İklim değişikliğine karşı mekânsal kırılganlıkların belirlenmesi ve planlama politikalarıyla bütünleştirilmesi; Antalya ili örneği
Identification of spatial vulnerabilities to climate change and integration with planning policies; the case of Antalya province
- Tez No: 805748
- Danışmanlar: PROF. DR. DUYGU GÖKCE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
Son yüzyılda insan faaliyetleri nedeniyle hızlanan ve küresel ölçekte önemli etkilere yol açan iklim değişikliği; sel, taşkın, heyelan, deniz seviyesi yükselmesi, fırtına, kuraklık, orman yangını gibi doğal afetlerin sıklığını, şiddetini ve etkisini artmıştır. Günümüz kentlerinin birçoğu iklim değişikliğinin bu olumsuz sonuçlarına maruz kaldığı ve bu sonuçlarla baş etme kapasitesi yetersiz olduğu için kırılgan bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, kentlerin iklim değişikliğine uyum sağlamaları için gereken politika ve eylemlerin belirlenmesindeki öncelikli adım, potansiyel etkileri şekillendiren kırılganlıkların değerlendirilmesidir. Kentlerin, iklim değişikliğiyle mücadelede başarılı olabilmeleri için kırılganlık düzeylerinin azaltılması ve esnek-uyum kapasitelerinin artırılması gerekmektedir. Bu amaçla, iklim değişikliğiyle ilgili konuların kentsel planlama ile entegre edilmesi önemlidir. Kentsel planlama, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında küresel ve ulusal ölçekte geliştirilen politika ve stratejilerin, yerel ölçekte eyleme dönüştürülebilmesi için önemli bir araçtır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, esnek-uyum kapasitesinin artırabilmesi ve uyum politikalarının geliştirilebilmesi için kentlerin kırılganlık düzey analizleri ve mekânsal kırılganlık analizlerinin yapılmasıdır. Çalışma, ülkemizin önemli turizm merkezlerinden biri olan ve iklim değişikliğinin etkilerine karşı kırılgan bir kıyı yerleşimi olan Antalya il bütününde (19 ilçe) gerçekleştirilmiştir. Antalya il ölçeğinde mekânsal planlara girdi oluşturabilecek kırılganlık analizlerinin nasıl yapılabileceğine ilişkin yöntem ve araçların ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaç ve hedef doğrultusunda, Antalya ilinin coğrafi konumu, iklim yapısı, fiziksel ve morfolojik yapısı ve geçmişten günümüze kadar yaşanmış olan deneyimlerine bağlı olarak, kente en çok zarar verebilecek tehlikeler temel alınarak, ilçeler düzeyinde bu tehlikelere (aşırı yağış, deniz seviyesi yükselmesi ve aşırı sıcak hava dalgası) karşı kırılganlıklar saptanmıştır. Kırılganlık düzey analizinde, ilçeler bazında üç temel faktör (maruz kalma, duyarlılık, esnek-uyum) bağlamında, dört ölçüt türünü (fiziksel, morfolojik, sosyo-ekonomik ve kurumsal kapasite) dikkate alan bir kırılganlık değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirmelerin sonucuna göre ilçeler, 5 düzeyde (1. Düzey: En yüksek, 2. Düzey: Yüksek, 3. Düzey: Orta, 4. Düzey: Düşük, 5. Düzey: En düşük seviyede kırılganlığı ifade etmektedir) kategorize edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, Antalya ilçelerinin farklı kırılganlık düzeylerine sahip olduğunu ortaya koymuştur. Mekânsal kırılganlık analizinde ise il bazında yerleşimlerin fiziki ve mekânsal yapısını ilgilendiren ve iklim değişikliğinden etkilenme düzeylerini belirleyen değişkenleri dikkate alan bir kırılganlık değerlendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendirme için analitik hiyerarşi yöntemi kullanılmış ve iklim değişikliğine karşı kırılgan olan bölgeler belirlenmiştir. Sonuçlar 5 farklı düzeyde (çok yüksek, yüksek, orta, düşük ve en düşük kırılganlık düzeyleri) kategorize edilmiştir. Sonuçlar, tehlike türlerine göre Antalya bütününde, uyum eylemleri kapsamında hangi ilçeye ve hangi alanlara öncelikle müdahale edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda iklim değişikliğine esnek-uyum sağlama konusunda, ilgili yerel yönetimlerin oluşturacağı politika, strateji, plan ve eylemlere yol gösterici nitelikte çıktılar elde edilmiştir. Çalışmanın aynı zamanda, benzer risklere maruz kalan kentlerin kırılganlıklarının değerlendirilmesinde yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Climate change, which has accelerated due to human activities in the last century, has led to significant effects on a global scale, such as increased frequency, intensity, and impact of natural disasters such as floods, landslides, sea level rise, storms, droughts, and wildfires. Many of today's cities are vulnerable to the negative consequences of climate change and have insufficient capacity to cope with them, thus having a vulnerabable structure. Therefore, the primary step in identifying the necessary policies and actions for cities to adapt to climate change is to evaluate the vulnerabilities that shape potential impacts. In order for cities to be successful in combating climate change, it is necessary to reduce their vulnerability levels and increase their resilience capacities. For this purpose, it is important to integrate climate change-related issues into urban planning. Urban planning is an important tool for translating global and national policies and strategies developed for combating climate change into local scale. The aim of the study in this context is to conduct vulnerability level analyses of cities and spatial vulnerability analyses to increase their resilience capacities and develop adaptation policies. The study was conducted throughout Antalya province (19 districts), which is one of the important tourism centers of our country and a vulnerable coastal settlement against the effects of climate change. The goal of the study is to reveal the methods and tools for conducting vulnerability analyses that can create input for spatial plans at the scale of Antalya province. In line with this purpose and goal, based on the geographical location, climate structure, physical and morphological structure of Antalya province and experiences from the past to the present, vulnerabilities against hazards that can cause the most damage to the city were identified at the district level (such as extreme rainfall, sea level rise and heatwaves) and assessed. In the vulnerability level analysis, a vulnerability assessment was conducted based on three main factors (exposure, sensitivity, adaptive capacity) at the district level, taking into account four types of criteria (physical, morphological, socio-economic, and institutional capacity). According to the results of the evaluations, the districts were categorized into 5 levels (Level 1: Very High, Level 2: High, Level 3: Moderate, Level 4: Low, Level 5: Very Low) to indicate their level of vulnerability. The results obtained indicate that Antalya districts have different levels of vulnerability. A vulnerability assessment was conducted in the context of spatial vulnerability analysis, taking into account the variables related to the physical and spatial structure of settlements at the provincial level, which determine their level of vulnerability to the impacts of climate change. The analytical hierarchy process was used for this assessment, and the regions vulnerable to climate change were identified. The results have been categorized into 5 different levels of vulnerability (very high, high, medium, low, and very low vulnerability levels). The results reveal which district and areas in Antalya need to be intervened first within the scope of adaptation actions, depending on the type of hazard. Within this scope, results have been obtained that will guide the policies, strategies, plans, and actions to be created by the relevant local administrations regarding building resilience to climate change. It is also thought that the study will guide the evaluation of the vulnerabilities of cities that are exposed to similar risks.
Benzer Tezler
- Factors of socio-spatial vulnerabilities to energy poverty
Enerji yoksulluğuna karşı sosyo-mekansal kırılganlık faktörleri
ELİF KORKMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYer Sistem Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜZEYYEN ANIL ŞENYEL KÜRKÇÜOĞLU
- Makine öğrenmesinde istatistiksel veriler kullanılarak maruziyetin belirlenmesi: Sakarya ölçeğinde bir çalışma
Determination of exposure using statistical data in machine learning: A case study in Sakarya
MUHAMMED ALİ HAŞILOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Deprem MühendisliğiSakarya Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİ ÇAĞLAR
- Vulnerability of coastal areas to climate change: Planning reconsidered at the case of Fethiye-Gocek special environmental protection area
Kıyı alanlarının iklim değişikliğine karşı kırılganlığı: Fethiye-Göcek özel çevre koruma bölgesinde planlama süreci üzerinden irdeleme
YÜKSEL ATASOY ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDA ERAYDIN
- Yüzey kentsel ısı adası yoğunluğu ve kırılganlığının araştırılması: İstanbul metropoliten bölgesi için çok boyutlu bir yaklaşım
Investigating surface urban heat island intensity and vulnerability: a multidimensional approach for istanbul metropolitan area
YUSUF EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN MURAT ÇELİK
- İklim değişikliğine mekansal uyumda toprak ekosistem servislerinin rolü: Nilüfer çayı havzası
The role of soil ecosystem services in spatial adaptation to climate change: Nilüfer stream basin
MERVE YILMAZ MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER