Ahmedî'nin Dîvân'ında tasavvuf
Tasawwuf in Ahmedi's Divan
- Tez No: 809731
- Danışmanlar: PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Tasavvuf Edebiyatı, Şiir, Dîvân Şiiri, Ahmedî, Tasawwuf, Tasawwuf Literature, Poem, Dīvān Poetry, Ahmedī
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Türkçe dîvân şiirinin ilklerinde olan ve bu konuda umumî bir zevk sunan Ahmedî, on dördüncü yüzyılın sonu, on beşinci asrın başında yaşamıştır. Onun Dîvân'ı yaklaşık dokuz bin beyit içermektedir. Bu tez çalışmasında Dîvân'da tasavvuf konusu incelenecektir. Çalışmanın birinci bölümünde ilk olarak Ahmedî'nin yaşadığı dönem hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Daha sonra onun hayatı, ilmî ve edebî kişiliği, dinî ve tasavvufî yönü ve eserleri ele alınmıştır. Ne yazık ki onun hayatına dair yeni bir şey söylenememiş ve muğlak konular aydınlatılamamıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde Ahmedî'nin Dîvân'ında tasavvufî eğitimle ilgili kavramlara yer verilmiştir. Tasavvufî eğitim sürecinin temel yapı taşları olan, şeriat, tarikat, hakikat, seyr ü sülûk, mürîd, mürşid kavramları ele alınmış, tövbe, mücâhede, riyâzet, gayret, zikir, terk, halvet, uzlet ve belâ gibi tasavvufî eğitim metotları ile Ahmedî'nin bakışı sunulmuştur. Üçüncü bölümde; insan-ı kâmil, hakikat-i Muhammediyye ve aşk gibi başlıklara yer verilerek, Ahmedî'nin tasavvuf felsefesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu bölümde, tasavvufî bilgi ve tecrübeler bağlamında, keşf, kerâmet, müşâhede, fenâ, bekâ, kabz, bast, havf, recâ, bazı hâl ve makam kavramları incelenmiştir. Son bölümde ise Ahmedî'nin dua, sabır, şükür, rızâ, ihlâs, riyâ ve melâmet kavramları üzerinden ibadet ve ahlâka dair görüşlerine yer verilmiştir. Bu tez ile Ahmedî'nin sûfî bir şahsiyet olduğunu veya onun bir tekke şairi olduğunu kanıtlanmak amaçlanmamıştır. Bu çalışma ile, Dîvân'da yer alan tasavvufî ibârelerin, tasavvuf klasiklerine uygunluğu, Ahmedî'ye kadar gelen süreçte bu kavramların tarihi seyri ve bizzat Ahmedî'nin bu kavramlar hakkında düşünce dünyasının resmedilmesi amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Ahmedī was one of the pioneers of Turkish dīvān poetry, who lived during the late fourteenth and early fifteenth centuries and expressed a general interest in this subject. His Dīvān consists of about nine thousand couplets. This thesis aims to examine the subject of tasawwuf in Dīvān. In the first part of the study, general information about period in which Ahmedī lived is given. Then, his life, scientific and literary personality, religious and mystical aspects and works are discussed. Unfortunately, nothing new could be discovered about his life and ambiguous issues could not be clarified. In the second part of the study, the concepts related to mystical education in Ahmedī's Dīvān are included. The basic building blocks of the ṣūfī education process, such as the concepts of shariat, ṭarīkā, ḥakīḳā, seyr ü süluk, murīd and murshid, are discussed, and Ahmedī's teachings on Sufi education methods such as repentance, struggle, obedience, effort, d̲h̲ikr, abandonment, seclusion, isolation, and trouble are presented. In the third part, Ahmedī's mystic philosophy is revealed by including titles such as human perfection, the truth of Muhammediyye, and love. Additionally, in this section, the concepts of discovery, miracle, observation, fanā, baqā, kabz, bast, havf, reca, some ḥāl and maḳām examined in the context of ṣūfī knowledge and experiences. In the last part, Ahmedī's views on worship and ak̲h̲lāḳ are presented through the concepts of prayer, patience, gratitude, consent, ikhlās, riyâ, and melâmet. The aim of this thesis is not to prove that Ahmedī was a ṣūfī figure or a lodge poet. Instead, it tries to reveal the conformity of the ṣūfī expressions in the Divan to the ṣūfī classics, the historical development of these concepts leading to Ahmadi, and Ahmedī's own world view on these concepts.
Benzer Tezler
- Faḫruddîn-i 'İrâḳî Dîvânı'nın tahlili
Analysis of Faḫruddîn-i 'İrâḳî Divan
ŞEYHMUS ORKİN
Doktora
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU
PROF. DR. HİCABİ KIRLANGIÇ
- Sabûhî Ahmed Dede'nin hayatı eserleri ve tasavvufî görüşleri
Sabûhî Ahmed Dede's life works and sufism views
MÜZEKKİR KIZILKAYA
Doktora
Türkçe
2019
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Mihri Hatun Divanı'nın tahlili
The analysis of Mihri Hatun's Divan
GÜLŞEN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN KÜÇÜK
- Hekim şair Ahmedî Divanı'nda manevî hastalıklar
Spiritual diseases in the Divan of doctor poet Ahmedî
EMİNE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK DİKMEN