Mir'âtü'l-İber (II. Cilt) (İnceleme-metin-dizin)
Mir'âtü'l-İber (Volume II) (Examination-text-index)
- Tez No: 808615
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TANYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Osmanlı Devleti'nde dünya tarihini konu edinen birçok eser kaleme alınmıştır. Söz konusu eserlerden birisi de 19. yüzyılda devlet adamı, mabeyn başkâtibi, fikir adamı, muharrir, şair ve münşi Diyârbekirli Mehmed Said Paşa tarafından kaleme alınan Mir'âtü'l-İber adlı on ciltlik güzide eserdir. Mir'âtü'l-İber,“İbretlerin (olayların) Aynası”anlamına gelen Arapça“Mir'ât”ve“İber”kelimelerinden oluşan Arapça bir tamlamadır. İlk dokuz cild matbu olup son cild el yazmasıdır. Onuncu cild, el yazması olduğu için İstanbul Müze Kütüphanesindedir. Tarafımızca çalışılan ikinci cilt, 7 bölümden oluşup Hind coğrafyası, tarihi ve mezhebi, Çin coğrafyası, tarihi ve mezhebi, Suriye coğrafyası, Fenikeliler, Selefkiye Devleti, Beni İsrail Ahval-ı Ahiresi, Beni Haşmonay Hükȗmeti, Hiradese Hükȗmeti, Tedmür, Ba'lebek, Tataristan, Türkistan coğrafyası Haykaniye coğrafyası ve devleti, Arşakiyan Devleti, Küçük Asya coğrafyası, Arap Yarımadası ve Arapların özellikleri, adetleri, belagat ve diyanetlerine yer verilmiştir. Genel olarak çalışma“Giriş”,“Said Paşa'nın Hayatı, Edebî Şahsiyeti ve Eserleri”,“Mir'âtü'l-İber (II. Cilt)”,“Metin”ve“Şahıs ve Yer Adları Dizini”olmak üzere 5 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde umumi tarih kitapları hakkında bilgi verilip kısaca Diyarbakırlı tarihçilere değinilmiştir. Giriş bölümünden sonra“Birinci Bölüm”olarak adlandırılan kısımda Said Paşa'nın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri tanıtılmıştır. Üçüncü bölüm olan Mir'âtü'l-İber (II. Cilt) kısmı, kendi içerisinde“Eserin Adı”,“Yazıldığı Tarih”,“Kaynaklar”,“Dil ve Üslubu”“Metni Oluştururken Dikkat Edilen Hususlar”ve“Muhteva”olmak üzere 6 kısma ayrılmıştır. Eserin adı ve yazıldığı tarih kısmında eserin adı ve ne zaman kaleme alındığına dair bilgi verilmiştir. Dili ve üslubu kısmında metnin dil özelliklerine; Kaynakça kısmında müellifin eserinde bahsettiği müverrihlere ve eserini kaleme alırken hangi kaynaklara telmihte bulunduğu gibi konulara değinilmiştir. Metni oluştururken dikkat edilen hususlar kısmında da metni Latin harflerine aktarırken Arapça-Farsça edatlar, beyitler, tamlamalar, sözler; eski Türkçe bağlaçlar ve özel isimler gibi mevzuların nasıl bir yöntemle ele alındığı dile getirilmiştir. Son bölüm olan muhteva kısmında ise metnin özeti yer almıştır. Çalışmanın“Metin”bölümünde eser Arap harflerinden Latin harflerine aktarılmıştır. Son bölüm olan“Şahıs ve Yer Adları Dizini”kısmında ise sadece metinde geçen şahıs ve yer-mekȃn adları dizini oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Many works on world history were written in the Ottoman Empire. One of the works in question is the ten-volume work called Mir'âtü'l-İber, which was written by the statesman, chief clerk of the chamber, intellectual, writer, poet and privateer Mehmed Said Pasha of Diyarbekir in the 19th century. Mir'âtü'l-İber is an Arabic phrase consisting of the Arabic words“Mir'at”and“Iber”, which means“Mirror of the Signs”. The first nine volumes are printed and the last volume is manuscript. The tenth volume is in the Istanbul Museum Library as it is a manuscript. The second volume, which is studied by us, consists of 7 chapters and consists of Indian geography, history and sect, Chinese geography, history and sect, Syrian geography, Phoenicians, Seleucid State, Bani Israel Ahval-ı Akhira, Beni Hasmonean Government, Hiradese Government, Tedmür, Ba'lebek, Tatarstan, Turkistan geography, Haykaniye geography and state, Arshakian State, Asia Minor geography, Arabian Peninsula and the characteristics, customs, rhetoric and religion of the Arabs are included. In general, the study consists of 5 sections:“Introduction”,“Said Pasha's Life, Literary Personality and Works”,“Mir'âtü'l-İber (Volume II)”,“Text”and“Personal and Place Names Index”. consists of. In the introduction, information about general history books is given and historians from Diyarbakır are briefly mentioned. Said Pasha's life, literary personality and works are introduced in the section called“Section One”after the introduction. The third chapter, Mir'âtü'l-İber (Volume II), is the“Title of the Work”,“Date Written”,“Sources”,“Language and Style”,“Considerations When Creating the Text”and“Content”. divided into 6 parts. In the name of the work and the date it was written, information about the name of the work and when it was written is given. In the language and style part, the language features of the text; In the bibliography section, the issues such as the annotators mentioned by the author in his work and which sources he referred to while writing his work are mentioned. In the section of considerations while creating the text, while transferring the text to latin letters, Arabic-Persian prepositions, couplets, phrases, words; It is mentioned how the subjects such as old Turkish conjunctions and proper nouns are handled. In the last part, the content part, there is a summary of the text. In the“Text”section of the study, the work was transferred from Arabic letters to Latin letters. In the last section,“Index of Persons and Places”, only the index of names of persons and places and places mentioned in the text has been created.
Benzer Tezler
- Diyarbekirli Sait Paşa'nın hayatı, eserleri ve tarihçiliği
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
BiyografiDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDURRAHMAN ACAR
- Mir'âtü'l-'iber (III .cilt) (İnceleme-metin)
Mir'atu'l-iber (III. volume)
CÜNDÜLLAH AVCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA UĞURLU ARSLAN
- Diyarbakırlı Said Paşa'nın Mir'âtü'l-İber adlı eserinin 6. cildinin transkripti ve değerlendirilmesi
Transcript and evaluation of the 6th volume of Diyarbakırlı Said Pasha's Work Named Mir'âtü'l-İber
MEHMET ÖNER
- Mir'âtü'l-İber (I. cilt)
Mir'atu'l-Iber (I. volume)
GÜL ESRA ALPKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA UĞURLU ARSLAN
- Diyârbekirli Sa'id Paşa-Mir'âtü'l-İber 5. cilt (İnceleme-metin-dizin)
Diyârbekirli Sa'id Paşa-Mir'âtü'l-Iber 5. volume (Review-text-index)
FATMA TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TANYILDIZ