Partikül madde kaynaklı hava kirliliğinin şehirsel yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi: Şanlıurfa şehri örneği
Investigation of the effect of particulate matter air pollution on urban quality of life: The case of Şanlıurfa city
- Tez No: 801318
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SAİT ŞAHİNALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Çevre Mühendisliği, Geography, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Hava kirliliği, sanayi devrimi ile birlikte önemli bir sorun haline gelmiştir. Özellikle sanayileşme ve şehirleşme süreciyle beraber hava kirliliğinin görüldüğü alanlar genişlemiş, lokal ölçekte görülen kirlilik, bölgesel ve hatta küresel bir sorun oluşturmuştur. Tüm dünyada sanayi devriminden itibaren günümüze kadar olan süreçte milyonlarca hatta milyarlarca insan hava kirliliğine maruz kalmış, geri dönüşü olmayan sağlık sorunları yaşamış ve hayatını kaybetmiştir. Bu çalışmada, havanın kirlenmesinde ve insan sağlığının etkilenmesinde, önemli bir kirletici unsur olan partikül madde kaynaklı kirlilik değerlendirilmiştir. Bu kapsamda 2021 yılında Şanlıurfa şehrinde yaşanan partikül madde kirliliğinin mekânsal ve zamansal değişiminin tespit edilebilmesi için sahada yıl boyunca mobil ölçüm aleti ile 27 farklı noktada ölçüm gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veri setleri Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımına aktarılmış ve enterpolasyon yöntemi uygulanmıştır. Ayrıca elde edilen sonuçlar sahanın fiziki ve beşerî coğrafya özellikleri ile ele alınmış ve solunum yolu hastalıkları ile ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmanın sonucuna göre, Şanlıurfa şehrinde özellikle kış mevsiminde partikül madde kirliliğinde önemli derecede artış görülmüş, yaz mevsiminde ise partikül madde kirliliği en düşük seviyelere gerilemiştir. Mevsim geçişlerinde ise özellikle sonbahar mevsiminde, partikül madde kirliliğinde nispeten artış görülmüştür. Mevsim geçişlerinde artan kirliliğin en temel nedeni bölge yakınında bulunan çöllerden gelen toz parçacıkları olduğu tespit edilmiştir. Şanlıurfa şehrinde yaşanan partikül madde kirliliğinde yaşanan artış ve azalışların sahanın topografik yapısı, iklim özellikleri, nüfus miktarı ve yoğunluğu, sanayi faaliyetleri, tarımsal faaliyetler, ulaşım faaliyetleri, cadde-sokak sistemleri vb. özellikleri ile doğrudan ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yaşanan partikül madde kirliliğinin de sahadaki solunum yolu hastalıkları ile güçlü korelasyonu olduğu ve şehirsel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Air pollution has become a crucial problem with the industrial revolution. Especially with the industrialization and urbanization processes, the areas where air pollution is seen have expanded, and the pollution seen on local scales has led to a regional and even a global problem. All over the world, from the industrial revolution to the present, millions and even billions of people have been exposed to air pollution and have experienced irreversible health problems and lost their lives. In this study, pollution originating from particulate matter, which is an important pollutant in air pollution and an affecting factor on human health, was evaluated. In this regard, in order to determine the spatial and temporal changes of particulate matter pollution in the city of Sanliurfa in 2021, measurements were carried out at 27 different points in the field with a mobile measuring device throughout the year. The obtained data sets were transferred to the Geographic Information Systems (GIS) software and the interpolation method was applied. In addition to, the results obtained were discussed with the physical and human geography characteristics of the field and associated with respiratory diseases. According to the results of this study, there was a significant increase in the particulate matter pollution in the city of Sanliurfa, especially in the winter seasons, and the particulate matter pollution decreased to the lowest levels in the summer seasons. During the seasonal transitions, particularly in the autumn seasons, there was a relatively higher increase in particulate matter pollution. It has been determined that the main reason for the increasing pollution during the seasonal transitions is the dust particles coming from the deserts near the region. The increase and decrease in particulate matter pollution experienced in the city of Sanliurfa can be attributed to the topographical structure of the field, climate characteristics, population amount and density, industrial activities, agricultural activities, transportation activities, street systems, etc. found to be directly related to its properties. In addition, it has also been determined that the particulate matter pollution experienced in the field has a strong correlation with respiratory diseases and negatively affects the quality of urban life.
Benzer Tezler
- Ultra düşük sülfürlü dizel yakıtın gemilerden salınan partikül madde ve gaz emisyonlarına olan etkilerinin deneysel olarak incelenmesi
An experimental investigation of ultra-low sulfur diesel on ship-based particulate matters and gaseous emissions
SALİHA SAADET KALENDER
Doktora
Türkçe
2017
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMA ERGİN
- Baca gazı kaynaklı hava kirleticilerinin fotokatalitik oksidasyon yöntemi ile giderimi
Removal of air pollutants originating from stack gas with photocatalytic oxidation
ZEYNEP CANSU AYTURAN
Doktora
Türkçe
2021
Çevre MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ DURSUN
- Antalya ili hava kalitesinin değerlendirilmesi ve 2021 yılı orman yangınlarının etkisinin araştırılması
Evaluation of air quality in Antalya province and investigation of the effect of forest fires in 2021
BÜŞRA KIRBIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ DURSUN
- Quantification of Saharan dust influences on Eastern Mediterranean air quality via atmospheric modeling
Sahra tozunun Doğu Akdeniz hava kalitesi üzerindeki etkilerinin atmosfer modeliyle belirlenmesi
BURCU KABATAŞ
Doktora
İngilizce
2016
Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNAL
- Marine aerosols' contributions to indoor particulate matter concentrations in Dolmabahce Palace
Dolmabahçe Sarayı iç hava partikül madde derişimlerine deniz aerosollerinin katkısı
ZEYNEP KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Çevre Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT KARACA