Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'ndeki Turhan Valide Sultan Koleksiyonu'na ait saz üslûbundaki ciltlerin teknik ve desen analizleri
Technical and design analysis of Turhan Valide Sultan Collection at the Suleymaniye Manuscripts Library.
- Tez No: 807814
- Danışmanlar: DOÇ. YASİN ÇAKMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Türk İslam Sanatı, Türk Cilt Sanatı, Saz Üslubu, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu, Turkish Islamic Art, Turkish Bookbinding Art, Saz Style, Süleymaniye Manuscript Library, Turhan Valide Sultan Collection
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Cilt Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: Belirtilmemiş.
Özet
Türk toplumunun sosyo-kültürel ve günlük yaşamında belirleyici bir öge olan sanat, toplumu bir arada tutan örf, âdet, gelenek, görenek ve kültürel yapı ile bir bütündür. Matbaanın icadından önce el yazması eserler hat, tezhip, ebru, minyatür, cilt, katı' sanat dallarının bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır. Cilt Sanatı, Geleneksel Türk Sanatları içinde hem kapsayıcı hem de tamamlayıcılığı açısından önem arz etmektedir. Kâğıdın icadından önce papirüs ve parşömen gibi malzemeler üzerine yazılmış ve korunması için de muhtelif çözümler üretilmiştir. Fakat kâğıdın icadıyla birlikte ciltçilik önemli bir ivme kazanmıştır. Klasik sanatların birçok dalında olduğu gibi cilt sanatında da en güzel örneklere XVI. yüzyılda rastlanmıştır. Tez kapsamında incelenen koleksiyondaki eserlerin ciltlerinin XVII. yüzyıl sonu ile XVIII. yüzyıl başına ait olduğu düşünülmektedir. Bu yüzyıl eserlerinde motif zenginliğinde ve işçilikte XVI. yüzyıldaki klasik anlayışın devam ettirildiği görülür. Motiflerdeki çeşitlilik dönemin sonlarına doğru azalmıştır. Klasik devirdeki işçilikle bu dönemdeki işçilik arasında farklılıklar gözlemlenmiştir. XVII. yüzyılın sonlarından XVIII. yüzyıl başlarına doğru bir taraftan klasik devrin geleneği devam ettirilirken diğer yandan batı sanatının etkileri kendini göstermeye başlamıştır. Bu tez kapsamında kütüphanede yer alan Turhan Valide Sultan Koleksiyonu'nda mevcut olan 352 cilt incelenmiş ve 15 adet saz üslûbu tezyînatlı ciltler araştırma tezine dahil edilip, analiz edilmiştir. İncelenen ciltlerin 14'ü Arapça, 1'i ise Türkçedir. Arapça olan ciltlerin içeriği Kur'an-ı Kerim, İslam Tarihi ve Hadis, Tefsir, Fıkıh gibi dini kitaplardır. Türkçe olan cilt ise İran edebiyatına aittir. Zahriye ve serlevha sayfalarında tezyinî unsur ihtiva eden bölümlerin görselleri de değerlendirme bölümünde sunulmuştur. Koleksiyondaki 15 adet saz üslûbu cildin çizimleri yapılmıştır. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu'ndaki saz üslûbu ciltler, bezeme özellikleri açısından XVII. ve XVII. yüzyıla ait örnekler içermektedir. Tamamlanmış olan tez çalışması ile koleksiyondaki saz üslubu ciltler gün yüzüne çıkarılmış ve Türk Cilt Sanatı araştırmalarına katkı sunulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Art, which is a determining element in the socio-cultural and daily life of the Turkish society, is a whole with the folkways, traditions, customs and cultural structure that hold the society together. Before the invention of the printing press, manuscripts emerged with the combination of calligraphy, illumination, marbling, miniature, bookbinding and paper filigree (art of Kat'ı) branches. The art of bookbinding is important in terms of both inclusiveness and complementarity in Traditional Turkish Arts. Before the invention of paper, it was written on materials such as papyrus and parchment, and various solutions were produced for its protection. However, with the invention of paper, bookbinding gained a significant momentum. As in many branches of classical arts, the most beautiful examples in bookbinding art are in the XVI. century was found. XVII. century to the end of the XVIII. century. It is thought to date back to the turn of the century. In the richness of motifs and craftsmanship in the works of this century, XVI. It is seen that the classical understanding of the century is continued. The diversity in motifs decreased towards the end of the period. Differences were observed between the workmanship in the classical period and the workmanship in this period. XVII. from the end of the XVIII century. Towards the beginning of the century, while the tradition of the classical period was continued, the effects of western art began to show itself. Within the scope of this thesis, 352 volumes in the Turhan Valide Sultan Collection in the library were examined and 15 saz style decorated volumes were included and analyzed. 14 of the examined volumes are in Arabic and 1 is in Turkish. The contents of the volumes in Arabic are religious books such as the Quran, Islamic History and Hadith, Tafsir, Fiqh, and The volume in Turkish is Iranian literature. The visuals of the sections containing ornamental elements on the pages of zahriye and serlevha are also presented in the evaluation section. Drawings of 15 saz style volumes in the collection were made. The saz style bindings in the Süleymaniye Manuscript Library, Turhan Valide Sultan Collection are XVII. and XVIII. century examples. With the completed thesis, the saz style bindings in the collection were brought to light and it was tried to contribute to the research of Turkish Bookbinding Art.
Benzer Tezler
- Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'ndeki Ayasofya Koleksiyonu'na ait Kitâbu'l-İlel ve Ma'rifeti'r Ricâl isimli yazma eserin konservasyonu
Conservation of the manuscript titled 'Kitâbu'l-Ilel Ve Ma'rifeti'r Ricâl' from the Ayasofya Collection at Suleymaniye Manuscript Library
RÜMEYSA GEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TOZUN
- Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Gülnuş Emetullah Valide Sultan Koleksiyonunda bulunan ciltlerin teknik ve tasarım özellikleri
Technical and design features of the bookbindings in the Gulnus Emetullah Valide Sultan Collection in the Suleymaniye Manuscript Library
CEMİLE BÜŞRA KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN ÇAKMAK
- Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki muhakkak hatlı mushaflar
Mushafs with muhaqqaq script in the Süleymaniye Library
ZEYNEP DOĞRUYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI
- Süleymaniye kütüphanesi'ndeki tezhibli el yazmalarının sanat açısından değerlendirilmesi
An evaluation of the illuminated manuscripts in Suleymaniye library in terms of art
MEHMET BOZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiSanat Kuramı ve Eleştiri Bilim Dalı
PROF. DR. ALİMURAT AKTEMUR
- مُحَصِّلُ المسائلِ الكلاميةِ لنوعي أفندي دراسة وتحقيق
Nevî Efendi'nin Muhassalu'l-Mesaili'l-Kelâmiyye isimli eserinin tahkik ve incelenmesi
ABDULRAHMAN SOYLU
