Geri Dön

Azerbaycan tiyatrosunda yönetmenliğin evrimi

Evolution of directing in Azerbaijan theater

PDF İndir

  1. Tez No: 799407
  2. Yazar: VAGİF AZIZOV
  3. Danışmanlar: PROF. TUFAN KARABULUT
  4. Tez Türü: Sanatta Yeterlik
  5. Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 209

Özet

Vagif Azizov'un“Azerbaycan Tiyatrosunda Yönetmenliğin Evrimi”adlı tez çalışması, 19. yüzyılın ortalarından günümüze kadar uzanan süreçte Azerbaycan Tiyatrosunda oyunların seçimi, sahneye hazırlanması ve öncü yönetmenler tarafından sahneye koyuşundaki tarihsel yönelişleri araştırmaktadır. Bu tez çalışması dört bölümden oluşmaktadır ama dönemsel olarak ele alındığında ise 3 dönem ele alınmıştır. Sovyetler öncesi yani Çar Rusya'sı zamanı Azerbaycan Tiyatrosu, Sovyetler zamanı Azerbaycan Tiyatrosu ve Sovyetler sonrası Azerbaycan Tiyatrosunun oluşum, gelişim ve değişim süreci analiz edilmiştir. İncelemenin başında Azerbaycan'da 19. yüzyılda komedi eserlerinin ortaya çıkışı, dramaturgların girişimi ve öğrenciler tarafından ilk defa sahnelenmesiyle Azerbaycan tiyatro anlayışının bu bağlamda nasıl şekillendirdiği üzerinde durulmuştur. Araştırmada, Bakü'deki ilk sahnelenen eserin dramaturg Mirza Fatali Akhundov'un“Lankaran hanının veziri”komedi eseri olduğu vurgulanmış ve bununla da Azerbaycan Tiyatrosunun temelinin koyulduğu belirtilerek sonraki süreç incelenmiştir. İlk eserin sahnelenmese başarılı ve ilgiyle karşılandığı için yeni sahne eserlerine ihtiyaç duyulduğuna önem verilmiştir. Yeni eserlere ihtiyaç duymakla beraber amatörler tarafından ikinci komedi eseri olan“Hacı Gara”eserinin sahnelenmesi kaynaklarla belirtilmiştir. 19. Yüzyılın sonlarına yakın Azerbaycan tiyatrosunda profesyonelliğe geçişin yeni aşaması bu sanatın geleceğine yön vermiştir. İlk tiyatro toplulukların kuruluşu, amacı, oyun seçimi, sahneye koyma süreci ve sonraki faaliyetleri değerlendirilmiştir. Tiyatro topluluklarının sanat arayışları için irdelemeleri ele alınmıştır.“Nicat”,“Safa”ve“Müdüriyet”tiyatro topluluklarının yaranış ve gelişim süreci, temel faktörleri, birbirinden benzer ve farlı yönleri incelenmiştir. Dramaturg Abdurrahim Hagverdiyev'in, oyuncu olan Abulfat Vali ve Hüseyin Arablinski'nin yönetmenlik denemelerinden bahsedilmiştir. Toplulukların maddi ve yeni sanat arayışı üreteme yetersizliğinden dolayı dağılmasıyla Azerbaycan Milli Drama Tiyatrosunun yaranışına sebep olduğu açıklanmıştır. Azerbaycan Milli Tiyatrosunda Profesyonel Yönetmenliğin İdeolojik ve Estetik Eğilimleriyle birlikte Dönemin Yönetmenlik Sanatındaki Ana Eğilimlere değinilmiştir. Azerbaycan'ın Sovyetler Birliğine katılmasıyla birçok alanda gelişme olduğu gibi sanat alanında özellikle tiyatro alanındaki gelişmeler ele alınmış; bilimsel, sosyal, kültürel, siyasal özellikler değerlendirilmiş; Rusya da yönetmenlik eğitimi alarak Azerbaycan tiyatrosuna önemli katkılar kazandıran ve kendi yönetmenlik tekniğiyle sonra gelen yönetmenlere kapı açan Adil İsgandarov'un tiyatro sanatına bakış açısı incelenmiştir. İkinci bölümde ise Azerbaycan Tiyatrosundaki yönetmenlik sanatının yeni metodolojilerinin ortaya çıkışı ve Mehdi Mammadov'un yönetmenlik sanatının ilkeleri araştırılmıştır. Üçüncü bölümde dönemin yeni dramaturjisine olan talep ele alınmış; edebi materyalin sahne hayatında ortaya çıkan veriler ve karşılaştırmalar analiz edilmiş; Tofig Kazımov'un yönetmenliğinde Avrupa Klasiklerine önem vermesi açıklanmıştır. Sonuncu bölümde ise Sovyet Dönemi ve Sonrası Azerbaycan'ın öncü tiyatrolarındaki yönetmenlik sanatının biçim, üslup ve estetik arayışları irdelenmeye çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

In this thesis study“The evolution of stage directing in the Azeri theatre”by Vagif Azizov, in Azeri theatre, since the 19th century till today the artistic orientations have been searched historically in terms of the selection of spectacles, the preparation of spectacles for stage, and the directed performance on stages by prominent theatre directors. This thesis consists of four sections, but it includes three periods of Azeri theatre. The formation, development, and evolution of Azeri theatre, have been analyzed in Pre-Soviet (Tsarist Russia), Soviet and Post-Soviet periods. In the beginning of the research, the emergence of comedic theatre spectacles in Azeri theatre in the 19th century, the initiative by dramatists and the performance by students on the stage how formed Azeri theatre understandings have been emphasized. In the research, the first theatrical production by dramatist Mirza Fatali Akhundov on the stage in Baku which is called“Lankaran hanının veziri”was emphasized as a comedy and then the other periods were studied by accepting this performance as the groundbreaking of the Azeri theatre. It has been stated that the new theatre productions were needed after the successful and welcomed first performance.Besides of the need of new theatre works, by giving references it has been indicated that the second comedy which is called“Haci Gara”was played by amateurs. Around the end of the 19th century, the new phase in the Azeri theatre for the transit to the professional period shaped the future of the Azeri theatre.The foundation of the first theatre communities, the aim, the selection of the spectacles, the process of staging, and other consequent doings have been evaluated.The probes for the pursuit of art in the theatre communities were discussed. The emergence of“Nicat”,“Safa”and“Müdüriyet”theatre communities, their development processes, their principal factors, their similarities, and their differences were examined. The tryouts for theatre directing by the dramatist Abdurrahim Hagverdiyev, the actors Abulfat Vali and Hüseyin Arablinski were mentioned. It has been explained as the birth of the National Azeri Drama Theatre because the communities had been unsuccessful due to the lack of finances and producing new art pursuits. In the Azerbaijan National Theatre, the professional directing with the idealogic and aesthetic predispositions and the main tendencies of the professional directing in the current period were adverted together. After Azerbaijan entered the Soviet Union, it has developed in many areas as much as arts. The developments especially in the theatre were reviewed by evaluating scientific, social, cultural, and political factors. The perspective of the art of theatre of Adil İsgandarov who studied stage directing in Russia, who made important contributions to the Azeri theatre, and whose authentic directing technique opened new doors for the next generation of stage directors, has been analyzed.In the second section, the arising of the new methodologies in the art of directing in the Azeri stage, and Mehdi Mammadov's stage directing principles have been researched.In the third section, the demand for the new dramaturgy in the current period was handled, the information and the comparisons occurred in stage durations about the literary material were examined, the emphasis on the European classics in Tofig Kazımov's style of directing was clarified.In the last section, in the Soviet and the post-Soviet periods in Azerbaijan pioneer theatres, the form of directing, the tone of directing and the pursuits of aesthetics were being tried to probe.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    510166

    Cafer Cabbarlı oyunlarında kadın suretleri

    Characters of women in Cefer Cabbarlı games

    HUMAY MAHMUDOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKocaeli Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERBİL GÖKTAŞ

  2. Tez No

    836069

    İlyas Efendiyev'in piyeslerinde tarih

    History in the plays of Ilyas Efendiyev

    NİSA OKUMUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıKafkas Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AFİNA BARMANBAY

  3. Tez No

    117736

    Cafer Cabbarlı'nın hayatı ve eserleri üzerine bir araştırma

    Une Recherche sur la vie et les oeuvres de Cafer Cabbarlı

    ERDOĞAN UYGUR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    BiyografiAnkara Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. RAMAZAN KAPLAN

  4. Tez No

    811643

    Sahne sanatlarında göstergeler: Tiyatro afişleri üzerine göstergebilimsel analiz: Roland Barthes'ın göstergebilim şeması üzerine inceleme

    Sings in the performing arts: Semiotic analysis on theater posters: Research on Roland Barthes' semiotic scheme

    JAVID ZEYNALOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halkla İlişkilerNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURİ PAŞA ÖZER

  5. Tez No

    910530

    Azerbaycan tiyatrosunun gelişim süreci ve öncü yazar: Mirza Fethali Ahundov

    Development process of Azerbaijan theater and leading author: Mirza Fethali Akhundov

    MELİKE BAHAR TİKE TETİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Türk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUVAFFAK DURANLI

Geri Dön