Karaçay-Malkar Türkçesi grameri
A grammar of Karachay-Malkar Turkish
- Tez No: 799716
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Karaçay-Malkar Türkçesi, Kumuk ve Nogay Türkçesi ile birlikte Kafkasya'da konuşulan ve yazı dili olan Kıpçak grubu Türk lehçelerinden biridir. Karaçay-BashanÇegem ve Çerek olmak üzere iki ağzı bulunan lehçenin yazı dili Karaçay-BashanÇegem ağzına dayanmaktadır. Günümüzde Türkiye'de yapılan lehçe çalışmalarına baktığımızda Karaçay-Malkar Türkçesinin fonetik ve morfolojik özelliklerini ele alan kapsamlı bir çalışmanın yapılmadığı göze çarpmaktadır. Bu çalışmada Karaçay-Malkar Türkçesinin ses ve şekil bilgisi özellikleri art ve eş zamanlı gramer yöntemiyle tespit edilmiştir. Çalışmada, Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Malkar Cumhuriyetleri'nin yazı dillerinden biri olan Karaçay-Malkar Türkçesinde basılmış romanlar, şiir kitapları, tiyatro metinleri, güncel gazete ve dergi yazıları, bilimsel makalelerden derlenen örnekler Latin alfabesine aktarılarak incelenmiştir. Çalışma, ses bilgisi ve şekil bilgisi olmak üzere iki temel bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Karaçay-Malkar Türklerinin kökenleri, tarihi, dili, yaşadıkları coğrafya, komşularıyla ilişkileri, kültürü, edebiyatı, sosyal yaşamı hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Ses bilgisi bölümünde, ünlü ve ünsüzlerle ilgili özellikler ve ses değişmeleri Eski Türkçeyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Şekil bilgisi bölümünde, isim ve fiil çekimi, yapım ekleri ve kelime türleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Günümüze kadar olan gramer çalışmalarının genellikle Rus Türkolojisinin bakış açısıyla Rusça ve Karaçay-Malkar Türkçesi ile yapılmış olması gramerde bazı noktaları açıkta bırakmaktadır. Karaçay-Malkar Türkçesinin ses ve şekil bilgisi özelliklerini Türkiye Türkolojisinin terminolojisi ve bakış açısıyla kapsamlı bir biçimde inceleyen bu tez çalışması, lehçenin gerek tarihî gerekse çağdaş Türk lehçeleri ile olan bağlantılarının tespit edilmesine ve bilim alanına katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Karachay-Malkar Turkish is one of the Kipchak dialects spoken and written in Caucasus along with Kumuk and Nogai Turkish. It has two dialects like Karachay- Bashan-Chegem which is also written language and Cherek. It is seen that there has not been a comprehensive study about the phonetic and morphological features of Karachay-Malkar Turkish in Türkiye. In this study, the phonetic and morphological features of Karachay-Malkar Turkish has been determined by method of diachronic and synchronic grammar. In the study, the examples are compiled from novels, poetry books, theater texts, current newspaper and magazine articles and scientific articles published in Karachay-Malkar Turkish, were analyzed by transcribed to the Latin alphabet. The study consists of two main sections: phonetics and morphology. In the introduction, detailed information is given about the origins, history, language, geography, relations with their neighbors, culture, literature and social life of the Karachay-Malkar Turkish people. In the section of phonology, the features and phonetic changes related to vowels and consonants are examined in comparison with Old Turkish. In the section of morphology, noun and verb conjugation, suffixes, nouns, verbs, adverbs, pronouns, adjectives, particles conjunctions, interjection are examined in detail. The main studies about the grammer of the dialect are in Russian and Karachay-Malkar Turkish from the perspective of Russian Turcology and this falls short to understand the grammatical features. This doctoral thesis, which examines the phonetic and morphological features of Karachay-Malkar Turkish in a comprehensive way with the terminology and perspective of Turkish Turcology, will contribute to the field and to determine the connections of the dialect with both historical and contemporary Turkish dialects.
Benzer Tezler
- Ahmat Kubanov'un Leyla bla Mecnün adlı eseri üzerine bir inceleme: biçim birimlik dizin, kelime sıklığı dizini ve çekim ekleri
An analysis on Leyla bla Mecnün of Ahmat Kubanov: Morphological index, word frequency index and inflections
RÜMEYSA ÇİNPOLAT YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN PEKACAR
- Türkiye'de bir ağız adacığı: Karaçay- Malkar Türkçesi ağzı (Gramer-metinler-sözlük)
A dialect island in Turkey: Dialect of Karachay-Malkar Turkish (Grammar-texts-dictionary)
AYŞE GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Hasan Şavaev'in 'Süymeklik Sözüm Sanga Amanat' adlı hikâyesi (Metin-inceleme-sözlük)
Hasan Şavaev's story 'Süymeklik Sözüm Sanga Amanat' (Text-examination-dictionary)
HATİCE YEŞİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT HUNUTLU
- Karaçay Malkar Türkçesi ve Kara Kübür romanı üzerine inceleme
Karachay Malkar Turkish and Black Quiver on his novel analysis
MELİKE ÖZTÜRK AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN
- Karaçay-Malkar Türkçesi soy söylenceleri (Dil bilgisi incelemesi-çeviri yazılı metin-aktarma-dizin)
Karachay-Balkar Turkish genealogical legends (Grammar analysis-translation written text-translaton-index)
MAHİR ERDEM SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ŞAHİN