İzmir örnekleri bağlamında Osmanlı mimarisinde fevkani camiler
Fevkani mosques in Ottoman architecture in the context of İzmir examples
- Tez No: 805365
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
İzmir kenti 11. yüzyılda Çaka Bey öncülüğündeki kısa süreli Türk egemenliğinin ardından 1317 yılında Kadifekale'de, 1329 yılında ise Aşağı (Liman) Kale'de Aydınoğulları tarafından hakimiyet altına alınmışsa da süregelen Latin-Türk mücadeleleri sebebiyle birçok kez yıkıma maruz kalmıştır. 1426 yılında Osmanlı egemenliğine giren kentte mutlak Türk hakimiyeti 1480 yılında Fatih Sultan Mehmed'in Aşağı Kale'yi ihya ettirmesi ile güçlenmiştir. Kent merkezindeki İslami ibadet yapılarının inşa faaliyetleri Kadifekale eteklerindeki eğimli arazide ve tarihi ticaret merkezi olan Kemeraltı Çarşısı'nda yoğunlaşmıştır. İnşa edildikleri arazinin topografik koşulları ve ticari kaygılar sebebiyle bir alt kat üzerine konumlandırılan fevkani kuruluşlu camiler çalışmamızın özünü oluşturmaktadır. Tarihi çarşı bölgesinin güneyinde yer alan engebeli arazi üzerindeki ibadet yapıları plan şemaları ve süsleme özellikleri itibariyle küçük ölçekli mahalle camisi ve mescitlerdir. Bu yapılarda ibadet mekânı çoğunlukla depo, bazı örneklerde ise eğitim ya da dini işlevlerle kullanılan bir alt kat üzerine konumlandırılmıştır. Eski iç liman yayı üzerinde yer alan çarşı camileri ise bulundukları arazi itibariyle düz bir zeminde yer almaktadır. Ancak bu yapılar çevrelerindeki yoğun ticari dokunun getirilerinden faydalanmak için dükkân ve depolardan meydana gelen bir alt kat üzerinde yükselmektedir. Bulundukları alanı bir çekim noktası haline getiren bu yapılarda cami vakıflarına ait olan dükkanların gelirleri yapının masrafları ve görevlilerin ödenekleri için kullanılmıştır. Osmanlı döneminde birçok milletten insana ev sahipliği yapan İzmir kentinde çarşı bölgesindeki fevkani kuruluşlu camiler anıtsallığı ve minareleriyle çevresindeki diğer yapılardan ayrışarak kentteki Türk İslam egemenliğini vurgulayan birer misyon da üstlenmektedir.
Özet (Çeviri)
Although the city of Izmir was dominated by Aydınoğulları in the 11th century, in Kadifekale in 1317 and in the Lower (Port) Castle in 1329, after a short period of Turkish domination under the leadership of Çaka Bey, it was subjected to destruction many times due to the ongoing Latin-Turkish struggles. Absolute Turkish domination in the city, which came under Ottoman rule in 1426, was strengthened in 1480 when Fatih Sultan Mehmed rebuilt the Lower Castle. The construction activities of Islamic worship buildings in the city center are concentrated in the sloping land on the skirts of Kadifekale and in Kemeraltı Bazaar, which is the historical trade center. Due to the topographical conditions of the land where they were built and commercial concerns, the mosques with fantastic foundations located on a lower floor constitute the essence of our work. The prayer buildings on the rough land located in the south of the historical bazaar area are small-scale neighborhood mosques and masjids in terms of their plan schemes and ornamental features. In these buildings, the place of worship is mostly a warehouse, and in some examples, it is located on a lower floor that is used for educational or religious functions. The bazaar mosques, which are located on the arch of the old inner harbor, are located on a flat ground due to the land they are located in. However, these structures rise on a lower floor consisting of shops and warehouses in order to benefit from the dense commercial fabric around them. In these buildings, which made the area they are in an attraction point, the revenues of the shops belonging to the mosque foundations were used for the expenses of the building and the allowances of the officials. In the city of Izmir, which hosted people from many nationalities during the Ottoman period, the mosques in the bazaar area, with their monumentality and minarets, are distinguished from the other structures around them and undertake a mission that emphasizes the Turkish-Islamic dominance in the city.
Benzer Tezler
- Osmanlı dönemi İzmir'inde müslüman cemaatin sosyo-ekonomik olanakları ile cami mimarisinin gelişimi arasındaki ilişkiler, 17. - 20. yüzyıl
Interrelations between socio-economic potentials of the muslim community and the evolution of mosque architecture in Ottoman İzmir, 17th - 20th centuries
HALİL İBRAHİM ALPASLAN
- Sıraev kavramının incelenmesi ve Osmanlı Mimarisi'nde Akaretler Sıraev Grubunun yeri ve önemi
Research of the concept of rowhouses and the place and the importancy of Akaretler Rowhouses in ottoman architecture
ZAFER SAĞDIÇ
- Erken Cumhuriyet dönemi modernleşmenin mimarlığa yansımaları: Seyfi Arkan'ın İzmit Halkevi binası örneği
Reflections of Early Republic period modernization on architecture: The example of Izmit Community School building designed by Seyfi Arkan
SERDAR MEMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Gedik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM BELİR
- Aydın yöresi halk kültürünün incelenmesi
Başlık çevirisi yok
K. ZÜMRÜT HASBEK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET DEĞERLİ
- Erken Cumhuriyet Dönemi(1923-1950) meydanlarının form, estetik ve işlev bağlamında değerlendirilmesi
Evalution of Early Republic Period squares(1923-1950) in terms of form, aesthetics and function
ELİF AĞAOĞLU YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU