Türkiye Türkçesinde suç kavramı ve bu kavramın ortaöğretim ders kitaplarında değerler eğitimi açısından incelenmesi
The concept of crime in Türkiye Turkish and its examination of this concept in terms of values education in secondary education course books
- Tez No: 801024
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN ÖLKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: günah, hata, kabahat, kavram alanı, suç, sin, mistake, misdemeanor, concept area, crime
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Kavramlar, dış dünyayı nasıl algıladığımızın ve anlamlandırdığımızın göstergeleridir. Bu göstergeler insanlıkla birlikte değişen ve gelişen bir yapı olan dille ifade kazanır. Dildeki bu değişim ve gelişimin tespit edilmesi için kavram alanı çalışmalarının önemli bir yeri vardır. Kavram alanı çalışmaları yalnızca bir sözcüğün biçimsel ve anlamsal olarak ne tür değişiklikler geçirdiğini göstermez aynı zamanda sözcüğün ortaya çıktığı ve kullanıldığı toplumlarda bireylerin o kavramın karşıladığı durum ve olguları nasıl anlamlandırıldığını, bu anlamlandırmanın neye bağlı olarak değişiklik gösterebileceğini de ortaya koyar. Bu bakımdan kavram alanı çalışmalarının biçimsel ve anlamsal boyutta alanımıza önemli katkıları vardır. Her birey ve toplum özellikle suç gibi hukukî, dinî, sosyal olmak üzere farklı boyutları olan bir sözcüğü elbette farklı şekillerde tanımlayacak ve anlamlandıracaktır. Bu farklılık ise çalışmamıza konu olan suç sözcüğünün kavram alanındaki çeşitliliği beraberinde getirmiştir. Üstelik çoğu zaman benzer anlamlar taşıyan suç, günah, hata, kabahat sözcüklerinin kullanıldıkları bağlamdaki değişiklik de oldukça ilgi çekicidir. Bu dikkat çekici çeşitlilik çalışmamızın da çıkış noktası olmuştur. Çalışmamızda hem suç sözcüğünün kavram alanına giren hata, kabahat, günah, cürüm gibi sözcüklerin aralarında anlamsal olarak ayrım olup olmadığı hem de hangi durum ve eylemlerin suç, hata, kabahat ve günah olarak adlandırıldığı üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada suç kelimesinin kökeni, tarihi olarak dilimize girişi ve kullanım alanı ele alınmıştır. Sözcüğün dilimizdeki en eski kullanımını tespit etmek ve tarihî seyir içindeki yerini belirlemek için incelemeye Orhon Yazıtları'ndan başlanarak Dîvânü Lugati't-Türk, Tarama Sözlüğü, Derleme Sözlüğü, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü ve Etimolojik Sözlük gibi eserlerden faydalanılmıştır. Sözcüğün kullanım sıklığı ve işlekliğinin tespit edilmesinde ise Sıklık Sözlüğü'ne başvurulmuştur. Son olarak kavramın toplumsal ve kültürel boyutunun tespiti için Atasözü ve Deyimler Sözlüğü taranmıştır. Çalışmamızda suç sözcüğü ekseninde bu sözcükle birlikte kullandığımız hata, günah, kabahat gibi sözcüklerin anlamlarına, doğrudan veya dolaylı olarak suç, günah, hata ve kabahat ile ilgili olan diğer sözcüklerin anlamlarına, kullanım sıklıklarına, tarihi seyir içerisindeki gelişimine, suç sözcüğünün etimolojisine ve sözcüğün toplumsal bilinçteki yerini tespit etmek amacıyla atasözü ve deyimlerdeki örnekleri çeşitli başlıklarda gruplandırılarak verilmiştir. Atasözü ve deyimlerden elde edilen veriler çalışmamızın sonunda tablo halinde sunulmuştur. Bu verilerin sonucunda suç kavramdaki çeşitliliğin sebeplerinin: Sözcüğün kullanıldığı bağlam, kültürel birikimin etkisi ve kişinin bireysel olarak karşılaştığı durum veya olaya bakış açısı şeklinde olabileceği sonucuna varılmıştır. Çalışmamızın son bölümünde ise Ortaöğretim 11. ve 12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders kitaplarındaki metinlerden hareketle suç kavramı incelenmiş ve değerler eğitimi açısından dahil edilebileceği temalar yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Concepts are expressions of how we perceive and make sense of the outside world. If these signs are together with humanity, they will never be expressed through language, which is a structure. Conceptual elements have an important place in determining this change and development in language. Conceptual studies not only show what kind of changes a term carries out formally and semantically, but also reveal the emergence of contradictions and how individuals make sense of the situations and phenomena that the concept meets, and this interpretation may vary depending on what. This used concept area, the formal and semantic dimensions of the devices have important contributions to our field. Of course, each individual and society will define and interpret a word with different dimensions, such as crime, in different ways, such as legal, religious and social. This difference has brought about the diversity in the concept of the word crime, which is the subject of our study. Moreover, the change in the context in which the words crime, sin, mistake, misdemeanor, which often have similar meanings, are used, is also very interesting. This remarkable diversity has also been the starting point of our study. In our study, it has been focused on whether there is a semantic distinction between words such as error, misdemeanor, sin, crime, which are included in the concept of the word crime, and which situations and actions are called crime, mistake, misdemeanor and sin. In this study, the origin of the word crime, its historical entry into our language and its usage area are discussed. In order to determine the oldest use of the word in our language and to determine its place in the historical course, starting from the Orhon Inscriptions, works such as Dîvânü Lugati't-Türk, Scan Dictionary, Compilation Dictionary, Comparative Turkish Dialects Dictionary and Etymological Dictionary were used. The Frequency Dictionary was used to determine the frequency and functionality of the word. Finally, the Dictionary of Proverbs and Idioms was scanned to determine the social and cultural dimension of the concept. In our study, on the axis of the word crime, the meanings of words such as error, sin, misdemeanor that we use together with this word, the meanings of other words that are directly or indirectly related to crime, sin, mistake and misdemeanor, their frequency of use, its development in the historical course, the etymology of the word crime and the meaning of the word in social consciousness. Examples of proverbs and idioms are grouped under various headings in order to determine the The data obtained from proverbs and idioms are presented in tabular form at the end of our study. As a result of these data, it has been concluded that the reasons for the diversity in the concept of crime may be: the context in which the word is used, the effect of cultural accumulation, and the individual's perspective on the situation or event he encounters.
Benzer Tezler
- Dava dosyalarının hakaret bildiren ifadeler bağlamında incelenmesi
Analysis of case files in the context of insulting statements
TUĞÇE ATAV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA GÖKÇE
- Türkiye Türkçesinde soru sözcüklerinin çekim morfolojisi
Inflectional morphology of question words in Turkish
AİYM KUZENBAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkiye Türkçesinde örtmeceler
Euphemism in Turkish
GULMİRA OSPANOVA
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Türkiye Türkçesinde yapım eki işleviyle kullanılan çekim ekleri
Inflectional suffixes with the fuction of derivation in modern Turkish
ÜMMÜ NUR ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Türkiye Türkçesinde kullanılan batı kaynaklı (Almanca, İngilizce) kelimeler üzerinde ses bilimsel ve anlam bilimsel bir inceleme
An phonological and semantical analysis of the Eest origin (German, English) words used in Turkey Turkish
BERRİN AKÇALI
Doktora
Türkçe
2017
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE TÖREN