Muhammed b. Mustafa el-Akkirmânî ve cüz-i irade görüşünün değerlendirilmesi
Muhammed b. Mustafa el-Akkirmânî and evaluation of judgment of will
- Tez No: 805393
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN BULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kelâm, Mâtürîdîlik, İnsan Fiilleri, Kesb, Cüz-i İrâde, Akkirmânî, Kalam, Mâtürîdî School, Human Actions, Kasb, Partial Free Will, Akkirmânî
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Muhammed b. Mustafa Akkirmânî, 18. yüzyılda Osmanlı Devletinde yaşamış önemli bir ilim adamıdır. Matematik, Fizik, Hendese ve Musikî gibi beşerî ilimlerle de ilgilenen Akkirmânî dini ilimlerde de kelâm, felsefe, mantık, tefsir, hadis, fıkıh ve Arap dili gibi pek çok alanda eser yazmıştır. Dolayısıyla Akkirmânî‟nin çok yönlü ve farklı dallarda yetkin bir ilim adamı olduğu söylenebilir. Ayrıca önemli bir devlet adamı olan Akkirmânî, yaşamının farklı dönemlerinde İzmir ve Mısır‟da kadı olarak görev yapmıştır. 1760 yılında Mekke‟nin baş kadısı iken vefat etmiştir. Kelâm ilminin temel meselelerinden birisi olan“Halku efali‟l-İbâd”konusu üzerinde kelam ilminin başlangıç, gelişim ve olgunlaşma evrelerinde birçok eser kaleme alınmıştır. Her âlim mensub olduğu mezhep açısından konuya yaklaşırken bunlardan farklı olarak meseleye yeni açılımlar sunmayı da başarabilmiş olanlar da vardır. Bu meseleyi müstakil bir eserde ele alıp inceleyenlerden birisi de Muhammed b. Mustafa Akkirmânî‟dir. Osmanlı‟nın son dönem âlimlerinden birisi olan Akkirmânî, kelâm ilminin temel meseleleri arasında yer alan kulların fiillerinin konumunu belirleyen cüz-i irâdeyi Matüridiyye‟nin bakış açısıyla ele almakla birlikte dikkate değer bazı yaklaşımlarda ve değerlendirmelerde bulunduğu da görülmektedir. Allah‟ın ve insanın irâdesi ekseninde ele alınan cüz-i irade meselesinin esasen Allah‟ın fiilleri karşısında insana verilen fiillerindeki özgürlüğün sınırlarının belirlenmesi olduğunu ve bu noktada Mâtüridiyyenin irâde anlayışına uygun bir şekilde kulların fiillerinin yaratılma cihetiyle Allah‟a, kesb cihetiyle ise kula isnad edildiğini ifade ederek tercihini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Mohammed b. Mustafa Akkirmânî was a prominent scholar who lived in the 18th century Ottoman Empire. Akkirmânî, who studied both theological studies and humanities, conducted many searches in the fields of kalam, philosophy, logic, tafsir, fiqh, hadith and Arabic language. Thus, it can be concluded that Akkirmânî was a versatile and competent scholar, knowledgeable in various branches. Furthermore, a notable statesman, Akkirmânî, worked as the qadi of both İzmir and Egypt throughout different parts of his life. He passed away in 1760 as the chief of qadi in Mecca. During the beginning, development and maturement stages of the science of kalam, many works have been written on the subject of“Halku efali'l-Ibad”, which is one of the main issues of the science of kalam. While every scholar approaches the subject in terms of the sect they belong to, there are also those who have managed to present new perspectives on the issue. One of them who dealt with and examined this issue in a separate work was Muhammad b. As a scholar of the last period of the Ottoman Empire, Akkirmânî used the perspective of Māturīdiyyah while dealing with partial will, which is among the basic issues of the science of kalam and determines the position for creatures‟ actions, and made some remarkable approaches and evaluations. The issue of partial will, which is handled on the axis of the will of God and man, is essentially the determination of the limits of the freedom given to man in the face of God's actions, and at this point, in conformity with the remark of will of the Maturidiyya, he expressed his preference by stating that the actions of the creatures are attributed to God in ways of creation, and their actions are based upon the way of practising.
Benzer Tezler
- Muhammed B. Mustafa el-Akkirmânî ve Risaletü'l Hamdele adlı eseri
Muhammed B. Mustafa al-Akkirmânî and his work Risaletü'l Hamdele
MAHMUT DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMardin Artuklu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRGÜL BOZKURT
- Muhammed b. el-Hac Hamîd b. Mustafa el-Akkirmânî'nin 'Resâil fî âdâbi'l-bahsi ve'l-münâzarati ve'l-mantık' adlı el yazmasının tahkik ve incelenmesi
Muhammed b. el-Hac Hamîd b. Mustafa el-Akkirmânî's 'Resâil fî âdâbi'l-bahsi ve'l-münâzarati ve'l mantık' analysis and analysis of the forensic manuscript
ŞEHMUS AĞIRAKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimHakkari ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKERİM BİNGÖL
- Akkirmanî adıyla bilinen Muhammedin bin Mustafa Hamid el- Kefevî'nin Besmele Salat ve Hamdele adlı risalesinin tahkiki
رسالة في حَلِّ البسملة والصلاة والحمدلة، للإمام محمد بن مصطفى حميد الكفوي، المعروف بآقكرماني (ت: 1074هــ) دراسةً وتحقيقاً
ESSMAT SHAKIR FARHAN
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR YILDIRIM
- حاشية الكفوي على استعارة العصام
Muhammed el-Kefevi ve Haşiye ala Şerhi'l-İstiare isimli eserinin tahkiki
MOHAMMED FAİSAL MOUSA
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BENLİ
- Muḥammed b. Muṣṭafa el-Mudurnî'nin 'Verdetü'l-melîḥ fî Şerḥi Bürdeti'l-medîḥ' adlı eseri (Edisyon kritik)
Muḥammad Ibn Muṣṭafa al-Mudurnī's 'Wardat al-malīḥ fī Sharḥ Burdat al-madīḥ' (Edition and critics)
İBRAHİM GEZER