Coğrafi bilgi sistemleri tabanlı çok kriterli karar analizi ile giresun ili dereli ilçesinin taşkın duyarlılık analizi
Flood susceptibility analysis of dereli district in giresun province with multi-criteria decision analysis based on geographical information systems
- Tez No: 809399
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL AKINCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Artvin Çoruh Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
Dünya üzerinde birçok şehir, hızlı ve plansız kentleşme, dere yataklarının yapılaşmaya açılması ve dereler üzerinde kesiti yetersiz köprü ve menfezlerin yapılması gibi çeşitli nedenlerden dolayı taşkınlarla baş etmek zorunda kalmaktadır. Taşkınlar genellikle arkasında büyük maddi hasarlar bırakmakta, can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Taşkınların neden olduğu zararları azaltabilmek için taşkına duyarlı alanlar belirlenmeli ve bu alanlarda çeşitli mühendislik önlemleri alınmalıdır. Bu amaçla üretilen en önemli verilerden biri de taşkın duyarlılık haritalarıdır. Bu haritalar, taşkınlara eğilimli alanları ya da gelecekte taşkın olayından etkilenebilecek alanları gösteren haritalardır. Bu tez çalışmasında, Çok Kriterli Karar Analizi (ÇKKA) yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) yöntemi kullanılarak Giresun'un Dereli ilçesinin taşkın duyarlılık haritası üretilmiştir. AHP yöntemi ile taşkın duyarlılık haritasının üretilmesinde literatürde yaygın olarak kullanıldığı tespit edilen 10 faktör (yağış, eğim, yükseklik, akarsu ağına uzaklık, arazi örtüsü, akış birikimi, drenaj yoğunluğu, topografik nemlilik indeksi, jeoloji/litoloji ve bakı) kullanılmıştır. Üretilen taşkın duyarlılık haritası“çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek”derecede taşkına duyarlı alanları gösteren 5 sınıf içermektedir. Bu sınıflandırmaya göre çalışma alanının yaklaşık %1'inin yüksek veya çok yüksek derecede taşkına duyarlı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, burada vurgulanması gereken önemli çıktılardan birisinin ise Dereli ilçe merkezinin yüksek veya çok yüksek derecede taşkına duyarlı alanda kaldığının belirlenmiş olmasıdır. Üretilen taşkın duyarlılık haritası, ilçede 22 Ağustos 2020 tarihinde yaşanan taşkın envanteriyle karşılaştırılmış ve duyarlılık haritasının bu envanterle %80 düzeyinde uyum gösterdiği tespit edilmiştir. Bu nedenle, üretilen taşkın duyarlılık haritasının taşkın zararlarını azaltmak için karar vericilere yol gösterebileceği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Many cities around the world have to cope with floods due to various reasons such as rapid and unplanned urbanization, opening of stream beds for construction, and construction of bridges and culverts with insufficient cross-sections on streams. Floods usually leave behind great material damage and cause loss of life and property. In order to reduce the damages caused by floods, flood-susceptible areas should be determined and various engineering measures should be taken in these areas. One of the most important data produced for this purpose is flood susceptibility maps. These maps show areas prone to flooding or areas that may be affected by a flood event in the future. In this thesis, a flood susceptibility map of Dereli district of Giresun was produced by using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, which is one of the Multi-Criteria Decision Analysis (MCDA) methods. Ten factors (precipitation, slope, elevation, distance to the river network, land cover, flow accumulation, drainage density, topographic wetness index (TWI), geology/lithology and aspect) widely utilized in the literature were also used in this study to produce the flood susceptibility map with the AHP method. The generated flood susceptibility map includes 5 classes showing“very low, low, moderate, high and very high”flood-susceptible areas. According to this classification, it has been determined that approximately 1% of the study area is susceptible to high or very high flooding. Furthermore, it has been discovered that the district center of Dereli is located in a location with high or very high flood sensitivity, which is one of the major outcomes that should be highlighted here. The produced flood susceptibility map was compared with the flood inventory experienced in the district on August 22, 2020, and it was determined that the susceptibility map was 80% compatible with this inventory. Therefore, it was concluded that the produced flood susceptibility map can guide decision makers to reduce flood damages.
Benzer Tezler
- CBS ve uzaktan algılama kullanılarak çok kriterli karar analizi yöntemi ile Malatya ilinin heyelana duyarlı alanlarının belirlenmesi
CBS and remote sensing are used by multi criteria decision analysis method to determine the landslide sensitive areas of Malatya province
MİRAÇ KOŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EREN ÖZTEKİN
- Yangın risk haritalarının coğrafi bilgi sistemleri tabanlı çok kriterli karar verme teknikleri ile hazırlanması
Preparing fire risk map using gis-based multi criteria decision making techniques
SİNAN KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH SİVRİKAYA
- Çam kese böceğinin (Thaumetopoea wilkinsoni) duyarlılık haritalarının coğrafi bilgi sistemleri tabanlı çok kriterli karar verme teknikleri ile hazırlanması
Preparing thaumetopoea wilkinsoni susseptibility map using gis-based multi criteria decision analysis
ALİ BERAT BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH SİVRİKAYA
- CBS tabanlı çok kriterli karar analizi yöntemi kullanılarak heyelan duyarlılık haritasının üretilmesi: Trabzon ili örneği
GIS based landslide susceptibility mapping using multi criteria decision analysis method: the case of Trabzon province
EMREHAN KUTLUĞ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeodezi ve FotogrametriGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüJeodezi ve Fotogrametri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAŞKIN KAVZOĞLU
- Integration of geographical information systems and multicriteria decision analysis to determine suitable locations for rainwater harvesting in Erbil province, Iraq
Entegrasyon coğrafya bilgi sistemleri ve kriterlerin karar analizi optimum konum belirlemek ile yağmur suyu toplamak için, Erbil ilinde, Irak
SORAN OMAR AHMED AHMED
Doktora
İngilizce
2024
ZiraatHarran ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ VOLKAN BİLGİLİ