Kanserden sağ kalan bireylere uygulanan randomize kontrollü psikososyal müdahalelerin psikolojik sağlamlık, travma sonrası büyüme ve anlam bulma düzeyi üzerine etkisi: Bir sistematik derleme ve meta-analiz çalışması
Effectiveness of psychosocial interventions on resilience, posttraumatic growth, and meaning in cancer survivors: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials
- Tez No: 806880
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DUYGU HİÇDURMAZ, DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİLAY KARAHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Bu sistematik derleme ve meta-analiz araştırması, kanserden sağ kalan bireylere uygulanan randomize kontrollü psikososyal müdahalelerin, psikolojik sağlamlık, travma sonrası büyüme ve anlam bulma üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. CINAHL Plus with Full Text (EBSCOhost), CENTRAL, Pubmed ve WOS Core Collection veri tabanlarında yayın tarihi ve dil kısıtlaması konulmadan tarama yapılmıştır. Çalışma seçimi aşamasında yayın dili İngilizce olmayan çalışmalar derlemeden dışlanmıştır. Derlemeye 1801 katılımcıyı içeren 14 randomize kontrollü deneysel çalışma dahil edilmiştir. Travma sonrası büyüme ve anlam bulma sonuç çıktılarını raporlayan 10 çalışma aynı zamanda nicel analiz sürecinde de yer almıştır. Psikososyal müdahalelerin psikolojik sağlamlık üzerindeki etkileri dahil edilen sınırlı sayıda çalışma olması sebebi ile istatistiksel olarak birleştirilememiştir. Çalışma seçimi, veri çekme, yanlılık riski ve kanıt kesinliği değerlendirme süreçleri“Cochrane Müdahalelerin Sistematik Derlemeleri için El Kitabı”nda önerilen standart yöntemler doğrultusunda yürütülmüştür. Bir çalışma dışında diğer tüm çalışmaların genel yanlılık riski“şüpheli”ve“yüksek”olarak belirlenmiştir. Anlam bulma düzeyine yönelik müdahale öncesi ve müdahale sonrası değişim etkisi kapsamında birleştirilmiş bulgular psikososyal müdahale lehinde küçük düzeyde yararlı bir etki olduğunu göstermiştir (Cohen'in d'si = -0,298, %95 GA: -0,518 . -0,077; p = 0.008; I2 = %0; düşük düzey kanıt kesinliği). Bununla birlikte, anlam bulma düzeyine ilişkin müdahale öncesi ve en son ölçüm değişim etkisini içeren meta-analiz, bu etkinin sürdürülmediğini ortaya koymuştur. Meta-analiz ayrıca psikososyal müdahaleler ile rutin bakım arasında travma sonrası büyüme düzeyi açısından anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Bulgular, kanıt kesinliğinin“düşük”ile“çok düşük”düzey arasında değişmesi sebebi ile psikososyal müdahalelerin tüm sonuç çıktıları üzerindeki etkilerinin belirsiz olduğunu ve ek kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır. Psikososyal müdahalelerin kanserden sağ kalan bireylere yönelik güçlü etkilerini saptamak için gelecekte yürütülecek yüksek metodolojik kaliteye sahip randomize kontrollü deneysel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This systematic review and meta-analysis was conducted to determine the effects of randomized controlled trials of psychosocial interventions on resilience, posttraumatic growth, and meaning in cancer survivors. CINAHL Plus with Full Text (EBSCOhost), CENTRAL, Pubmed and WOS Core Collection databases were searched with no publication date or language restrictions. During the study selection process, non-English studies were excluded from the review. The review included 14 randomized controlled trials involving 1801 participants. 10 of 14 studies reporting posttraumatic growth and meaning outcomes were also involved in quantitative analysis. The effects of psychosocial interventions on resilience could not be pooled since there were a limited number of included studies. Study selection, data extraction, risk of bias assessment, and certainty of evidence assessment were carried out in line with the standard methods recommended in the“Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions”. The overall risk of bias was judged as“some concerns”or“high”for all but one study. The pooled results suggested a small, beneficial effect in favor of psychosocial interventions on meaning from pre-intervention to immediately post-intervention (Cohen's d = -0,298, %95 CI: -0,518 - -0,077; p = 0.008; I2 = 0%; low certainty of evidence). However, the meta-analysis involving the change in meaning score from pre-intervention to the longest follow-up found that this effect was not sustained. Results also indicated no significant difference for posttraumatic growth between psychosocial interventions and routine care. The findings reveal that the effects of psychosocial interventions on all outcomes are uncertain since the certainty of the evidence ranges from“low”to“very low”, and additional evidence is needed. Future randomized trials of high methodological quality are warranted to meet the robust effects of psychosocial interventions in cancer survivors.
Benzer Tezler
- Meme kanserinden sağ kalan kadınlara uygulanan sosyal bilişsel teori temelli fiziksel aktivite programının sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyine etkisi
The effect of a social cognitive theory based physical activity program on health-related quality of life and physical activity level in breast cancer survivors
ŞURA KAYA
Doktora
Türkçe
2025
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyonİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK NİHAL ESİN
- Kanserden sağ kalan bireylere uygulanan nefes egzersizi eğitiminin kanser nüks korkusu ve ruhsal iyileşme üzerindeki etkileri
The effects of breathing exercise training applied to cancer survivors on recurrence fear and mental recovery
ZEHRANUR ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM YÜKSEL
- Çocukluk çağı kanserinden sağ kalan olgularda fonksiyonel gastrointestinal hastalıkların sıklığının ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of the frequency of functional gastrointestinal diseases and affecting factors in childhood cancer survivors
AYBİKE AYTURAN ÜÇGÜL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLDAR BAHAR GENÇ
- Kanserden sağ kalan bireylerde kanser nüks korkusu ve ruhsal belirtilerin incelenmesi
Fear of cancer recurrence and examination of mental symptoms in individuals who have survived cancer
ESİN GEYİKÇELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSUN BABACAN GÜMÜŞ
- Kolorektal kanserden sağ kalan bireylerde semptom yönetimi modeline temellendirilmiş hemşirelik girişimlerinin semptom yönetimi, nüks korkusu ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of nursing interventions based on a symptom management model on symptom management, fear of recurrence, and quality of life in colorectal cancer survivors
NAZLI ÖZTÜRK