18. yüzyıl Osmanlı yazma eserlerinde ebru
Ebru in the 18th century Ottoman manuscripts
- Tez No: 805958
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHATTİN YAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
Kültürel miraslarımızdan biri olan Türk ebru sanatı ortaya çıktığı dönemden başlayarak günümüze kadar kaybolmadan dönemin şartlarına ayak uydurarak gelmiştir. El yazmaları açısından ayrı bir önemi olan Ebru Sanatı Osmanlı dönemi sanatının yardımcı bir unsuru niteliğindeyken ona verilen değer daha da artarak günümüz sanatında ana unsur haline dönüşmüştür. Fakat yapılan bilimsel araştırmalarla ebru yapım tekniklerine her ne kadar yeni arayış ve yorumlar getirilmeye çalışılsa da genellikle tekrar niteliğinden kurtulamamıştır. Özgün örnekler esas alınarak yapılan bilimsel çalışmalar ise çok azdır. Şimdiye kadar yapılmış olan araştırmaların sadece bir kütüphaneyi ele alarak orada bulunan eserlerdeki ebru çeşitlerini inceledikleri görülür. Osmanlı döneminin tamamı üzerinde çalışmak ise çok daha kapsamlı bir araştırmayı gerektirecektir. Sadece bir kütüphaneyi çalışmak tezi daraltacağından Osmanlı'nın bütün dönemlerini ele almanın ise çalışmanın kapsamını aşacağından dolayı ebrunun elyazmasında yoğun olarak kullanıldığı dönemlerden biri olan 18. yüzyıl esas alınmış ve araştırma bu yüzyıla ait olabileceği düşünülen elyazmalarında kullanılan ebrular olarak sınırlandırılmıştır. Çalışmamızla 18. yüzyıla ait ebrulardan hareketle dönemin üslup ve özelliklerini belirleyerek geçmişi tanımak ve geçmişle günümüz arasındaki bağı koparmadan günümüz ebru sanatının hakettiği değeri kazanmasında bir parça da olsa katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Ebrunun tarihsel gelişimini ve kullanılan ebru çeşitlerini çeşitli kamu ve kuruluşuna ait arşivlerden, müzelerden, özel koleksiyonlardan ve kütüphanelerden yararlanarak incelemek mümkündür. İnceleme sonucunda tespit edilen eserler için 19 kütüphane ile yüz yüze, telefonla veya e-posta ile iletişime geçilmiştir. Bunun neticesinde 1861 adet ebrulu eserin ebrulu sayfalarının görselleri temin edilmiştir. İncelenen görsellerin tablosu Excel programından yararlanılarak ayrıntılı bir şekilde oluşturulmuştur. 436 eser çok yıprandığı için değerlendirmeye alınmamıştır. Geriye kalan 1425 eserin çeşitli bölümlerinde 3308 adet ebru bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında elde edilen eserlerdeki ebrular çeşitlerine, eserin ebrulu olan bölümlerine ve ebru kullanılan cilt biçimlerine göre incelenmiş ve görsellerle açıklamaları yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkish marbling art, which is one of our cultural heritages, has come to the present day by keeping up with the conditions of the period, starting from the time it emerged. While the art of marbling, which has a special importance in terms of manuscripts, is an auxiliary element of the art of the Ottoman period, the value given to it has increased even more and has become the main element in today's art. However, although new searches and interpretations were tried to be brought to marbling techniques with scientific researches, they generally could not get rid of their repetitive nature. Scientific studies based on original examples are very few. It is seen that the researches carried out so far have only examined a library and examined the types of marbling in the works found there. Studying the entire Ottoman period will require a much more comprehensive study. Since studying only one library will narrow the thesis and considering all periods of the Ottoman Empire would exceed the scope of the study. Therefore the 18th century, one of the periods when marbling was used extensively in the art of books, was taken as the basis and the research was limited to the marblings used in manuscripts thought to belong to this century. With our study, it is aimed to identify the style and characteristics of the period based on the 18th century marbling, to recognize the past and to contribute to the appreciation of today's marbling art without breaking the link between the past and the present. It is possible to examine the historical development of marbling and the types of marbling used by making use of archives of various public and institutions, museums, private collections and libraries. For the identified works, 19 libraries were contacted face-to-face, by phone or by e-mail. As a result, the images of the marbling pages of 1861 marbling works were obtained. The table of the examined visuals was created in detail by using the Excel program. 436 works were not included in the evaluation because they were very worn. There are 3308 pieces of marbling in various parts of the remaining 1425 works. The marbling in the works obtained within the scope of this study were examined according to their types, the parts of the work with marbling, and the binding styles in which marbling was used and their explanations were made with visuals.
Benzer Tezler
- Türk İslam kitap sanatında lake cilt tasarımları
Designing styles of Turkish Islamıc lacquer bindings
ÖZLEM İNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU MAHİR
- Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hamidiye Koleksiyonu'nda bulunan mülevven tekniğindeki ciltler
Colorful (mülevven) volumes in the Hamidiye cCllection in The Suleymaniye Manuscript Library
ASLIHAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiNecmettin Erbakan ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACER KARA
- Sakıp Sabancı Müzesi murakkalarında cilt sanatı
Art of bookbinding in the murakkas of Sakıp Sabancı Museum
NURÇİN KURAL ÖZGÖRÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- XVIII. yüzyıl Osmanlı şiirinde değişim ve Sünbülzâde Vehbi'nin Şevk-Engîz'i
Changes in the eighteenth century Ottoman poetry and Sünbülzâde Vehbî's Şevk-Engîz
BAHADIR SÜRELLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAN TEZCAN
- Univers Français dans l'oeuvre de Hüseyin Rahmi Gürpınar
Başlık çevirisi yok
KEMAL ÖZMEN
Doktora
Fransızca
1978
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı