Amatör pilotlarda spasyal dezoryantasyon görülmesi sıklığının ve spasyal dezoryantasyon farkındalığının değerlendirilmesi
Evaluation of spatial disorientation frequency and spatial disorientation awareness in amateur pilots.
- Tez No: 799984
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERDİNÇ ERCAN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Hava ve Uzay Hekimliği, Air and Space Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Hava ve Uzay Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı SD görülme sıklığı ve farkındalığı hakkında bilgi sahibi olunması, konunun uçuş güvenliği açısından önemine dikkat çekerek literatüre katkı sunulmasıdır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız, ülkemizdeki PPL, LAPL ve UPL lisansına sahip pilotların katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara sosyodemografik ve mesleki özelliklerini sorgulayan sorulara ek olarak uçuş sırasında yaşadıkları SD deneyimleri ile ilgili sorulardan oluşan çevrimiçi bir anket uygulanmıştır. Bulgular: 99 Erkek, 14 kadın toplam 113 pilot verileri incelenmiştir. Yaş ortalamaları erkeklerde 32,4±8,7, kadınlarda 28,6±4,9 olarak bulunmuştur. Çalışmamızda pilotların %36,3'ü (n=41) SD yaşadığını bildirmekle birlikte; spesifik illüzyonlar tek tek sorgulandığında, aslında tüm pilotların %78,8'inin (n=89) SD yaşadığı saptanmıştır. Erkek pilotların %35'i SD'ye eğilim oluşturduğunu düşündükleri durum olarak aletli uçuş deneyiminin az olmasını göstermiştir. SD olduğunu bildiren tek kadın pilot, aletli uçuş deneyiminin az olmasını SD'ye eğilim oluşturduğunu düşündüğü durum olarak bildirmiştir. Erkek katılımcıların uçuş yılı ortalaması 5,5±6,6; kadınların 3,0±3,2 tespit edilmiş olup erkeklerde toplam uçuş süresi ortalaması 1184,0±3411,8; kadınlarda 250,1±200,0 saat olarak bulunmuştur. Çalışmamızda toplam uçuş süresi 250 saatin üzerinde olanlarda SD yaşama oranı yüksek ve istatistiki açıdan anlamlı bulunmuştur (p=0,042). 40 erkek pilottan 7'si (%17,5) tek pilotlu uçuş sırasında SD sebebiyle kısa süreli inkapasitasyon yaşadığını belirtirken; iki pilotlu uçuş sırasında 8 pilot (%20,0) SD sebebiyle kontrolü diğer pilota devretmek zorunda kaldığını ifade etmiştir. SD yaşayan erkek pilotların %37,5'i (n=15) yaşadıkları SD deneyimini uçuş güvenliğini tehlikeye sokma açısından orta ve üzerinde riskli olarak değerlendirmiştir. SD olduğunu bildiren tek kadın pilot ise bu durumu düşük riskli olarak değerlendirmiştir. Erkek pilotların en sık VFR-Gündüz şartlarında SD yaşadığı gözlemlenmiştir (%55, n=22). SD yaşadığını bildiren tek kadın pilot ise VFR uçuş şartlarında SD yaşadığını ifade etmiştir. Erkek pilotlar SD yaşadıkları sırada en çok türbülans olduğunu bildirirken (%37,5, n=15), %20'si (n=8) SD yaşadığı sırada herhangi bir hava olayı olmadığını belirtmiştir. SD yaşadığını bildiren tek kadın pilot ise SD yaşadığı sırada havanın sisli olduğunu ifade etmiştir. Yalnızca sabit kanatlı hava taşıtı kullanan pilotların deneyimledikleri SD (spesifik illüzyon) tiplerinin cinsiyete göre dağılımı incelendiğinde her iki cinsiyette de en çok Nose-Up/Nose Down, Giant Hand ve son yaklaşma spesifik SD alt tiplerinin yaşandığı görülmüştür. SD alt tiplerinin cinsiyete göre farklılık göstermediği görülmüştür. Hava taşıtı tiplerine göre SD (spesifik illüzyon) yaşama durumları değerlendirildiğinde ise Brown-Out/White-Out illüzyonunun anlamlı olarak döner kanatlı hava taşıtı kullanan erkek pilotlarda yaşandığı görülmüştür (p
Özet (Çeviri)
Objective: Objectives of this study are to determine spatial disorientation (SD) prevalence, to raise SD awareness. and to contribute the literature by highlighting the importance of SD in terms of flight safety. Material and Methods: Pilots who held PPL, LAPL, and UPL licenses, participated in this study. An online survey was conducted to the participants, querying sociodemographic characteristic, professional backgrounds, and spatial disorientation (SD) occurrences during flights. Results: A total of 113 pilots were included in the analysis, consisting of 99 males and 14 females. The mean age was found to be 32.4±8.7 for males and 28.6±4.9 for females. 36.3% of the pilots (n=41) reported that they had experienced SD. However, when specific illusions were individually queried, it was found that 78.8% of all pilots (n=89) had experienced SD. 35% of male pilots reported that the lack of instrument flight experience contributed to SD. The only female pilot who have had SD, also attributed it to the lack of instrument flight experience. The mean occupation duration (flight year) for male participants were 5.5±6.6 years, while for females it was 3.0±3.2 years. Mean flight time (total) was 1184.0±3411.8 hours for males, while for females, it was 250.1±200.0 hours. In our study, the incidence of SD was found to be higher and statistically significant (p=0.042) among those with a total flight time exceeding 250 hours. Seven of 40 male pilots (17.5%), brief incapacitation due to SD experienced during single-pilot operation, while 8 pilots (20.0%) stated that they had to hand over the control to the other pilot due to SD during dual-pilot flights. Among male pilots who experienced SD, 37.5% (n=15) evaluated that their SD experience posed a moderate, high, or extreme risk to the flight safety. The female pilot who experienced SD evaluated this situation as low risk. It was observed that most SD circumstances frequently emerged under VFR-Day conditions (55%, n=22) in male pilots' group and one SD occurrence (100%) was arisen under VFR flight conditions. While 37.5% (n=15) of SD episodes were reported during air turbulence, in 20% (n=8) of SD episodes no weather phenomena were mentioned in male pilots' group. The female pilot stated that the weather was foggy during SD episode. The distribution of specific illusion types experienced in fixed-wing aircraft, Nose-Up/Nose-Down, Giant Hand, and final approach were the most three SD subtypes observed in both genders. The distribution of SD subtypes did not differ by gender. It was found that the Brown-Out/White-Out illusion occurred significantly more frequently in rotary-wing aircraft compared to fixed-wing aircraft in male pilots' group. (p
Benzer Tezler
- Amatör, sportif ve genel havacılık faaliyetlerinde bulunan uçucuların kendi kendine ilaç kullanım alışkanlıkları
Self-medication habits in amateur, sportive and general aviation pilots
BUYÇE KAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Hava ve Uzay HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiHava ve Uzay Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDİNÇ ERCAN
- Amatör futbol ve voleybolcularda bazı fizyolojik ve solunumsal parametrelerin karşılaştırılması
The Comparison of some physiological and pulmoner parameters in amateur football and volleyball players
MEHMET KENAN ALPTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
SporHarran ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ZERİN
- Amatör futbolcularda vitamin C ve E'nin bazı sportif ve fizyolojik parametreler üzerindeki etkilerinin araştırılması
The Investigation of effects of vitamin C and E on some sportive and physiological parameters in amateur footballers
RESUL HALAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
FizyolojiHarran ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ZİYA KARAKILÇIK
- Amatör boksörlerde işitsel ve görsel uyarılmış potansiyeller (BAEP, VEP)
Audituar and visual evoked potentials in amateur boxers (BAEP, VEP)
RECEP AYGÜL
- Amatör ve profesyonel futbolcularda fizyolojik parametrelerin karşılaştırılması
Comparasion of anthropometric and physiological parameters in professional and amateur soccer players
MEHMET ÇEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SEYDİ AHMET AĞAOĞLU