Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinde mekânsal dil
Spatial language in Yaşar Kemal's The Wind from the Plain trilogy
- Tez No: 806263
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERİÇ GÜVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 396
Özet
Mekân, bir uzama sahip olan varlıkların uzaydaki konumlarını, hareketlerini ve gözlemci durumundaki insanı kapsayan anlam bilimsel bir kavramdır. Mekânsal anlam bilimin çalışma alanlarından birini oluşturan mekânsal dil, belirli bir varlığın mekândaki konumlanma ve yer değiştirmesinin uzlaşımsal beyanlarını içerir. Figür ve zemin ilişkisine dayalı mekânsal ifadelerin merkezinde, mekânsal referans çerçeveleri, gösterim, topoloji, yer adı, hareket ve söz birimi kavramları yer alır. Kuralcı dil bilgisi yöntemlerini kullanan birçok Türkçe kaynakta mekân konusuna verilen yer sınırlıdır ve Türkçede mekânsal dil üzerine yapılan dil bilimsel çalışmaların sayısı azdır. Bu çalışmanın amacı, Türkçede dil bilimsel bir kategori olarak mekân bilgisinin kodlanmasındaki aşama, basamak ve araçları açıklamaktır. Bu amaçla Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinden seçilen 5 yolculuk önce mekânsal söz birimlere ayrılmış; sonra bu söz birimleri oluşturan 1719 mekânsal ifade listelenmiş ve parantezleme yöntemiyle çözümlenmiştir. Statik mekânsal ilişkide“konum”ve dinamik mekânsal ilişkide“hedef”,“kaynak”ve“rota”durumuna geçen unsurların genellikle /+DA/, /+DAki/, /+ki/, /+A/, /+DAn/ ve /+I/ biçim birimleri ile biçimlendirildiği tespit edilmiştir. Türkçede ad öbeği tabanlı zemin kodlama stratejisi hâkimdir. Mekânsal ilişki sadece hâl kategorisi ile değil; kelime türleri, kelime grupları ve cümleden büyük anlamlı mekânsal metinlerle de kurulabilir. Mekânsal adlar hâl ekleri, iyelik ekleri ve son-edatlarla öbekleşebilir. Mekânsal bilgi yalnızca sözcük, öbek ya da cümlelerden değil; daha yoğun ve doğru şekilde söz birimlerden çıkarılır. Bu nedenle mekânsal dil üzerine yapılacak dil bilimsel çalışmalarda iletişim ortamının edim bilimsel bağlamına ve sözcelerdeki metin dil bilimsel gönderimlere dikkat edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Space is a semantic concept that includes the locations and motions of entities in space, and the human being as an observer. Spatial language, which is the study area of spatial semantics, contains spatial expressions, which are the conventional specifications of the location or translocation of a certain entity. Metaphors or conversational implicatures do not count as spatial expressions. Spatial frames of reference, deixis, topology, toponymy, motion and lexia concepts are at the center of spatial expressions based on figure and ground relations. In many Turkish sources that use prescriptive grammar methods, the place given to the subject of space is limited. The number of linguistic studies on spatial language in Turkish is also low. The aim of this study is to explain the stages, steps and tools in the coding of spatial knowledge as a linguistic category in Turkish. For this purpose, 5 journeys selected from Yaşar Kemal's The Wind from the Plain trilogy were first divided into spatial lexias, then 1719 spatial expressions forming these lexias were listed and analyzed with the bracketing method. It has been determined that the elements that become“location”in the static spatial relationship are usually formed with /+DA/, /+DAki/, /+ki/ morphemes and the elements that become“goal”,“source”and“route”in dynamic spatial relationship are usually formed with /+A/, /+DAn/ and /+I/ morphemes.Noun phrase-based ground coding strategy is dominant in Turkish. The spatial relationship is established not only with the case category, but also with word types (spatial nominals, postpositions, adverbs and verbs), word groups (noun phrase and adjective phrase) and spatial texts that are larger than sentences. Spatial nouns can be phrased with case suffixes, possessive suffixes, and postpositions. Spatial information is not only from words, phrases or sentences, more intensively and accurately extracted from lexias. For this reason, in linguistic studies on spatial language, attention should be paid to the pragmatic context of the communication and the textlinguistic references in utterances.
Benzer Tezler
- John Steinbeck ve Yaşar Kemal'in eserlerinde cinsiyet rolleri ve aile kimliğinin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
EMİNE SONAL
Doktora
Türkçe
2005
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEÇKİN ERGİN
- The role of Thilda Kemal in the recreation of Yaşar Kemal's literature in English
Yaşar Kemal'in edebiyatının İngilizce'de yeniden oluşturulması sürecinde Thilda Kemal'in rolü
BURÇE KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. JONATHAN MAURİCE ROSS
- Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü ve Kimsecik adlı üçlemelerinde doğa
Yaşar Kemal's The Other Side of the Mountain and Nobody nature in trilogies
SİNAN ÖZİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ALGÜL
- Traduction des 'culturemes' dans la trilogie (Au-dela de la Montagne) de Yaşar Kemal et analyse critique des procedes de traduction
Yaşar Kemal'in 'Dağın Öte Yüzü' üçlüsündeki kültüremlerin çevirisi ve çeviri yöntemlerinin eleştirel çözümlemesi
NURAY ASLAN
- Liberating narratives of Yaşar Kemal: The Other face of the mountain trilogy
Başlık çevirisi yok
CEM BİCO
