Birinci basamakta demir eksikliği anemisi tespit edilen erkek hastaların ve postmenopozal kadın hastaların endoskopi ve kolonoskopi incelemesi önerisine uyumlarının sağlık okuryazarlığı ile ilişkisi
The relationship between the HEALTH literacy of male and postmenopausal female patients with iron deficiency and their compliance with recommendations for endoscopy and colonoscopy examinations
- Tez No: 803780
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN DEMİRCİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: demir eksikliği anemisi, endoskopi, kanser taraması, kolonoskopi, sağlık okuryazarlığı, iron deficiency anemia, endoscopy, cancer screening, colonoscopy, health literacy
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 57
Özet
Amaç: Çalışmamızda demir eksikliği tespit edilen erkek ve postmenopozal kadın hastaların, aile hekimlerinin kanser erken tanı incelemelerine katılım önerisine uyumlarının sağlık okuryazarlıkları ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Araştırma 1 Mayıs 2022 – 30 Nisan 2023 tarihleri arasında yapılmıştır. Bursa Nilüfer 16 Nolu Küçük Sanayi Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı hastalardan sisteme kayıtlı hemogram tetkik sonucu mevcut olan 1029 erkek ve 268 postmenopozal kadının değerleri incelenmiştir. Araştırma kriterlerini karşılayan 88 hasta çalışma için aile sağlığı merkezine davet edilmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden katılımcıların sosyodemografik özellikleri, şikayetleri ve laboratuvar değerleri kaydedilmiştir. Sağlık okuryazarlığını ölçmede En Yeni Yaşamsal Bulgu NVS (Newest Vital Sign) ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Demir eksikliği tespit ettiğimiz 88 hastadan 34'ü endoskopi ve kolonoskopi incelemesi yaptırmayı kabul etmiştir. 29 hastaya kolonoskopi ve 28 hastaya endoskopi yapılmıştır. Endoskopi sonucunda 1 hastada (%3,60) nöroendokrin hücre displazisi görülmüştür. Kolonoskopi raporlarında 1 hastada (%3,45) adenokarsinom, 2 hastada (%6,90) hiperplastik polip ve 3 hastada (%10,34) tubuler adenom izlenmiştir. Hastaların endoskopi önerisine uymalarında etkili faktörler eğitim, karın ağrısı mevcudiyeti ve sağlık okuryazarlığı olarak belirlenmiştir. Hemoglobin (rs= 0,33; p=0,002), ferritin (rs= 0,25; p=0,018), demir (rs= 0,25; p=0,018) ve transferrin (rs= 0,23; p=0,028) değerlerinin NVS skorları ile birlikte arttığı izlenmiştir. Sonuç: Demir eksikliği tespit edilen erkek ve postmenopozal kadın hastalarda malign veya premalign lezyon tespit edilmesi riski yüksektir ve bu hastalar endoskopi ve kolonoskopi incelemesine yönlendirilmelidir. Doktorun endoskopik inceleme önerisine uyumda eğitim, karın ağrısı şikâyeti ve sağlık okuryazarlığı etkilidir. Demir eksikliğinin sağlık okuryazarlığı ile ters ilişkisi, demir eksikliğinin bilişsel fonksiyonlar üzerine olan olumsuz etkisinden kaynaklanıyor olabilir.
Özet (Çeviri)
The relationship between the health literacy of male and postmenopausal female patients with iron deficiency and their compliance with recommendations for endoscopy and colonoscopy examinations. Aim: In this study we aimed to investigate the relationship between the health literacy of male and postmenopausal female patients with iron deficiency and their compliance with the recommendation of family physicians to participate in cancer early diagnosis examinations. Methods: The research was conducted between the dates of 1 May 2022 – 30 April 2023. The laboratory test results of 1029 men and 268 postmenopausal women who were present as a result of hemogram examination registered to the system from among patients registered to the Küçük Sanayi Family Health Center No. 16 in Bursa Nilüfer were examined. 88 Patients who met the research criteria were invited to the family health center for the study. Sociodemographic characteristics, complaints and laboratory values of participants who agreed to participate in the study were recorded. The Newest Vital Signs scale (NVS) was used to measure health literacy. Results: 34 of the 88 patients with iron deficiency that we detected agreed to undergo endoscopy and colonoscopy examination. Colonoscopy was performed for 29 patients and endoscopy was performed for 28 patients. As a result of endoscopy, neuroendocrine cell dysplasia was observed in 1 patient (3.60%). Adenocarcinoma was observed in 1 patient (3.45%), hyperplastic polyp in 2 patients (6.90%) and tubular adenoma in 3 patients (10.34%) in colonoscopy reports. Factors with an effect on patient compliance with the endoscopy recommendation were determined as education, abdominal pain and health literacy. Hemoglobin (rs= 0.33; p=0.002), ferritin (rs=0.25), iron (rs= 0.25; p=0.018) and transferrin (rs= 0.23; p=0.028) values increased along with NVS scores. Conclusion: Male and postmenopausal female patients with iron deficiency have a high risk of having malignant or premalignant lesions, and these patients should be referred for endoscopy and colonoscopy examination. Education, abdominal pain complaints and health literacy have an effect on compliance with doctors' endoscopic examination recommendations. The inverse relationship of iron deficiency with health literacy may be due to the negative effect of iron deficiency on cognitive functions.
Benzer Tezler
- Okul öncesi yaşta beslenme sorunu olan çocuklar, annelerinin tutumları ve psikolojik iyilik halleri
Nutritional problems in preschool age of children, mothers' attitudes and psychological wellness
MERVE ÖZEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZLEM ERDEDE
UZMAN PINAR ZENGİN AKKUŞ
- Birinci trimesterdeki gebelerde demir eksikliği anemisi prevalansı ve gebelerin demir preparatı konusunda akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi düzeyleri
Prevalence of iron deficiency anemia in first trimester of pregnancy and knowledge levels of pregnant women on rational drug use
ARZU KOÇAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık EğitimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiEbelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLBAHTİYAR DEMİREL
- Van ili 4 nolu sağlık ocağı bölgesinde 0-24 ay arası bebeklerde anemi
Anemia in 0-24 months infants in No. 4 health centers of Van
CANAN COŞKUNER
- HbF veya HbA2 anormalliği olan bireylerde Kruppel-like factor 1 ve Hemoglobin subunit delta genlerindeki mutasyonların genotip-fenotip ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the genotype-fenotype relationship between the mutations of Kruppel-like factor 1 and Hemoglobin subunit delta genes in patients with HbF or HbA2 abnormalities
TANER KARAKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
GenetikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTıbbi Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZTÜRK ÖZDEMİR
- Birinci basamakta tıbbi kayıtlar ve sağlık hizmet profili
Medical records and health care service profile in primary care
MULLA İNAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
Aile HekimliğiÇukurova ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ESRA SAATÇI