Milletlerarası ticari tahkimde grup şirketler doktrini çerçevesinde tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmili

Extension of arbitration agreements to third parties pursuant to group of companies doctrine in international commercial arbitration

PDF İndir

Tez No: 807519
Yazar: HANDE BİNGÖL
Danışmanlar: DOÇ. DR. BERK DEMİRKOL
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Hukuk, Law
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2023
Dil: Türkçe
Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
Sayfa Sayısı: 166

Özet

Bu çalışmanın konusunu milletlerarası ticari tahkimde grup şirketler doktrini uyarınca tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmili oluşturmaktadır. Hakemler, yargı yetkilerini taraflar arasındaki tahkim anlaşmasından alırlar. Bu nedenle tahkim anlaşması tahkim yoluna başvurmak için olmazsa olmaz bir şarttır. Nisbilik ilkesi uyarınca tahkim anlaşması yalnızca bu anlaşmayı akdeden kişiler açısından bağlayıcı olduğu için, anlaşmaya taraf olmayan kişiler tahkimde dava açamayacağı gibi, bu kişilere karşı tahkim yoluna başvurulamayacaktır. Ne var ki, maddi hukuktan kaynaklanan bazı sebeplerle tahkim anlaşmasına şeklen taraf olmayan kişilerin de bu anlaşma ile bağlı kılınması gerekebilir. Tahkim şartının yer aldığı esas sözleşmenin veyahut da bu sözleşmeden doğan hak ve borçların irade ile veya irade dışı devri hâlleri, esas sözleşmenin üçüncü kişi yararına sözleşme niteliği taşıması ya da üçüncü kişilerin dürüstlük kuralına dayanan ilkeler uyarınca esas sözleşmeye taraf kabul edilmesi veya bu sözleşmeden doğan hak ve borçlarla sorumlu tutulması hâllerinde bu kişilerin söz konusu hukuki ilişkiden doğan uyuşmazlıkların çözüm yöntemini düzenleyen tahkim anlaşması ile bağlı kılınması gündeme gelebilir. İşte üçüncü kişinin tahkim anlaşması ile bağlı kılındığı bu gibi hâller, tahkim anlaşmasının nisbiliği ilkesinin istisnalarını oluşturmaktadır. Milletlerarası ticaretin gelişmesi ve karmaşıklaşması ile bilhassa çok uluslu şirketler ticari proje ve sözleşmelerin farklı aşamalarına farklı aktörleri dahil etmeye başlamıştır. Finansal, vergisel ve ticari nedenlerle bir sözleşmeyi akdeden ve bu sözleşmenin müzakerelerine veya ifasına katılan şirketler genellikle aynı olmamaktadır. Bunun sonucu olarak tahkim anlaşmasının yer aldığı sözleşmeden bir uyuşmazlık doğduğu zaman, bu sözleşmeye şeklen taraf olmayan şirketlerin tahkim anlaşmasıyla bağlı tutulup tutulmayacağı sorunu karşımıza çıkar. Eğer bu şirketlerin tahkime başvurabileceği veya bu şirketlere karşı tahkim yoluna gidilebileceği kabul edilirse, tahkim anlaşması teşmil edilmiş olur. Bu çalışmada, tahkim anlaşmasının şirketler topluluğu içinde yer alan diğer şirketlere teşmilinin hangi hâllerde ve şartlarda mümkün olduğu temel olarak hakem ve mahkeme kararları ışığında beş bölümde incelenmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, tahkim anlaşmasının genel özelliklerine değinilmekte ve bilhassa tahkim anlaşmasının nisbiliği ilkesi ile tahkim anlaşmasının yazılı olarak akdedilmesi şartının tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmiline bir engel teşkil edip etmediği irdelenmektedir.Tahkim anlaşmasının sadece bu anlaşmanın tarafları arasında hüküm ve sonuçlarını doğurması, üçüncü kişilerin bu anlaşmanın kapsamına dahil edilmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Belirtmek gerekir ki, tıpkı borçlar hukuku sözleşmelerinde olduğu gibi, tahkim anlaşmasının nisbiliğinin de bazı istisnalarının olabileceğinin kabulü gerekir. Tahkim anlaşmasının teşmili de nisbilik ilkesinin istisnalarının incelenmesidir. Milletlerarası sözleşmeler ve milli tahkim kanunlarında tahkim anlaşmasının yazılı olarak akdedileceği düzenlenmiştir. Tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmilinin gündeme geldiği hâllerde, üçüncü kişinin bu anlaşmaya şeklen taraf olmamasının teşmile engel olabileceği yönünde görüşler mevcuttur. Ne var ki, tahkim anlaşmasının teşmili, bu anlaşmaya şeklen taraf olmamış üçüncü kişileri ilgilendirdiğinden, bu kişilerin yazılı bir tahkim anlaşmasına taraf olmaması çok tabiidir. Zira bu kişiler yazılı bir tahkim anlaşmasının tarafı olsalardı, zaten tahkim anlaşmasının teşmilini tartışmaya lüzum kalmayacaktı. Bu sebeple tahkim anlaşmasının teşmili ile yazılılık şartının birbirlerini dışladığı görüşü savunulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde ayrıca tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmilinde kullanılan“tahkim anlaşmasına imza koymayanlar (non-signatories),”“üçüncü kişi (third party),”ve“teşmil (extension)”terimleri, bunlara yöneltilen eleştiriler ışığında incelenmektedir. Tahkim anlaşmasını imzalamak, tahkim anlaşmasına taraf olmanın yollarından sadece biri olduğu gibi, ayrıca tahkim anlaşmasının imzalanmış olması, imza sahibi kişinin bu anlaşmaya taraf hâline geldiğini de her zaman göstermez. Bu sebeple“tahkim anlaşmasına imza koymayanlar”terimi, salt imza eksikliğinin tahkim anlaşmasının geçersizliğine yol açabileceği yönünde yanlış bir kanaat uyandırmaya müsaittir. Öte yandan“üçüncü kişi”terimi tahkim anlaşmasının yer aldığı esas sözleşmeyle çoğu zaman çok yakın ilişkide bulunan kişileri yeteri kadar iyi ifade edemese de, kullanım kolaylığı açısından çalışmamızda açıklamaların bu terim üzerinden gerçekleştirilmesi uygun görülmüştür. Tahkim anlaşmasının“teşmili”ifadesi, tahkim anlaşmasının kapsamının genişletildiği izlenimini uyandırmaya müsait olsa da aslında teşmil ile gerçekleştirilen, tahkim anlaşmasının gerçek taraflarının kimler olduğunun tespitidir. Tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmilinde kullanılan teoriler çalışmamızın ilk bölümünde genel hatlarıyla açıklanmış, bu teorilerin hem adlandırılması hem de sınıflandırılmasında yeknesaklık bulunmadığı tespit edilmiştir. Karşılaştırmalı hukuka bakıldığında sözleşmenin veya bu sözleşmeden doğan hak ve borçların devrine bağlı hâllerde (sözleşmenin devri, alacağın temliki, borcun üstlenilmesi vb.) tahkim anlaşmasının teşmili genelde kabul edilirken, tüzelkişilik perdesinin kaldırılması, estoppel ve grup şirketler doktrini bakımından milli hukuklarda ve doktrinde farklı yaklaşımlar mevcuttur. Hakem ve mahkeme kararları değerlendirildiğinde, tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmiline ilişkin muhafazakâr ve liberal olarak adlandırılabilecek iki farklı yaklaşım göze çarpmaktadır. Muhafazakâr yaklaşımı savunan yazarlar tarafından ileri sürülen, tahkim iradesinin açık ve tereddüte yer vermeyecek şekilde ortaya konulması gerektiği ve tahkimin devlet mahkemelerinin yargı yetkisinden feragat anlamı taşıması nedeniyle teşmile son derece istisnai hâllerde müsaade edilmesi gerektiği iddiaları karşısında tahkim anlaşmasının teşmilinin mümkün olup olamayacağı değerlendirilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmil edilip edilmeyeceğine karar verilirken hangi hukuk kurallarının uygulanacağı meselesine yer verilmiştir. Bu minvalde öncelikle tahkim anlaşmasının teşmilinin vasıflandırılması büyük önem arz etmektedir. Zira teşmilin maddi hukuka veya usul hukukuna veyahut da sözleşmenin kurulmasına ya da geçerliliğine ilişkin olduğunun kabulü, uygulanacak hukuk konusundaki yaklaşımları da değiştirebilecektir. Tahkim anlaşmasında zikredilmeyen bir kişinin hangi şartlar altında tahkim anlaşmasının kişi bakımından kapsamına dahil olacağı meselesinin maddi hukuka ilişkin bir mesele olduğu sonucuna varıldıktan sonra teşmile uygulanacak hukuk konusundaki yaklaşımlar incelenmeye geçilmiştir. Mahkeme kararlarında baskın olarak görülen geleneksel yaklaşım, teşmilin bir milli hukuka tabi olması gerektiği düşüncesinden yola çıkar. Çalışmamızın bu bölümünde geleneksel yaklaşım içindeki farklı görüşler ele alınmış ve teşmile karar verecek olan mercinin hakem kurulu veya devlet mahkemeleri olması ve ayrıca bu mercinin yargılamanın hangi aşamasında teşmil meselesiyle karşı karşıya geldiği göz önüne alınarak geleneksel yaklaşım incelenmiştir. Diğer bir yaklaşım, tahkim anlaşmasının teşmilinin uygulanacak hukuka göre değil, tarafların zımni iradelerine göre çözüme kavuşturulması gerektiğini savunmaktadır. Bu yaklaşım incelenirken, tahkim anlaşmasının kurulması için ayrı ve özel bir irade beyanı gerekip gerekmediği ve esas sözleşmeye yönelik irade beyanı ve davranışların tahkim iradesine etkisi de ele alınmıştır. Teşmilde dürüstlük kuralına dayanan yaklaşım ise, tüm teşmil teorilerinin kaynağının dürüstlük kuralı olduğunu savunur. Bunların dışında, tahkim anlaşmasının esas sözleşmeden ve bu arada tüm milli hukuklardan bağımsız olduğu görüşünden yola çıkan yaklaşım, bilhassa Fransız hakem kurulu ve mahkeme kararlarında görülmekte ve tahkim anlaşmasının teşmilinde milletlerarası örf-adet kurallarına ve tarafların iradelerine odaklanmaktadır. İkinci bölümde son olarak“tahkim anlaşmasının esas sözleşmeye bağlı olarak hak ve borç geçişini takip edeceği”görüşü incelenmekte ve bu görüşün kaynağının tahkim anlaşmasının hayatta kalan hüküm niteliği olduğu ortaya konulmaktadır. Ayrıca bu görüşün tahkim anlaşmasının ayrılabilirliği ilkesi karşısında uygulama olanağı olup olmadığı, ayrılabilirlik ilkesinin amacı ışığında değerlendirilmiştir. İkinci bölümde tahkim anlaşmasının esas sözleşmeye bağlı olarak hak ve borç geçişini takip etmesi gerektiği sonucuna varıldıktan sonra, çalışmamızın üçüncü bölümünde şirketler topluluğunun şirketler hukuku boyutuyla incelenmesine başlanmıştır. Zira tahkim anlaşmasının grup şirketler doktrini uyarınca teşmil edilip edilmeyeceğine karar vermek için öncelikle teşmilin altında yatan maddi hukuk olayının incelenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda üçüncü bölümde öncelikle şirketler topluluğu şeklinde yapılanmaya gidilme sebepleri, şirketler topluluğunun genel özellikleri ve tahkim hukukunda grup şirketler doktrininin doğuşu ele alınmıştır. Şirketler topluluğunda yer alan şirketler hukuki bağımsızlıklarını koruyarak tek bir şirketin hâkimiyeti altında toplanmaktadır. Şirketlerin ayrı ve bağımsız tüzelkişilikleri olması ilkesi, toplulukta yer alan şirketlerin diğerlerinin fiil ve işlemlerinden dolayı sorumlu olmamaları sonucunu doğurmaktadır. Ne var ki, şirketler topluluğunda yer alan şirketlerin hâkim şirketin talimatları doğrultusunda ve grup menfaati gözetilerek yönetildiği göz ardı edilmemesi gereken bir faktördür. Nitekim bu sebeple milli hukuklarda şirketler topluluğunda bağlı şirketin ve bu şirketin alacaklılarının korunması için özel hükümler getirilmiştir. Üçüncü bölümde, şirketler topluluğuna ilişkin maddi hukuk düzenlemelerinin grup içindeki bir şirket tarafından akdedilen sözleşmeyle diğerinin bağlı olması sonucunu doğurup doğurmayacağı incelenmiştir. Bu incelemelerde, hâkim şirketin hâkimiyetini hukuka aykırı kullanması, hâkim şirketin talimatlarından dolayı bağlı şirketin zarar görmesi ve hâkim şirketin güvenden doğan sorumluluğu ele alınmış ve bunlar sonucunda hâkim şirketin denkleştirme ve tazminat ödeme borcu altına girdiği tespit edilmiştir. Üçüncü bölümün devamında, şirketler topluluğuna ilişkin özel düzenlemelerin dışında, dürüstlük kuralına dayanan sorumluluk hâlleri olan hukuki görünüşe güven ilkesi, görünüşte temsil/katlanma temsili ve estoppel doktrini incelenmiştir. Sınırlı hâllerde, hâkim veya bağlı şirketin bu teorilerden biri uyarınca şeklen taraf olmadığı esas sözleşme ile veya bu sözleşmeden doğan hak veya borçlarla bağlı tutulabileceği ortaya konulmuştur. Tahkim anlaşmasının esas ilişkiden doğan hak ve borçları takip edeceği görüşüne paralel olarak, hâkim veya bağlı şirketin maddi hukuktan doğan sorumluluğunun bulunduğu hâllerde, tahkim anlaşması ile de bağlı tutulması gerektiği görüşü benimsenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde ilk olarak, tahkim anlaşmasının teşmil edildiği kişinin tahkimde davacı veya davalı konumda olmasının teşmil bakımından bir fark yaratıp yaratmayacağı irdelenmiştir. Üçüncü kişi konumunda bulunan kişi tahkime zorlandığında (bir başka deyişle davalı konumda olduğunda) bu kişinin hiçbir şekilde tahkime gitme iradesi bulunmadığı için, üçüncü kişinin kendi isteğiyle tahkim yoluna başvurması hâline nazaran teşmil için daha sıkı şartların aranması gerektiği görüşü mevcuttur. Zira ilk hâlde, kişi rızası halefine tahkim yoluna zorlanmaktadır. Buna karşın diğer görüş, üçüncü kişinin tahkimde davacı veya davalı konumda olmasının teşmil bakımından bir fark yaratmayacağını, zira tahkim anlaşmasının hâlihazırda tarafı olan kişinin iradesine verilen önemin üçüncü kişinin iradesine verilen önemden az olmaması gerektiğini savunmaktadır. Tahkim anlaşmasının teşmilinde üçüncü kişinin tahkim iradesinin belirleyici bir rol oynamadığı görüşüne paralel olarak, bu tartışmada üçüncü kişinin davacı veya davalı konumda bulunmasının teşmil açısından bir fark yaratmadığı sonucuna varılmıştır. Bu bölümün devamında, grup şirketler doktrinine ilişkin mahkeme ve hakem kararları incelenmiş ve bu kararlar ışığında grup şirketler doktrininin uygulama şartları tespit edilmiştir. Asıl dayanağını 1982 yılında verilen Dow Chemical kararından alan grup şirketler doktrini, temel olarak tahkim anlaşmasına şeklen taraf olmamasına rağmen bu anlaşmanın yer aldığı sözleşmenin müzakerelerine, ifasına veya sona ermesine katılan grup üyesinin tahkim anlaşmasıyla da bağlı tutulması üzerine kuruludur. Mahkeme ve hakem kararlarında doktrine ilişkin olarak tespit edilen şartlardan ilki, şirketler topluluğunu oluşturan şirketlerin güçlü finansal ve organizasyonel bağlantılara sahip olması gerektiğidir. Dolayısıyla hâkim şirketin bağlı şirketin paylarının çoğuna sahip olması, tek başına sıkı bir grup varlığına delalet etmeyecektir. Mahkeme ve hakem kararlarında en çok vurgu yapılan şart, tahkim anlaşmasına şeklen taraf olmayan şirketin esas sözleşmenin müzakeresi, ifası veya sona ermesindeki aktif katılımı olarak göze çarpmaktadır. Son şart ise, sözleşmenin hâlihazırdaki taraflarının ve üçüncü kişi konumundaki hâkim veya bağlı şirketin, tahkim anlaşmasıyla bağlı olma yönünde irade göstermiş olmasıdır. Şartların incelenmesinin ardından, dördüncü bölümde ele alınan kararlardaki yaklaşımın ve bilhassa“tahkim iradesi”ne atfedilen özel önemin eleştirisi yapılmış, tahkim anlaşmasının sözleşmenin herhangi bir hükmü niteliğinde olduğu ve bu nedenle tahkim anlaşmasının kurulması için özel ve ayrı bir irade beyanı gerekmediği sonucuna varılmıştır. Dördüncü bölümün devamında öncelikle doktrinde grup şirketler doktrinine yönelik yaklaşımlar ele alınmıştır. Tahkim anlaşmasının üçüncü kişilere teşmilinde grup şirketler doktrinine ihtiyaç bulunmadığını savunan yazarlar, borçlar hukukunda hâlihazırda var olan zımni irade ve dürüstlük kuralı gibi prensiplerin şirketler topluluğu içindeki teşmil hâllerine de uygulanabileceğini savunmaktadır. Buna karşın spesifik olay örgülerine ve davranışlara dikkat çektiği gerekçesiyle grup şirketler doktrinini gereksiz olarak nitelendirmeyen yazarlar sayıca az olsa da mevcuttur. Doktrindeki yaklaşımların ardından milli hukuklarda grup şirketler doktrininin yer bulup bulmadığı incelenmiştir. Grup şirketler doktrininin, Fransız hukuku ve bu hukukun etkisinde kalan hukuk sistemleri dışında genellikle kabul görmediği saptanmış, hatta Fransız hukukunda da güncel tarihli kararlarda bu doktrinin eskisi kadar şiddetle savunulmadığı ve kabul görmediği ortaya konmuştur. Çalışmanın bu bölümünde son olarak grup şirketler doktrini tüzelkişilik perdesinin kaldırılması ve estoppel doktrinleriyle karşılaştırılmış ve aslında tahkim anlaşmasının teşmilinde başvurulan pek çok teorinin tek bir olayda aynı anda uygulama alanı bulabileceği sonucuna varılmıştır. Çalışmanın son bölümünde grup şirketler doktrinine dayanılarak verilen bir hakem kararının daha sonra mahkemelerce hakem kararının iptali veya tanıma/tenfizi davasında incelenmesi ele alınmıştır. Grup şirketler doktrinine dayanılarak verilen bir hakem kararının, aleyhine karar tesis edilen tarafça iptal davasına konu edilmesi veya bu tarafça tanıma/tenfiz davasının reddinin talep edilmesi çok olasıdır. İncelenen kararlarda, iptal veya tanıma/tenfiz davalarında yazılı bir tahkim anlaşmasının bulunmadığı, geçerli bir tahkim anlaşmasının yokluğu, hakemlerin yetkilerini aşmış olması veya kararın kamu düzenine aykırı olduğu gerekçeleriyle hakem kararının iptalinin veya tanıma/tenfizinin reddinin talep edildiği görülmektedir. Belirtmek gerekir ki salt tahkim anlaşmasının bu anlaşmaya taraf olmayan bir şirkete teşmil edilmiş olması, söz konusu nedenlere dayanarak hakem kararının iptal edilmesi veya tanıma/tenfizinin engellenmesi için yeterli olmamalıdır. Zira eğer tahkim anlaşması üçüncü kişiye teşmil edilmişse, hakemler üçüncü kişi açısından geçerli bir tahkim anlaşmasının bulunduğunu ve böylece kişi bakımından yetkileri olduğunu kabul etmiş demektir. Ne var ki incelenen davalarda mahkemelerin sırf tahkim anlaşmasının şeklen taraf olmayan bir kişiye teşmil edildiği gerekçesiyle olayın maddi hukuk boyutunu etraflıca değerlendirmeden kararın iptaline veya tanıma/tenfiz davasının reddine karar verdikleri tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

This study focuses on extension of arbitration agreements to third parties pursuant to group of companies doctrine in international commercial arbitration. Arbitrators derive their jurisdiction from arbitration agreement between the parties. Hence, arbitration agreement is a“conditio sine qua non”for referring to arbitration. Since pursuant to the principle of privity of contracts arbitration agreement is only binding for the parties to it, those who are not parties to the arbitration agreement cannot refer their disputes to arbitration and they cannot be required to submit to arbitration any dispute. However, for some reasons arising from substantive law, persons who are not formally a party to the arbitration agreement may also need to be bound by this agreement. In instances where the main agreement containing the arbitration clause or the rights and obligations arising from this agreement are transferred voluntarily or involuntarily, the main agreement is an agreement for the benefit of a third party, or the acceptance of third parties as a party to the main agreement in accordance with the principle of good faith, it may be possible for these persons to be bound by the arbitration agreement that regulates the resolution method of disputes arising from the said legal relationship. Such cases, in which the third party is bound by the arbitration agreement, constitute the exceptions to the principle of privity of the arbitration agreement. With the development and increasing complexity of international trade, especially multinational companies have started to include different actors in different stages of commercial projects and contracts. Companies that enter into a contract and participate in the negotiation or performance of a contract are often not the same for financial, tax and commercial reasons. As a result of this, when a dispute arises from the agreement in which the arbitration clause is included, the problem arises whether companies that are not formally a party to this agreement will be bound by the arbitration clause. If it is accepted that these companies can refer to arbitration or that they can be forced to arbitration, the arbitration agreement will be extended. In this study, the conditions and conditions under which the extension of the arbitration agreement to other companies within the group of companies is possible is basically examined in five sections in the light arbitral awards and court decisions. In the first part of the study, after touching upon the general features of the arbitration agreement, it is examined whether the principle of privity of the arbitration agreement and the condition that the arbitration agreement is concluded in writing constitute an obstacle to the extension of the arbitration agreement to third parties. The fact that the arbitration agreement only creates its effects and consequences between the parties of this agreement brings about the discussions as to whether it is possible to include third parties within the scope of this agreement. It should be noted that, just like other contracts, it should be accepted that there may be some exceptions to the principle of privity of the arbitration agreement. In fact, the extension of the arbitration agreement is examining the exceptions to the principle of privity. In international conventions and national arbitration laws, it is regulated that the arbitration agreement will be concluded in writing. In cases where the extension of the arbitration agreement to third parties is discussed, there are opinions that the third party's not formally a party to this agreement may prevent the extension. However, since the extension of the arbitration agreement concerns third parties who are not formally a party to this agreement, it is quite natural for these parties not to be a formal party to a written arbitration agreement. Because if these people were parties to a written arbitration agreement, there would be no need to discuss the extension of the arbitration agreement anyway. For this reason, it has been argued that the extension of the arbitration agreement and the writing condition exclude each other. In the first part of the study, the terms“non-signatories”,“third party”and“extension”, which are used in the extension of the arbitration agreement to third parties, are examined in the light of the criticisms directed to them. Signing the arbitration agreement is only one of the ways to become a party to the arbitration agreement, and the signing of the arbitration agreement does not always indicate that the signatory has become a party to the agreement. For this reason, the term“non-signatory to the arbitration agreement”may lead to the impression that the merely lack of signature may lead to the invalidity of the arbitration agreement. On the other hand, although the term“third party”often does not adequately describe people who are in close contact with the main agreement in which the arbitration clause is included, it is considered appropriate in our study to make the explanations using this term. Although the term“extension”of the arbitration agreement may give the impression that the scope of the arbitration agreement has been expanded, it is actually the determination of the real parties of the arbitration agreement, which is carried out with the extension. Theories used in the extension of the arbitration agreement to third parties are explained in general terms in the first part of our study, and it has been determined that there is no uniformity in both the names and classification of these theories. Looking at the comparative law, while the extension of the arbitration agreement is generally accepted in cases related to the transfer of the contract or the rights and obligations arising from this contract (transfer of the contract, assignment of claim, assumption etc.), there are different approaches in national laws and doctrine in terms of piercing the corporate veil, estoppel and group of companies doctrine. When the arbitral awards and court decisions are evaluated, two different approaches, which can be called conservative and liberal, stand out regarding the extension of the arbitration agreement to third parties. Considering the claims resented by the authors who advocate the conservative approach, namely, the will to arbitrate should be expressed clearly and without hesitation, as well as the extension should be allowed in extremely exceptional cases since the arbitration means a waiver of the jurisdiction of the state courts, it has been evaluated whether it is possible to extend the arbitration agreement. In the second part of the study, the laws or rules applicable while deciding on the extension matter are examined. In this regard, it is of high importance to legally qualify the extension of arbitration agreements. The reason is that, the qualification of the extension as a matter of substance or procedure may alter the approach regarding applicable law. After arriving at the conclusion that the issue of extension of arbitration agreement to third parties is a matter of substance, the approaches regarding applicable law to the extension of arbitration agreement has been examined. The approach generally seen in the court decisions departs from the idea that extension should be subject to a national law. In this part of our study, different views in the traditional approach have been discussed by taking into consideration in which stage of the proceedings the issue of applicable law is brought up and whether the arbitral tribunal or national courts will decide on the matter. Another approach advocates that issue of extension of the arbitration agreement should be settled according to the implicit consent of the parties. While examining this approach, it has been discussed whether a separate and special consent for arbitration agreement is required and whether conducts directed at the main agreement have an effect for the consent for arbitration agreement. Another approach advocates that all extension theories are based on good faith rule. Apart from these approaches,“anational approach”which accepts that arbitration agreement is independent from both the main agreement and all of national laws is especially seen in the French court decisions and arbitral awards and focuses on parties' mutual consent and international commercial usage. In the second part, lastly, the view that arbitration agreement will follow the transfer of rights and obligations pursuant to the main agreement“ is examined and it has been pointed out that the basis of this view is the acceptance that arbitration clause is a survival clause. Further, it has been evaluated whether this view is compatible with the principle of separability in the light of the aim of this principle. After arriving at the conclusion that arbitration agreement should follow the transfer of rights and obligations pursuant to the main agreement, in the third part of the study, groups of companies have been examined in terms of company law. In order to decide whether to extend the arbitration agreement pursuant to the group of companies doctrine, it is necessary to investigate the main relationship under the supposed extension. In this context, in the third part, the reasons for restructuring as a group of companies, the general characteristics of the group of companies and the emergence of the doctrine of group companies in arbitration law are discussed. The companies in the corporate groups are gathered under the domination of a single company, while maintaining their legal independence. The principle that companies have separate and independent legal entities results in the fact that companies in the group are not responsible for the actions and transactions of others. However, it is a factor that should not be ignored that the companies in the group are managed according to the instructions of the controlling company and by considering the group interest. For this reason, special provisions have been introduced in national laws for the protection of the subsidiary company and the creditors of this company. In the third chapter, it has been examined whether the substantive legal regulations regarding the group of companies will have the result of binding the company with the contract into which another company in the group has entered. In these examinations, the unlawful use of dominance by the controlling company, the damage to the subsidiary due to the instructions of the controlling company, and the responsibility of the controlling company arising from the trust have been discussed, and it has been determined that the controlling company is under the obligation of compensation. In the continuation of the third part, apart from the special regulations regarding the group of companies, apparent authority, representation in appearance and estoppel doctrines, which are legal constructs based on good faith, have been examined. In limited cases, it has been pointed out that the controlling or subsidiary company which is not a formal party, may be bound by the main agreement or the rights or obligations arising from this agreement pursuant to one of these theories. In line with the view that the arbitration agreement will follow the rights and obligations arising from the main relationship, it has been accepted that in cases where the controlling or subsidiary company has substantive legal liability, it should be bound by the arbitration agreement as well. In the fourth part of the study, firstly, the question of whether the person to whom the arbitration agreement is extended will be a plaintiff or a defendant in the arbitration will make a difference has been examined. According to one view, stricter conditions should be fulfilled for extension when the third party is forced to arbitration (in other words, when the defendant has no will to arbitrate in any way) compared to when the third party voluntarily resorts to arbitration. Because in the former case, the person is compelled to arbitration against his/her consent. On the other hand, the other view argues that the fact that the third party is the plaintiff or the defendant in the arbitration does not make a difference in terms of the extension of the arbitration agreement, since the importance given to the consent of the person who is already a party to the arbitration agreement should not be less than the importance given to the consent of the third party. In line with the view that the arbitral consent of the third party does not play a decisive role in the extension of the arbitration agreement, it has been concluded that the position of the third party as plaintiff or defendant in this discussion does not make any difference in terms of extension. Moreover, in this part of the study, the court decisions and arbitra awards regarding the group companies doctrine have been examined and the conditions of the group companies doctrine have been determined in the light of these decisions. Group of companies doctrine, which had started to become known after the famous Dow Chemical decision of 1982, is based on the fact that the member of the corporate group participating in the negotiation, performance or termination of the agreement in which the arbitration agreement is included, is bound by the arbitration agreement, although it is not a formal party to the arbitration agreement. The first condition spotted in court decisions and arbitral awards is that the companies that constitute the corporate group must have strong financial and organizational connections. Therefore, the mere fact that the controlling company owns most of the shares of the subsidiary will not, by itself, indicate a tight group presence. The most emphasized condition in court decisions and arbitral awards stands out as the active participation of the company, which is not a formal party to the arbitration agreement, in the negotiation, performance or termination of the main agreement. The last condition is that the parties to the contract and the third-party mother or subsidiary company have shown the will to be bound by the arbitration agreement. After examining the conditions, the approach taken in the decisions discussed in the fourth section and especially the special importance attributed to the ”consent of arbitration" have been criticized, and it has been concluded that the arbitration agreement is a provision of the contract and therefore a special and separate statement of arbitral consent is not required for the formation of the arbitration agreement. In the fourth part, approaches to the doctrine of group companies have been discussed as well. The authors who argue that there is no need for the doctrine of group companies for the extension of the arbitration agreement to third parties, contend that the principles such as implicit consent and good faith rule that already exist in the law of obligations can be applied to the extend the arbitration agreement within group of companies. However, there are few authors who do not consider the group companies doctrine redundant, pointing out that it draws attention to specific fact patterns and behaviors. Moreover, it has been examined whether group of companies doctrine is accepted in national laws. It has been determined that group companies doctrine is not generally accepted except for French law and the legal systems under the influence of French law, and it has even been revealed that this doctrine is not as vigorously defended and accepted as before in the current decisions in French law. Finally, in this part of the study, group of companies doctrine has been compared with piercing the corporate veil and estoppel doctrines, and it has been concluded that many theories applied in the extension of the arbitration agreement could find application at the same time in a single event. In the last part of the study, the examination of an arbitral award given on the basis of the doctrine of group companies by the courts in the case of annulment or recognition/enforcement of the arbitral award has been discussed. It is possible that an arbitral award based on the doctrine of group companies will be subject to an action for annulment by the party against whom the decision was made, or that the recognition/enforcement action will be rejected by that party. In the decisions reviewed in this study, reasons for challenge are; there is no written arbitration agreement, the absence of a valid arbitration agreement, the fact that the arbitrators have exceeded their authority or that the decision is contrary to public order. It should be noted that the mere extension of the arbitration agreement to a company that is not a party to this agreement should not be sufficient for the annulment or denial of recognition/enforcement of the arbitral award. The reason is that, if the arbitration agreement is extended to the third party, the arbitrators accept that there is an arbitration agreement valid for the third party and thus they have authority for the person. However, in the cases examined in this study, it has been determined that the courts have decided to annul the award or reject the recognition/enforcement case without thoroughly evaluating the substantive legal dimension of the case.

Benzer Tezler

Tez No
689585
Milletlerarası ticarî tahkimde tarafların eşitliği ilkesinin Türk hukuku bakımından değerlendirilmesi
Assessment of the principle of the equality of the parties in international commercial arbitration in Turkish law
BÜŞRA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hukuk İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ASLI BAYATA CANYAŞ
Tez No
694978
Milletlerarası ticarî tahkimde karşı dava
Counterclaims in international commercial arbitration
ELİF AĞCA
Doktora
Türkçe
2021
Hukuk Ankara Üniversitesi
Özel Hukuk (Uluslararası Özel Hukuk) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RİFAT ERTEN
Tez No
663179
Milletlerarası ticari tahkimde usule ilişkin konularda irade serbestisi
Party autonomy in procedural issues in international commercial arbitration
İBRAHİM DOĞAN TAKAVUT
Doktora
Türkçe
2020
Hukuk İstanbul Üniversitesi
Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK KEREM GİRAY
Tez No
495824
Milletlerarası ticari tahkimde patolojik tahkim şartı ve sözleşmesi
Pathological arbitration clauses and submission agreements in international commercial arbitration
ESEN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Hukuk İstanbul Üniversitesi
Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARUK KEREM GİRAY
Tez No
495847
Milletlerarası ticari tahkimde doğrudan uygulanan kurallar
Mandatory rules of law in international commercial arbitration
İBRAHİM DOĞAN TAKAVUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Hukuk İstanbul Üniversitesi
Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNSELİ GELGEL ÖZTEKİN

Geri Dön