Ergenlerin anne babadan algılanan psikolojik istismar ve öz yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
Investigation of psychological abuse and self-efficiency levels of adolescents according to various variables
- Tez No: 801882
- Danışmanlar: PROF. DR. BİNNAZ KIRAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Ergenlik dönemi sorunları yıllardır var olan bir problem olmasına rağmen bu döneme araştırmacıların, öğretmenlerin ve anne babanın ilgisi son yıllarda artmıştır. Bütün yaşam dönemlerinde görülebildiği gibi ergenlik döneminde de bireyler istismara maruz kalabilir. En yaygın ve en az bildirilen istismar türü olan psikolojik istismara ergenler anne babaları tarafından maruz kalabilirler. Sosyal öğrenme kuramından temel alan öz yeterlik bireylerin yaşamlarını ve hayat kalitelerini olumlu olarak etkileyen ancak oluşum aşamasında pek çok farklı faktörden etkilenen bir kavramdır. Bu araştırmanın amacı ergenlik dönemindeki bireylerin çeşitli değişkenlere göre anne babadan algılanan psikolojik istismar ve öz yeterlik düzeylerinin farklılaşıp, farklılaşmadığını incelemektir. Araştırma Konya ilinde yer alan Bosna Hersek Anadolu İmam Hatip Lisesi, Buhari Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi, Selçuklu Cumhuriyet Anadolu Lisesi, Selçuklu Öztekinler Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi okullarında öğrenci olan veli izinleri alınmış araştırmaya gönüllü katılımcılar ile yürütülmüştür. Araştırma örneklemini kolayda örneklem yoluyla seçilmiş 245 kadın, 163 erkek olmak üzere toplam 408 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Telef ve Karaca (2012) tarafından geliştirilen Çocuklar İçin Öz Yeterlik Ölçeği ve Arslan (2015a) tarafından geliştirilen Algılanan Psikolojik İstismar Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ergenlerin öz yeterlik ve anne babadan algılanan psikolojik istismar düzeylerinin cinsiyete göre farklılaşma gösterip göstermediğini incelemek için T-testi' den; öz yeterlik ve anne babadan algılanan psikolojik istismar düzeylerinin okul türü, yaş grubu ve gelir grubuna göre farklılaşma gösterip göstermediğini incelemek için ANOVA' dan yararlanılmıştır. Ergenlerin öz yeterlik ve anne babadan algılanan psikolojik istismar düzeyleri arasındaki ilişki Pearson Korelasyon Analizi kullanılarak hesaplanmıştır. Veri analizinde SPSS 20 paket program kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; ergenlerin anne babadan algılanan psikolojik istismar ve öz yeterlik düzeyleri arasında anlamlı ve negatif yönde ilişki bulunmuştur. Ayrıca anne babadan algılanan psikolojik istismar ve akademik öz yeterlik, sosyal öz yeterlik ve duygusal öz yeterlik arasında da negatif yönlü anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre ergenlik dönemindeki bireylerin anne babalarından algıladıkları psikolojik istismar düzeyi arttıkça genel öz yeterlik, akademik öz yeterlik, sosyal öz yeterlik ve duygusal öz yeterlik düzeylerinin düştüğü tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre erkek katılımcıların genel öz yeterlik ve duygusal öz yeterlik düzeyleri kadınlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu; akademik öz yeterlik, duygusal öz yeterlik ve yıldırma/ aşağılama alt boyut puanlarının okul türüne göre farklılık gösterdiği; 18 yaş ve üzeri gruptaki öğrencilerin akademik öz yeterlik alt boyutu puan ortalamalarının 14-15 yaş grubundaki öğrencilerinden yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırma bulguları göz önüne alınarak ergenlerin öz yeterlik düzeylerini artırıp psikolojik istismara yönelik koruyucu faktör oluşturmak için okul rehberlik servisi tarafından atılganlık eğitimi verilebilir; ergenlerin sosyal ve duygusal öz yeterliklerini geliştirici faaliyetler okul içerisinde yaygınlaştırılabilir, okullarda ergenlerin yetenek ve becerilerini fark etmelerini sağlayacak faaliyetler yapılabilir.
Özet (Çeviri)
Although adolescence problems are a problem that has existed for years, the interest of researchers, teachers and parents in this period has increased in recent years. As in every period of life, individuals can be exposed to abuse during adolescence as well. Adolescents may be exposed to psychological abuse by their parents, which is the most widespread and least reported kind of abuse. Self-efficacy rely on social learning theory is a concept that positively affects individuals' lives and quality of life but is affected by many different factors during its formation. In this study, it is aimed to examine whether the psychological abuse and self-efficacy levels of individuals in adolescence differ according to various variables. The research was carried out with volunteer participants, whose parents' permissions were obtained from the schools of Bosna Hersek Anatolian İmam Hatip High School, Buhari Girls Anatolian İmam Hatip High School, Selçuklu Cumhuriyet Anatolian High School, Selçuklu Öztekinler Vocational and Technical Anatolian High School in Konya. The sample of the research involve in a total of 408 students, 245 women and 163 men, who were selected by convenience sampling. Personal Information Form prepared by the researcher, Self-Efficacy Scale for Children developed by Telef and Karaca (2012) and Perceived Psychological Abuse Scale developed by Arslan (2015a) were used as data collection tools in the research. In the study, T-test was used to examine whether the self-efficacy and perceived psychological abuse levels of adolescents differ according to gender; ANOVA was used to examine whether self-efficacy and perceived psychological abuse levels from parents differ according to school type, age group and income group. The relationship between adolescents' self-efficacy and perceived psychological abuse levels from their parents was calculated using Pearson Correlation Analysis. SPSS 20 package program was used in data analysis. As a result of the research, it was found that there is a negative significant relationship between the perceived psychological abuse self-efficacy levels of adolescents. In addition, a negative significant relationship was found between perceived psychological abuse and academic self-efficacy, social self-efficacy and emotional self-efficacy. According to the results of the research, it has been determined that as the level of psychological abuse perceived by the adolescents from their families increases, the levels of general self-efficacy, academic self-efficacy, social self-efficacy and emotional self-efficacy decrease. According to the research findings, the general self-efficacy and emotional self-efficacy levels of the male participants were significantly higher than the females; academic self-efficacy, emotional self-efficacy, and intimidation/ humiliation sub-dimension scores differ according to school type; It was found that the academic self-efficacy sub-dimension score averages of the students aged 18 and over were higher than the students in the 14-15 age group. Considering the research findings, assertiveness training can be given by the school guidance service in order to increase the self-efficacy levels of adolescents and to create a protective factor against psychological abuse; Activities to improve adolescents' social and emotional self-efficacy can be expanded within the school, and activities can be carried out in schools to enable adolescents to realize their abilities and skills.
Benzer Tezler
- Ergenlikte algılanan duygusal istismar ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki
The relationship between pschological resiliance and perceived emotional abuse in adolescents
GÖKMEN ARSLAN
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HATİCE ZEKAVET KABASAKAL
- Ergenlerde algılanan duygusal istismar ile sürekli öfke düzeyi ve öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Research of relationship between the level of percieved emotional abuse in adolescents and trait anger and anger expression styles
SUZAN ULU
- Ortaöğretim öğrencilerinin anne ve babalarından algıladıkları duygusal istismarın sosyal problem çözme becerisi ile ilişkisinin incelenmesi
An investigation of the relationship between high scohool students' emotional abuse perceptions from parents and social problem solving level
AYŞE TOKER KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KANAK
- Duygusal istismara uğramış ergenlerin bazı kişilik özelliklerinin incelenmesi
The Examination of some personality characteristics of adolescents who faced with emotional maltreatment
NEŞE KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
PsikolojiMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ADNAN KULAKSIZOĞLU
- Ergenlerde anne ve babadan algılanan psikolojik istismar ve risk alma davranışı arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü
The moderating role of psychological resilience in relationship between psychological abuse and risk taking behaviours in adolescents
MELEK GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÖZLEM MESTÇİOĞLU GÖKMOĞOL