Aksu Çayı (K.Maraş) Havzasının su yönetimi amaçlı coğrafi analizi
Aksu Stream (K.Maraş) Basin geographical analysis for water management purposes
- Tez No: 806947
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN TUROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 623
Özet
Bu çalışmada Aksu Çayı Havzası'nda yaşanan su sorunlarının nedenleri araştırılmış ve sorunların çözümü konusunda bazı öneriler ortaya konularak havzanın sürdürülebilir bir su yönetimi planı oluşturulmasına katkı sunulması amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle Aksu Çayı Havzası'nın jeolojik, jeomorfolojik, klimatik, hidrografik özellikleri ile bitki örtüsü ve toprak özellikleri olmak üzere coğrafi faktörleri ele alınmış ve her biri su yönetimi bağlamında incelenmiştir. Bunun yanında havza içerisinde yer alan bazı akarsulardan su numuneleri alınarak laboratuvar analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları“Kıtaiçi Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre Kalite Kriterleri”ve“İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”kapsamında belirlenen kriterlere göre değerlendirilerek akarsuların su kalite sınıfları belirlenmiştir. Diğer yandan havzanın toplam nüfusu üzerinden havzanın kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı hesaplanarak havzanın su varlığı açısından durumu ortaya konmuştur. Son olarak bölgede havzalar arası gerçekleştirilen su transferleri incelenerek havzalar arası su transfer projelerinin Aksu Çayı Havzası'nın su yönetimi açısından etkileri incelenmiştir. Yapılan çalışmalar sonrasında Aksu Çayı Havzası'nın Falkenmark ve Shiklomanov indekslerine göre kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı açısından su fakiri olan bir havza olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında su kaynaklarının bilinçsizce kirletilmesi ve havzanın su potansiyelinin önemli bir bölümünü havza dışında yer alan Gaziantep şehir merkezine transfer edilmesi, havzadaki mevcut su sorunlarını daha da derinleştirmektedir. Havzada yer alan il ve ilçe merkezlerine ait nüfus ve su ihtiyaç projeksiyonları incelendiğinde mevcut uygulamaların devam etmesi durumunda havzada gelecekte daha ciddi su sorunlarının yaşanacağı öngörülmektedir. Aksu Çayı Havzası'nda sürdürülebilir bir su yönetimi planlamasının oluşturulabilmesi için öncelikle Aksu Çayı Havzası için kapsamlı bir havza yönetim planı oluşturulmalı ve tüm yatırım planlamaları bu plana göre yapılmalıdır. Aksu Çayı ve yan kollarından Öznecik Dere, Karaçay, Erkenez Çayı ve Sır Barajı'nda yaşanan endüstriyel su kirliliği acil bir şekilde kontrol altına alınmalıdır. Son olarak Aksu Çayı Havzası üzerinde su baskısı oluşturan Gaziantep şehir merkezinin içme ve kullanma suyu ihtiyaç projeksiyonları, Aksu Çayı Havzası yerine su potansiyeli açısından daha zengin olan Fırat-Dicle Havzasına yöneltilerek havza üzerindeki su baskısı sonlandırılmalıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, the causes of the water problems experienced in the Aksu Stream Basin were investigated, and some suggestions were put forward for the solution of the problems, aiming to contribute to the creation of a sustainable water management plan for the basin. In the study, primarily the geological, geomorphological, climatic, hydrographic features, vegetation and soil characteristics of the Aksu Stream Basin were discussed and each of them was examined in the context of water management. In addition, water samples were taken from some rivers in the basin, and laboratory analyses were carried out. The water quality classes of the rivers were determined by evaluating the obtained analysis results according to the criteria determined within the scope of“Quality Criteria According to Classes of Inland Water Resources”and“Regulation on Water Intended for Human Consumption”. On the other hand, the amount of water available per capita in the basin was calculated based on the total population of the basin and the status of the basin in terms of water availability was revealed. Finally, water transfers between basins in the region were analyzed and the effects of inter-basin water transfer projects in terms of water management of Aksu Stream Basin were analyzed. After the studies, it was determined that Aksu Stream Basin is a water-poor basin in terms of the amount of water available per capita according to Falkenmark and Shiklomanov indices. In addition, unconscious pollution of water resources and the transfer of a significant portion of the water potential of the basin to Gaziantep city center, which is located outside the basin, further deepens the existing water problems in the basin. When the population and water demand projections of the provincial and district centers in the basin are examined, it is predicted that more serious water problems will be experienced in the basin in the future if the current practices continue. In order to establish a sustainable water management planning in the Aksu Stream Basin, a comprehensive basin management plan for the Aksu Stream Basin should be prepared and all investment plans should be made according to this plan. Industrial water pollution in Aksu Stream and its tributaries Öznecik Stream, Karaçay, Erkenez Stream and Sır Dam should be taken under control urgently. Finally, the water pressure on the basin should be ended by directing the drinking and utility water demand projections of Gaziantep city center, which creates water pressure on the Aksu Stream Basin, to the Euphrates-Tigris Basin, which is richer in terms of water potential, instead of the Aksu Stream Basin.
Benzer Tezler
- Aksu Çayı havzası (K.maraş)'nın fiziki coğrafyası
Physical geography of Aksu River basin (K.maraş)
OSMAN SARIGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
CoğrafyaNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ İNAN
- Büyük akarsu yapılarının su kalitesine etkisi
The Effect of big reservcir on water quality
Z.DENİZ ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
İnşaat MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ DOĞAN
- Kelkit çayından siltasyon ile tarıma yeni kazandırılan topraklarda potasyum ve magnezyum gübrelemesinin mısır bitkisinin gelişimi ve bitki besin düzenine etkisi
Başlık çevirisi yok
ALİ AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiToprak Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET RÜŞTÜ KARAMAN
- Kahramanmaraş ili Erkenez Çayı havzasında erozyon, arazi kullanım planlaması ve kirlilik yükünün belirlenmesi
Erosion and pollution status, and land use planning of Erkenez River Basin of Kahramanmaraş city
SERAP BİNGÖLBALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiZiraat Bölümü
PROF. DR. ORHAN DOĞAN