Duygu sosyalleştirme uygulamalarının öncülleri: Bağlam, ebeveyn ve çocuk ile ilişkili faktörler
The determinants of the emotion socialization practices: The factors related to context, parent and child
- Tez No: 808785
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA UÇANOK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Araştırmanın temel amacı, okul öncesi ve okul çağında çocuğa sahip annelerin olumlu ve olumsuz duygulara ilişkin sosyalleştirme davranışlarının öncüllerini incelemektir. Bu amaca yönelik olarak bağlamsal (sosyoekonomik düzey, algılanan sosyal destek), anneye (duygu düzenleme, psikolojik belirti düzeyi, ebeveynlik öz yeterliği) ve çocuğa (yaş, cinsiyet, mizaç) ilişkin faktörler bütüncül bir model çerçevesinde sınanmıştır. Araştırmada bağlamsal, anneyle ve çocukla ilgili faktörler anne bildirimine; duygu sosyalleştirme davranışları ise hem anne bildirimine hem de görev uygulamalarına dayalı olarak incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini okul öncesi dönemde veya okul çağında çocuğa sahip toplam 188 katılımcı oluşturmuştur. Anne bildirimine dayalı analizler; okul öncesi dönemde çocuğa sahip olan 93 anne (Ort.yaş = 34.41; S = 4.71) ve okul çağında çocuğa sahip olan 95 anneden (Ort.yaş = 38.02; S = 5.12) elde edilen veri üzerinde, Anı Hatırlama Görevine dayalı analizler 133 anne çocuk çiftinden (Ort.yaş-anne = 35.14; S = 5.51; Ort.yaş-çocuk = 6.52; S = 1.78) elde edilen veri üzerinde, Hayal Kırıklığı Görevine dayalı analizler ise 70 anne çocuk çiftinden (Ort.yaş-anne = 34.49; S = 4.93; Ort.yaş-çocuk = 5.11; S = .93) elde edilen veri üzerinde yürütülmüştür. Annelerin öz bildirimlerine dayalı duygu sosyalleştirme davranışlarını, okul öncesi dönemde annenin eğitim düzeyi, algılanan sosyal destekten memnuniyet, sosyal destek ağındaki kişi sayısı ve ebeveynlik öz yeterliği doğrudan, duyguları yeniden değerlendirme stratejisi ise hem doğrudan hem de ebeveynlik öz yeterliği üzerinden dolaylı olarak yordamıştır. Okul çağında ise annenin eğitim düzeyi ve ebeveynlik öz yeterliği doğrudan, annenin eğitim düzeyi ve algılanan sosyal destekten memnuniyet, anneyle ilgili faktörler yoluyla dolaylı olarak yordamıştır. Çocuğun mizacı ebeveynlik öz yeterliği ile okul öncesinde olumsuz, okul çağında ise olumlu duygulara karşı sergilenen davranışlar arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynamıştır. Anı Hatırlama Görevine dayalı duygu sosyalleştirme davranışlarını çocuğun yaşı, annenin eğitim düzeyi ve ebeveynlik öz yeterliği doğrudan; algılanan sosyal destekten memnuniyet ise psikolojik belirti düzeyi üzerinden dolaylı olarak açıklamıştır. Hayal Kırıklığı Görevine dayalı duygu sosyalleştirme davranışlarını sosyal destek ağındaki kişi sayısı ve algılanan sosyal destekten memnuniyet doğrudan; duygu düzenleme stratejileri ise hem doğrudan hem de ebeveynlik öz yeterliği üzerinden dolaylı olarak yordamıştır. Ayrıca, ebeveynlik öz yeterliği ile hem olumlu hem de olumsuz duygulara karşı sergilenen davranışlar arasındaki ilişkide çocuğun mizacı düzenleyici rol oynamıştır. Mevcut çalışmada, erken ve orta çocuklukta olumlu ve olumsuz duygulara karşı sergilenen duygu sosyalleştirme davranışları hem anne bildirimine hem de görev uygulamalarına dayalı olarak değerlendirilerek ebeveynliği açıklayan faktörlerle ilgili anlayışımızın genişletilmesine katkı sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The main aim of this study was to investigate the determinants of the socialization behaviors of mothers with preschool and school age children regarding positive and negative emotions. For this purpose, factors related to context (socioeconomic level, perceived social support), mother (emotion regulation, psychological symptom level, parenting self-efficacy) and child (age, gender, temperament) were tested with holistic model. In the study, factors related to contextual, maternal, and child were examined based on maternal reporting, emotional socialization behaviors were examined based on both maternal reporting and tasks. The sample of the study consisted of a total of 188 participants who had children in pre-school or school age. Analyzes based on maternal reporting were conducted on data obtained from 93 mothers (Mage = 34.41; SD = 4.71) who had children in the preschool period and 95 mothers (Mage = 38.02; SD = 5.12) mothers who had children at school age. Analyzes based on the Reminiscing Task were conducted on data obtained from 133 mother-child dyads (Mage-mother = 35.14; SD = 5.51; Mage-child = 6.52; SD = 1.78). Analyzes based on the Disappointment Task were conducted on data obtained from 70 mother-child dyads (Mage-mother = 34.49; SD = 4.93; Mage-child = 5.11; SD = .93). In the preschool period, emotion socialization behaviors based on mothers reporting were directly predicted by the mother's education level, satisfaction with perceived social support, social support network size, reappraisal of emotions, and parenting self-efficacy. Reappraisal of emotions indirectly predicted these behaviors via parenting self-efficacy. At the school age, emotion socialization behaviors were directly predicted by the mother's education level, and parenting self-efficacy. Mother's education level and satisfaction with perceived social support indirectly predicted these behaviors via factors related to the mother. The temperament moderated the relationship between parenting self-efficacy and behaviors against negative emotions in the preschool period and positive emotions at the school age. Emotion socialization behaviors based on the Reminiscing Task were directly predicted by the child's age, mother's education level, and parenting self-efficacy. Satisfaction with perceived social support indirectly predicted these behaviors via psychological symptom level. Emotion socialization behaviors based on the Disappointment Task were directly predicted by the social support network size, satisfaction with perceived social support, and emotion regulation. Emotion regulation strategies indirectly predicted these behaviors via parenting self-efficacy. The temperament moderated the relationship between parenting self-efficacy and socialization behaviors against both positive and negative emotions. The present study contributed to broaden our understanding of the factors that explain parenting by examining emotion socialization behaviors against positive and negative emotions evaluated based on both maternal reporting and tasks in early and middle childhood.
Benzer Tezler
- Babaların duygu sosyalleştirme uygulamaları ve bu uygulamaların okul öncesi çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerindeki rolü
Fathers' emotion socialization practices and the role of this practices to their preschool children's social and emotional development
EMİNE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiAnkara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK SARITAŞ ATALAR
- Çocuklarda mizaç ile sosyal yetkinlik ve sorun davranış arasındaki ilişkide ebeveynin duygu sosyalleştirme uygulamalarının aracı rolü
Mediating role of parental emotion socialization practices in the relationship between temperament and social competence and problem behavior of children
NURŞİN ÇETİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP BENGİ SEMERCİ SÖZÜER
- Duygu, düşünce ve davranışlarımı yönetiyorum (3D) programının etkililiğinin incelenmesi
An examination of the effectiveness of I regulate my thoughts, emotions and behaviors program
EMEL AKAY TUNAL
- Examining the role of ses, mothers' reflective functioning, mothers' psychopathological symptoms, and emotion socialization practices on the Toddlers' behavior problems
SED, annelerin yansıtıcı işleyişi, annelerin psikopatolojik semptomları ve duygu sosyalleştirme uygulamalarının erken çocukluk döneminde görülen davranış problemleri üzerindeki rolünün incelenmesi
AFRA SELCEN TAŞDELEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE KUMRU
- Investigating the relation between maternal childhood traumatic experiences and children's emotion regulation: Mediating role of maternal emotion regulation and emotion socialization
Annelerin çocukluk çağı travmatik yaşantıları ve çocuklarının duygu düzenlemesi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Annelerin duygu düzenlemesi ve duygu sosyalleştirmenin aracı rolü
GÖKSU CEREN GÜLPINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN
DOÇ. DR. TUĞBA UZER YILDIZ