Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) temelli bir psikoeğitimin psikolojik dayanıklılık ve iyi oluş üzerindeki etkisi
The effect of Cognitive Behavioral Therapy (CBT) based psychoeducation on psychological resilience and well-being
- Tez No: 805595
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET HAKAN TÜRKÇAPAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
İnsanın çevresindeki olaylara karşı duruşu, duygulanımı, düşünceleri ve davranışı farklılık gösterebilmekte, psikolojik dayanıklılığı ve iyi oluşu yüksek kişiler zorlu yaşam olaylarına daha iyi uyum sağlayabilmekte, bu olaylardan olumlu sonuç elde edebilmekte ve gelişimini devam ettirebilmektedir. Bu çalışma ile Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) temelli bir psikoeğitimin çalışanların psikolojik dayanıklılık ile psikolojik iyi oluşlarını arttırmada ve zorluklara karşı duruşlarını değiştirmede etkili olup olmadığını incelemek amaçlanmıştır. Çalışma ön test, son test ile kontrol gruplu yarı deneysel desen içermektedir. Kullanılan psikoeğitim BDT temelli kendi kendine psikoterapi rehberi olan“Fark et, Düşün, Hisset, Yaşa”adlı kitap (Türkçapar, 2019) temel alınarak hazırlanmıştır. İki kontrol grubunun bulunduğu çalışmada bir gruba plasebo olarak ergonomi eğitimi verilmiş, bir gruba ise herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Çalışmada deney grubuna elli dokuz, plasebo eğitim kontrol grubuna on dokuz, sadece ölçüm alınan kontrol grubuna yirmi iki kişi katılacağını bildirmiştir. Çalışma kısıtları sonucu psikoeğitim grubundan yirmi kişinin verisi, müdahale almayan kontrol grubundan on yedi kişinin verisi kullanılmış, yeterli veri toplanamayan plasebo kontrol grubu verileri ise kullanılmamıştır. Normallik analizleri sonucu verilerin değerlendirilmesinde parametrik olmayan Wilcoxon uyumlu çiftler işaretli sıralar testi ve Mann-Whitney U testi tercih edilmiştir. Araştırma verileri sonucu psikoeğitim alan katılımcılarının verilerinde genel olarak istenen yönde değişiklik olduğu, müdahale yapılmayan kontrol grubu verilerinde değişiklik olmadığı görülmüştür. Araştırmanın bulgularının analizi sonucunda psikoeğitimin psikolojik dayanıklılık ve depresyon üzerinde orta seviyede (r=.48, r=.48) etkili olduğu, diğer değişkenler psikolojik iyi oluş ve kaygı üzerinde ise öngörülen yönde bir değişime neden olmakla birlikte bu değişimin anlamlı bir fark yaratacak düzeyde olmadığı değerlendirilmiştir. Psikolojik iyi oluş ve kaygı üzerinde psikolojik dayanıklılığın aracılık etkisi değerlendirildiğinde ise psikoeğitimin psikolojik iyi oluş üzerinde dolaylı bir etkisi olduğu, kaygı üzerinde ise dolaylı da olsa bir etkisi olmadığı görülmüştür. Çalışma bulgularından ve edinilen tecrübeden hareketle psikoeğitimin etkinliğinin arttırılmasına yönelik psikoeğitim süresine ve içeriği ilişkin öneriler ile gelecekte yapılması muhtemel çalışmalara yönelik farklı uygulama önerileri sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
A person's stance, affect, thoughts and behavior may differ to the events around. People with high psychological resilience and well-being can better adapt to difficult life events and achieve positive results and continue their development. In the study, it was aimed to examine whether a Cognitive Behavioral Therapy based psychoeducation is effective in increasing the psychological resilience and well-being of participants. Study has a quasi-experimental design with pre-education, post-education and follow up measurements. The psychoeducation is based on“Differ, Think, Feel, Live”, a CBT-based self-help psychotherapy guide (Türkçapar, 2019). First control group received a placebo training on ergonomics and there was no intervention to the second control group. 59 persons for psychoeducation group, 19 and 22 persons for control groups volunteered. Due to limitations, 20 / 17 persons' data were used for psychoeducation and second control group. Due to insufficient attendance the data of the first control group were not used. Non-parametric Wilcoxon matched pairs signed-rank test and Mann-Whitney U test were used to analyze the data as a result of normality analysis. According to the research data, there was a positive change in psychoeducation participants with respect to second control group. As a result of the analyses, it was found that psychoeducation had a moderate (r=.48, r=.48) effect on psychological resilience and depression. Although psychoeducation caused a change in the estimated direction on psychological well-being and anxiety, the change was not statistically significant. When the mediating effect of psychological resilience in the effect of psychoeducation on psychological well-being and anxiety was evaluated, it was seen that psychoeducation had an indirect effect on psychological well-being, but had no any on anxiety. In line with the findings and experience gained, suggestions for different applications regarding duration and content of intervention were given to increase the effectiveness of psychoeducation.
Benzer Tezler
- Panik bozukluk tanısı alan bireylerde bilişsel davranışçı terapi temelli psikoeğitimin psikolojik iyi oluş ve stresle başa çıkmaya etkisi
The effect of cognitive behavioral therapy-based psychoeducation on psychological well-being and coping with stress in individuals diagnosed with panic disorder
TÜLAY YILDIRIM ÜŞENMEZ
- Ergenlerde obsesif kompulsif belirtileri azaltmaya yönelik BDT temelli psikoeğitim uygulamasının geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi: Bir karma yöntem çalışması
Development and investigation of the effectiveness of psychoeducation practice based on CBT to reduce obsessive compulsive symptoms in adolescents: A mixed methods study
MUSTAFA KERİM ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL SEÇER
- Sosyal kaygı belirtilerine sahip üniversite öğrencilerinde sanal gerçeklik ile maruz bırakma tekniğinin bilişsel davranışçı temelli psikoeğitim ile karşılaştırılması
Comparison of virtual reality exposure technique with cognitive behavioral based psychoeducation in university students with social anxiety sypmtoms
MERT AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiAntalya Bilim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CUMHUR AVCİL
- Bilişsel davranışçı terapiye dayalı lise düzeyi öğrencilere yönelik öfke kontrol becerileri psikoeğitim programının etkililiğinin incelenmesi
Investigation of the effectiveness of the anger management skills psychoeducation program for high school students based on cognitive behavioral therapy
BURCU ŞAHİN VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiGiresun ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT YAYCI
- Ön ergenlerin kaygı düzeylerinde kabul ve kararlılık terapisi ile bilişsel davranışçı terapinin etkililiğinin karşılaştırılması
A comparison of the effectiveness of acceptance and commitment therapy and cognitive behavioral therapy on anxiety levels of pre-adolescents
AYKUT KUL
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FULYA TÜRK