tasvir edilmiştir. Karikatürlerde ise hicvedilen kadınlar metalaştırılmış durumdadır.“Asri kadın”ın dışında“genç ve saf kız”,“cahil kadın”ve“haraşolar”gibi kadın figürlerine -çok sık olmasa da- rastlanabilmektedir.
Özet (Çeviri)
Aydede, dated 1922, owned by Refik Halid Karay, was the only opposition humor newspaper of the era. 90 issues were published nonstop; the theme of“women”is frequently included in these issues. In the collection of 90 issues, there are 34 columns titled“About Women”that we researched. In addition, almost every issue includes cartoons with the theme of women, and 219 cartoons of this nature have been included in our thesis. All of the 34 columns and cartoons with women's content -including the title, dialogue and explanation texts- were transcribed. There are important writers and intellectuals names like Orhan Seyfi, Halil Nihat, Fazıl Ahmed, Mahmud Sadık, Abdülbaki Fevzi, Yusuf Ziya, Selami İzzet, Ercüment Ekrem, Rıza Tevfik, Reşat Nuri, Ali Haydar, Mehmed Sıtkı, Güzide Sabri, Fahrünnisa Fahreddin, Kemaleddin, Osman Cemal, Enis Behiç, İdris Sabih, Burhanettin Ali, Mücella Fetanet, Ahmed Nurettin, Fahrettin Nazım, Selahattin Rıfat, Vedat Örfi, Yaşar Şadi in the writer staff of Aydede. The staff of illustrators is at least as wide as the staff of writers. Names such as Ahmed Rıfkı, Ahmed Münif, Mehmed İzzettin, Ramiz Gökçe, Ratip Tahir, Hasan Fahreddin, Hasan Rasim, Haydar Şevket, Mümtaz, Refik, Fikri, Mim Kemal, Mazhar Nazım, Salahattin, Zeki Cemal, İsmail Hakkı, Hüsamettin Haşim, Fikret, Mahmut Esat, Muhittin, Şerafettin, Nissa, Cemal, A, Kazım, Saim, Cemil Cem are in the staff. It is possible to see to obtain very important information about the sense of humor, perception of women and image of the period in the newspaper. In the newspaper, women were often separated according to their lifestyle and formal characteristics; Women who are not eager to adapt to traditional and new life dynamics are idealized. The female figure, which is the subject of humor and criticism, is the“modern woman”. These women are portrayed as the type who only likes to dress up, put on makeup, travel and spend money. In the cartoons, the satirized women are commodified. Apart from the“modern woman”, -although not very often- female figures such as“young and naive girl”,“ignorant woman”and“harasho's”can be encountered.
Benzer Tezler
- Selami İzzet Sedes, hayatı, edebi şahsiyeti ve eserleri
Selami İzzet Sedes, his life, his literary character and his products
ŞEBNEM HERGÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BELKIS GÜRSOY
- Refik Halit ve Milli Mücadele
Refik Halit and National Struggle
BAYRAM ARSLANTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk İnkılap Tarihiİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN ÖZEL
- The portrait of Istanbul in 1922 as extracted from Aydede (Man in the Moon) comics periodical
Aydede dergisinden İstanbul'un 1922 yılındaki portresi
AYŞE YAZICIOĞLU
- Energy performance of building integrated solarwall system case study: Sabİha Gökçen Airport
Hava geçişli güneş kollektörü uygulamalı binada enerji performansı değerlendirmesi durum değerlendirmesi: Sabiha Gökçen Havalimanı
ÖMER AYDEDE
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE SÖZER
- Deneysel akut pankreatit geliştirilmiş sıçanlarda pankreas ve safra yollarındaki değişiklikler
Başlık çevirisi yok
HASAN AYDEDE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1993
Genel CerrahiEge ÜniversitesiGenel Cerrahi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MENTEŞ