Kayışlı asansör sistemleri için tümleşik mekanizmalı sabit mıknatıslı senkron motor tasarımı ve uygulaması
Design and application of permanent magnet synchronous motor with integrated mechanism for belt lift systems
- Tez No: 807171
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET FENERCİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mekatronik Mühendisliği, Mechatronics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Asansör tahrik makinelerinde yaygın olarak asenkron motorlar ve bu motorlara akuple şekilde dişlili redüktörler kullanılmaktadır. Bu sistemler düşük enerji verimliliğine sahiptir. Ayrıca büyük hacimli olmalarından dolayı makine dairelerine ihtiyaç duyarlar. Son yıllarda, nadir toprak elementli mıknatısların yaygınlaşması ve sürücü teknolojilerindeki gelişmeler, sabit mıknatıslı senkron motor (SMSM) asansör tahrik makinelerinde kullanımını yaygınlaştırmıştır. SMSM'ler, redüktör kullanmaksızın doğrudan tahrik yöntemiyle çalışmaktadır. Asansör taşıyıcıları yaygın olarak çelik halatlardır. Ancak asansörlerde kullanılan çelik halatların çaplarından dolayı, kasnak çapları en az 240 mm olabilmektedir. Bu durum tasarlanacak SMSM'nin düşük hız ve yüksek tork gerektirmektedir. Tek parça halinde çelik halatların kullanılması yerine yassı bir kılıf içinde daha düşük çaplara sahip çelik halat özlü kayışlar kullanılmaktadır. Bu sayede kasnak çaplarını 100 mm çapa kadar düşürülebilmektedir. Kayışlı asansör tahrik sistemleri halatlı sistemlere göre daha az gürültülü, yüksek kabin konforlu seyahat imkânı sağlayan, daha verimli ve güncel bir konudur. Bu tez çalışmasında, kayışlı asansör tahrik makinesi için 8 kişilik, 630 kg kabin taşıma kapasitesinde, 1 m/s kabin hızında, 4.5 kW gücünde ve 107.4 Nm anma torkuna sahip makine şasisi kullanılmadan doğrudan raya montajlı yeni bir SMSM tasarımı, analizleri ve üretimi gerçekleştirilmiştir. Geleneksel yöntemlerin aksine, motorun asansör taşıma sistemi ile entegrasyonu doğrudan raylar üzerine sağlanmıştır. IE4 verim sınıfında, düşük tork dalgalanmasına sahip, raya montajlı olarak gerçekleştirilen, makine şasi konstrüksiyonu gerektirmeyen, sistemin toplam ağırlığını dengeli şekilde taşıcıyı ve karşı ağırlık kılavuz raylarına dağıtabilen, düşük hacim ve kütleye sahip, döküm yerine plaka saclardan lazer kesim yöntemi ile üretilen, minimum talaşlı imalat kullanımı sağlayan bir asansör makine tasarımı ortaya çıkarılmıştır. SMSM'nin analitik hesaplamaları, elektriksel ve manyetik modellemesi, mekanik tasarıma göre ortaya çıkan hacim kısıtlamalarını dikkate alarak gerçekleştirilmiştir. Asansör tahrik motorlarında dikkate alınması gereken en önemli iki kriter, yüksek verimlilik sağlaması ve yolcu konforudur. Bu hedefler doğrultusunda, verimliliği %91'in üzerinde ve tork dalgalanması %1'in altında olan bir tasarım öngörülmüştür. Elde edilen değerlere dayanarak ve sonlu elemanlar yöntemi (SEY) kullanılarak, stator oluk ağzı açıklığı, mıknatıs kalınlığı, kutup /mıknatıs oranı, stator diş kalınlığı ve hava aralığı değerleri için genetik algoritma (GA) ile optimizasyonu gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, tork dalgalanmasını azaltmak için optimize edilmiş tasarımın mıknatıslarına adımlı kaykı uygulanmıştır. Sonuçlara göre, %0.61 tork dalgalanması ve %90.97 verimlilik ile 18/20 oluk/kutup kombinasyonuna sahip SMSM tasarımı elde edilmiştir. Termal analizler ile, motorun farklı bileşenlerinin ortalama sıcaklık değerleri belirlenmiştir. Tam yük altındaki S1 çalışmaya göre termal rejim durumunda sargılar 116°C, stator nüvesi 84°C, mıknatıslar 76°C ve rotor 75°C sıcaklığa ulaştığı gözlemlenmiştir. Motor, termal açıdan güvenli bir bölgede çalıştığı kanıtlanmıştır. Asansör tahrik makinesi tasarımının, asansör kuyusuna uygun şekilde yerleştirilmesine yönelik 3 boyutlu (3B) katı modellemesi gerçekleştirilmiştir. Belirlenen statik yüklere göre motor gövde, mil ve stator dişlerinde SEY ile yapısal analizler gerçekleştirilmiştir. Üretim aşamalarına geçilmeden önce 3B olarak prototip asansör makinesine uygun kuyu tasarımı gerçekleştirilmiştir. Raya montajlı asansör tahrik makinesinin kuyu içindeki kılavuz rayları ve bağlantı konsollarındaki yüklerin etkileri incelenmiştir. Makine bileşenleri ve kuyu tasarımına yönelik SEY ile gerçekleştirilen yapısal analizlerde güvenlik katsayısı 5'in üzerinde olduğu belirlenmiştir. Yapısal olarak doğrulanan tasarımın üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen prototip makine, üzerinde yükleme motoru bulunan bir test düzeneği ile zıt Elektromotor Kuvvet (EMK), vuruntu momenti ve performans deneyleri gerçekleştirilmiştir. Deney sonuçlarına göre, verimlilik değeri %89.98 ve vuruntu momenti tepeden tepeye (pk2pk) 0.78 Nm olarak ölçülmüştür. Sinüs şeklinde zıt EMK elde edilmiştir. Böylece deney sonuçları, SEY analiz çözümlerini doğrulamıştır.
Özet (Çeviri)
Induction motors and geared reducer systems coupled to these motors are widely used in elevator drive machines. These systems have low energy efficiency. They also need engine rooms due to their large volume. In recent years, the widespread application of rare earth element magnets and developments in drive technologies have led to the expansion of permanent magnet synchronous motors (SMSM) in elevator drive machines. SMSMs operate with a direct drive method without the use of a gearbox. Elevator carriers are most commonly steel ropes. However, due to the diameter of the steel ropes used in elevators, sheave diameters can be at least 240 mm. This situation leads to low speed and high torque requirements of the SMSM to be designed. In recent years, steel wire rope belts with smaller diameters in a flat shell have been used instead of using steel wire ropes in one piece. In this way, reducing the pulley diameters by 100 mm is possible. Belt elevator drive systems are a new and recent concept that is less noisy and more efficient than rope systems, providing high cabin comfort. In this thesis, the design, analyses, and production of a new SMSM for a belt elevator drive machine for eight persons, 630 kg cabin payload, one m/s cabin speed, 4.5 kW output power, and 107.4 Nm rated torque has been carried out directly on the rail without using the machine chassis. Unlike conventional methods, the integration of the motor with the elevator transport system is provided directly on the rails. An elevator machine design in IE4 efficiency class, with low torque ripple, mounted on the rail, not requiring machine chassis construction, able to distribute the total weight of the system to the carrier and counterweight guide rails in a balanced way, low volume and mass, produced by laser cutting method from plate sheets instead of casting, providing minimum machining usage has been revealed. Analytical calculations and magnetic modelling of the SMSM have been carried out, considering the volume constraints concerning the mechanical design. The two most important criteria to be considered in elevator drive motors are high efficiency and passenger comfort. These objectives considered a design with efficiency above 91% and torque ripple below 1%. Based on the obtained values and using the finite element method (FEM), the stator slot opening, magnet thickness, embrace ratio, stator tooth thickness, and air gap values were optimized by genetic algorithm (GA). In addition, the stepped slide was applied to the magnets of the optimized design to reduce torque ripple. According to the results, an SMSM design with an 18/20 slot/pole combination with 0.61% torque ripple and 90.97% efficiency was obtained. By thermal analyses, the average temperature values of different components of the motor were determined. In S1 operation under full load, it was observed that the windings reached 116°C, the stator core 84°C, the magnets 76°C and the rotor 75°C in the thermal regime. The motor has been proven to operate in a thermally safe region. Three-dimensional (3D) solid modelling of the design of the elevator drive machine has been carried out for its proper placement in the elevator shaft. Structural analyses were performed on the motor casing, shaft, and stator teeth according to the determined static loads. Before proceeding to the production stages, the shaft design suitable for the prototype elevator machine was carried out in 3D. The effects of the loads on the guide rails and connection brackets of the rail-mounted elevator drive machine in the shaft were investigated. The structural analyses performed with FEM for machine components and shaft design showed that the safety coefficient was above 5. The manufacturing of the structurally verified design was carried out. The manufactured prototype motor has been tested with a test rig with a loading motor, and the opposite EMF, cogging torque, and performance tests have been carried out. According to the test results, the efficiency value was 89.98%, and the cogging torque was 0.78 Nm peak to peak (pk2pk). Thus, the experimental results confirmed the FEM analysis solutions. A sinusoidal opposite EMF was obtained.
Benzer Tezler
- Hemiplejiden yatağa bağımlılığa: Süreç analizi
From hemiplegia to bedridden patient: Process analysis
BUMİNHAN ÖZGÜLTEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Aile HekimliğiMarmara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU UZUNER
- Selim İleri'nin eserlerinde İstanbul teması
Istanbul theme in Selim İleri?s literature works
GÜLSEN KAYIŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. NEZAHAT ÖZCAN
- Asenkron motorun kayma mod algılayıcısız hız kontrolü
Speed control of asynchronous machines with sliding mode without sensor
KORHAN KAYIŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiFırat ÜniversitesiElektronik-Bilgisayar Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HANİFİ GÜLDEMİR
- Birim güç faktörlü dayanıklı dönüştürücü devresinin tasarlanması ve gerçekleştirilmesi
Design and implementation of robust converter circuits with unity power factor
KORHAN KAYIŞLI
Doktora
Türkçe
2011
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiFırat ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERVET TUNCER
PROF. DR. MUSTAFA POYRAZ
- Hümanist düşünce'de kendini gerçekleştirme (Kendini gerçekleştirmenin felsefi temelleri)
Self-realization in humanist thought (Philosophy foundations of realization)
BUKET KAYIŞLI