Zihin yetersizliği olan çocuğun oyun becerilerinin geliştirilmesinde Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının (DOTAP) incelenmesi: Vaka çalışması
Investigation of Naturalistic Teaching-Based Family Education Program (DOTAP) in the development of play skills of children with intellectual disabilities: A case study
- Tez No: 811832
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERAL MELEKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Amaç: Araştırmanın amacı, zihin yetersizliği olan üç-altı yaş çocuğun oyun becerilerinin geliştirilmesinde Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının (DOTAP) incelenmesidir. Yöntem: Bu çalışma bir vaka çalışmasıdır. Zihin yetersizliği olan beş yaşında erkek bir çocuk ve annesi çalışma grubunu oluşturmuştur. Aile bilgi formları, gözlemler, video kayıtları, Ebeveyn Davranış Değerlendirme Ölçeği ve 36-71 Aylık Çocuklar İçin Oyun Davranış Ölçeği ile nitel ve nicel veriler toplanmıştır. Elde edilen nitel veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Bu analizler doğrultusunda üç ana tema 18 alt tema elde edilmiştir. Elde edilen nicel veriler ise betimsel olarak açıklanmıştır. Bulgular: Üç-altı yaşındaki zihin yetersizliği olan çocuğun yaşına uygun oyun becerilerini sergileme durumuna Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının olumlu katkı sağladığı bulgusu elde edilmiştir. ZY olan çocuğun Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programı sonrasında oyun çeşitliliğinin, oyun süresinin, oyun oynamayı talep ettiği kişi çeşitliliğinin arttığı, paralel oyun ve sosyal oyun davranışlarını kazandığı gözlemlenmiştir. Çocuğun oyun etkinliklerini başlatma, sürdürme ve sonlandırma davranışlarını kazandığı görülmüştür. Elde edilen diğer bir bulgu annenin çocuğuna oyun becerilerini öğretmesinde doğal öğretim yöntemlerini Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programı sonrasında kullanmaya başlamasıdır. Annenin uygulama sonrasında model olma, seçenek sunma, bekleme süreli öğretim ve ipuçları gibi doğal öğretim yöntemlerini kullanmaya başladığı gözlemlenmiştir. Çalışmanın son bulgusu çocuk ve anne arasındaki etkileşim durumuna Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının olumlu katkı sağlaması olmuştur. Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programı sonrası anne nitelikli yetişkin davranışlarını etkili ve uygun şekilde kullanmaya başlamış ve çocuğun etkileşimi başlatma, sürdürme, sonlandırma ve etkileşimi kabul etme davranışlarını kazandığı gözlemlenmiştir. Sonuç ve Öneriler: Elde edilen bulgular Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının geliştirilmesi ve uygulamasının uyarlamalar yapılarak yürütülebildiğini, uygulama boyunca çeşitli davranış ve öğretim sorunları yaşandığını ve bu sorunlara yönelik uygun önlemler alınarak yürütmenin sürdürüldüğünü, uygulama süresince Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının annenin bilgi ve becerilerinde artışlar olmasına katkı sağladığı, aynı zamanda annede çeşitli gelişmeler görüldüğü, Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının çocuğun oyun gelişimine önemli katkılarda bulunduğunu ve programın belirli unsurlara dikkat edilerek uygulanması gereken bir program olduğu yönünde annenin görüşleri olduğunu göstermiştir. Bu doğrultuda Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının beş yaşındaki zihin yetersizliği olan çocuğun yaşına uygun oyun becerilerini sergileme durumuna katkı sağladığını, anneye doğal öğretim yöntemlerini öğretmede faydalı bir uygulama olduğunu ve anne ve çocuk arasındaki etkileşim durumuna katkı sağladığını söylemek mümkündür. Gelecek araştırmalar ve uygulamalar için, Doğal Öğretim Temelli Aile Eğitim Programının farklı beceriler, farklı yaş grubundaki ZY olan çocukların oyun becerileri ve farklı yetersizlik türlerine etkisini belirlemek için araştırmalar yapılabileceği önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of the study was to examine the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program (DOTAP) in the development of play skills of three-six year old children with intellectual disability. Method: This study is a case study. A five-year-old male child with intellectual disability and his mother constituted the study group. Qualitative and quantitative data were collected through family information forms, observations, video recordings, Parent Behavior Rating Scale and Play Behavior Scale for 36-71 Month-old Children. The qualitative data were analyzed using content analysis. In line with these analyzes, three main themes and 18 sub-themes were obtained. The quantitative data obtained were explained descriptively. Results: It was found that the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program contributed positively to the display of age-appropriate play skills of the 3-6-year-old child with intellectual disability. It was observed that after the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program, the child with intellectual disability increased the variety of play, the duration of play, the variety of people he requested to play with, and gained parallel play and social play behaviors. It was observed that the child gained the behaviors of initiating, continuing and ending play activities. Another finding was that the mother's use of naturalistic teaching methods in teaching play skills to her child started after the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program. It was observed that the mother started to use natural teaching methods such as modeling, offering options, waiting period teaching and cues after the program. The final finding of the study was that the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program contributed positively to the interaction between the child and the mother. After the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program, the mother started to use qualified adult behaviors effectively and appropriately, and the child was observed to gain the behaviors of initiating, maintaining, terminating and accepting the interaction. Conclusion and Suggestions: The findings obtained showed that the development and implementation of the Naturalistic Instruction-Based Family Education Program could be carried out by making adaptations, various behavioral and teaching problems were experienced during the implementation and the implementation was continued by taking appropriate measures for these problems, the Naturalistic Instruction-Based Family Education Program contributed to increases in the knowledge and skills of the mother during the implementation, and at the same time, various developments were seen in the mother, the Naturalistic Instruction-Based Family Education Program made important contributions to the child's play development and the mother's opinions were that the program was a program that should be implemented by paying attention to certain elements. In this direction, it is possible to say that the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program contributes to the display of age-appropriate play skills of the five-year-old child with intellectual disability, is a useful application in teaching natural teaching methods to the mother, and contributes to the interaction between mother and child. For future research and applications, it is suggested that research can be conducted to determine the effect of the Naturalistic Teaching-Based Family Education Program on different skills, play skills of children with intellectual disabilities in different age groups, and different types of disabilities.
Benzer Tezler
- Zihinsel yetersizliği olan çocukların tekerlemeleri söyleme becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi
The ability to tell rhymes of children with intellectual disabilities to be analyzed in terms of different variables
FİLİZ BİLİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET KURNAZ
- Zihin yetersizliği olan öğrencilere görsel-işitsel teknolojilerle sunulan tablet bilgisayar öğretim programının etkililiği
Effectiveness of tablet computer instruction program (tacip) presented via audio-visual technologies on teaching the use of tablet computer to students with intellectual disability
AHMET TURAN ACUNGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA CAVKAYTAR
- İlk yetişkinlik dönemindeki zihin yetersizliği olan bireylerin ailelerinin bu döneme uyum sürecinde yaşadıkları deneyimler ve gereksinimlerinin belirlenmesi
The experiences during the adaptation process of the families individuals with intellectual disability in the first adulthood period to this period and determining the requirements
RAHŞAN CEBECİK AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDAN AYDIN
- Çoklu yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveynlerin öz yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi
Identifying the level of self-efficacy of parents' who have children with multiple disabilities in accordance with different factors.
GÜLNİHAL SULTAN ŞENDUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF SAZAK
- Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerin evlilik uyumu, sosyal destek algısı ve çocuğunu kabul-ret düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between marital adjustment, social support perception and acceptance-rejection level of mothers with mentally retarded children
MUSTAFA DİKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN EFİLTİ