Sosyal bilgiler ders kitaplarının kavram öğretim uygulamaları açısından incelenmesi ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretim uygulamalarına yönelik görüşleri
Examining social studies textbooks and social studies teachers perspectives regarding concept teaching methods
- Tez No: 808976
- Danışmanlar: PROF. DR. YILMAZ GEÇİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Sosyal bilgiler dersi, sosyal bilimlere ait konu ve kavramları barındırdığından kavramlar bakımından zengin bir derstir. Kavramlar öğrenmenin temelini oluşturmaktadır. Bu kavramların anlamlı ve doğru bir biçimde öğrenilebilmesi etkili bir kavram öğretimi ile mümkündür. Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler ders kitaplarında kavram öğretim uygulamalarından hangilerinin yer aldığı ve ders kitaplarında bu uygulamalarının kullanılma yoğunluğunu tespit etmek; sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretim uygulamaları arasında sayılanlardan hangilerini kullandıklarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu çalışmada öncelikle sosyal bilgiler ders kitapları kavram öğretim uygulamaları açısından incelenmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretim uygulamalarına yönelik başvurulan görüşlerine yer verilmiştir. Araştırma 2021-2022 eğitim öğretim döneminde yapılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını sosyal bilgiler 5, 6 ve 7. sınıf ders kitapları oluşturmaktadır. Çalışma grubunu ise Rize ili Çayeli İlçesinde, resmi ortaokullarda görevli 15 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışma nitel araştırma yaklaşımına uygun yürütülmüştür. Araştırma verileri“Doküman Analizi”yöntemi ile“Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu”ve nicel araştırma yöntemlerinden sıklık anketi tekniği ile toplanmış, veri kaynakları ve sosyal bilgiler öğretmenleri ile yapılan görüşmeler içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulardan hareketle sosyal bilgiler ders kitaplarında kavram öğretim uygulamalarına yeterince yer verilmediği tespit edilmiştir. Ders kitaplarında araştırma kapsamında balık kılçığı, kavram çarkı, kavramsal değişim metinleri, kavram karikatürleri, kelime ilişkilendirme testleri, metafor, tahmin et gözle açıkla, tümden gelim, tüme varım, V diyagramı ve zihin haritası ve edebi ürünlerden tekerleme ve akrostiş örneklerine rastlanılmamıştır. Araştırmada öğretmen görüşlerinden elde edilen temel veriler şunlardır: sosyal bilgiler öğretmenleri derslerde kavram öğretim uygulamalarının kullanımının gerekli olduğunu vurgulamaktadır. Sosyal bilgiler öğretmenleri genel olarak ders kitabını kavram öğretim uygulamaları açısından yetersiz bulmakta bu nedenle kitapta yer alan kavram öğretim uygulamalarının sayısının arttırılması gerektiğini savunmaktadır. Kavram öğretim uygulamalarının kullanımının akılda kalıcılığın artması, konunun somutlaşması, aktif katılımın sağlanması, öğrenmelerin anlamlı hale gelmesi, derslerin eğlenceli hale gelmesi gibi birçok olumlu katkısının olduğunu belirtmektedir. Ayrıca öğretmenler, kavram öğretim uygulamalarının etkili kullanımı için hizmet içi eğitim ve seminerlere ihtiyaç duyulduğunu belirtmektedir. Elde edilen veriler literatür araştırmasıyla ile tartışılmış ve veriler ışığında öneriler ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The social studies course encompasses a wide range of concepts from the field of social sciences, making it a rich and comprehensive subject. Concepts serve as the foundation for effective learning, and acquiring a meaningful and accurate understanding of these concepts is made possible through effective concept teaching. This study aims to investigate the presence and extent of concept teaching methods within social studies textbooks, as well as the utilization of these methods by social studies teachers. The research comprises two main parts. Firstly, an analysis of social studies textbooks was conducted to examine the inclusion of concept teaching methods. In the second part, the opinions of social studies teachers regarding concept teaching methods were gathered. The study was conducted during the 2021-2022 academic year, utilizing social studies textbooks for grades 5, 6, and 7 as the data source. The study group consisted of 15 social studies teachers working in public secondary schools located in the Çayeli District of Rize province. To align with the qualitative research approach, the study employed various data collection methods. This included document analysis, a semi-structured interview form, and a frequency questionnaire technique derived from quantitative research methods. The data obtained were analyzed using content analysis for the textbooks and for the interviews with social studies teachers. Based on the findings of the study, it was determined that social studies textbooks inadequately incorporate concept teaching methods. Notably, certain methods such as fishbone diagrams, concept wheels, conceptual change texts, concept cartoons, word association tests, metaphors, predict-observe-explain techniques, deduction, induction, V diagrams, mind maps, rhyme, and acrostic examples derived from literary work were absent from the textbooks. The opinions of the teachers revealed that they recognized the necessity of incorporating concept teaching methods in their lessons. They expressed their dissatisfaction with the limited presence of such methods in the textbook and emphasized the need for an increased number of concept teaching activities. The teachers highlighted the positive impacts of utilizing concept teaching methods, including improved retention, concretization of subject matter, increased student engagement, meaningful learning experiences, and enjoyable lessons. Additionally, they stressed the importance of in-service training and seminars to effectively implement concept teaching methods. The findings were analyzed in conjunction with the existing literature, and recommendations were provided based on the data obtained.
Benzer Tezler
- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi kitaplarında yer alan Alevilik ve Bektaşilik -Âdâp ve erkâna dair konular-
Alevism and Bektashism in Religious Culture and Moral Knowledge textbooks -Topics related to manner and etiquette-
FATMA ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENKSU ÜÇER
- İlköğretim ikinci kademe cebir öğrenme alanı ile ilgili matematiksel görevlerin bilişsel istemler açısından incelenmesi: Matematik ders kitapları ve sınıf uygulamaları
The investigation of mathematical tasks related to piimary school secondary level algebra learning field in terms of cogiitive demands: Mathematics course books and classroom implementations
GÜLFEM SARPKAYA
- Ortaokul sosyal bilgiler dersinde astronomi okuryazarlığı becerisinin geliştirilmesinin çok boyutlu değerlendirilmesi ve öğrencilerde astronomi okuryazarlık becerisinin geliştirilmesi: Karma yöntem araştırması
Multimensional evaluation of the development of astronomy literacy skills in secondary school social studies course and developing astronomy literacy skills in students: A mixed method research
MELTEM ELİF ÇELİK
Doktora
Türkçe
2024
Astronomi ve Uzay BilimleriBursa Uludağ ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELMA GÜLEÇ
- Turizm kavramının Sosyal Bilgiler ders kitaplarına yansıması
Reflection of the concept of tourism in Social Studies textbooks for the 2023-2024 academic year
İBRAHİM AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUBA TOMBULOĞLU
- 'Objectif Diplomatie 1, le français des relations européennes et Internationales (A1/A2)' Fransızca ders kitabında yer alan görevlerin diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni ve eylem odaklı yaklaşıma göre incelenmesi
L'analyse des tâches selon le cadre européen commun de référence pour les langues et l'approche actionnelle dans le manuel 'Objectif Diplomatie 1, le français des relations européennes et internationales (A1/A2)'
ENDER SARIBÜLBÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUNA AĞILDERE