Gümüşhane ve yöresi ağızları (İnceleme-metinler-sözlük)
The dialects of Gümüşhane and its region (Analysis-texts-lexicon)
- Tez No: 812909
- Danışmanlar: PROF. DR. FERİDUN TEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Giresun Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 473
Özet
Bu çalışmada, Türkiye Türkçesi ağızları içinde önemli bir noktada bulunan Gümüşhane ve yöresi ağızları ele alınmıştır. Çalışmamıza konu olan Gümüşhane ili, Doğu Karadeniz Bölgesi'ni Doğu Anadolu'ya bağlayan en önemli geçit ve Anadolu'daki birçok sahaya göre Türk yerleşiminin çok erken olduğu bir yöre olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmamızda, Gümüşhane yöresi ağızlarının ses-şekil özelliklerinin tespit edilmesi ve derlemelerden hareketle elde ettiğimiz söz varlığının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu bağlamda; Merkez, Kürtün, Torul, Köse, Şiran ve Kelkit ilçelerinden derlemeler yapılarak Gümüşhane yöresinde yer alan bu bölgelerin ağız özellikleri bir bütün halinde tespit edilmek istenmiştir. Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışma, ana başlıklar olarak“Giriş”,“İnceleme”,“Sonuç”,“Metinler”ve“Sözlük”kısımlarından oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde ilk etapta tezimiz için esas aldığımız derlemelerin elde edilmesi ve tezin oluşum süreci anlatılmıştır. Ayrıca bu bölümde, Gümüşhane ilinin tarihi, etnik yapısı, Gümüşhane adı, Gümüşhane yöresi ağızlarıyla ilgili günümüze kadar yapılan çalışmalar ve Gümüşhane ve yöresi ağızlarının Anadolu ağızları içindeki yeri hakkında bazı bilgiler verilmiştir.“İnceleme”bölümünde, Gümüşhane yöresinden derlenen metinlerin incelenmesiyle ortaya çıkan ve yazı dilinden farklılık arz eden ses-şekil özellikleri incelenerek metinler bağlamındaki örneklerle desteklenmiştir.“Sonuç”kısmında, incelenen metinler ışığında Gümüşhane ve yöresinden elde ettiğimiz genel ses-şekil özellikleri maddeler halinde ele alınmıştır.“Metinler”bölümünde, yöredeki farklı birimlerden derlenen ve bu çalışmaya kaynaklık eden 73 adet metin bulunmaktadır.“Sözlük”bölümünde, derlemelerden hareketle elde ettiğimiz söz varlıkları metinlerdeki cümle örnekleri ile de desteklenerek ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study discusses the dialects of Gümüşhane and its region, constituting an integral part of the Turkish dialects of Turkey. As the crux of this study, the Gümüşhane province is the most important gateway connecting the Eastern Black Sea Region to Eastern Anatolia and comes to the fore as a region where Turkish settlement took place earlier than many areas in Anatolia. The present study aims to determine the phonetic-morphological features of the dialects of Gümüşhane regions and to reveal the vocabulary obtained through these compilations. In this context, by making compilations from the districts like city center of Gümüşhane, Kürtün, Torul, Köse, Şiran and Kelkit, the characteristics of the dialect of these areas have been determined as a body. Designed as a PhD dissertation, this study consists of the following chapters:“Introduction”,“Review”,“Conclusion”,“Texts”and“Lexicon”. The“Introduction”describes the process of making the compilations on which the data of the dissertation are based along with general aspects of the dissertation. In addition, in this section, some information is provided concerning the history, ethnic structure and the name of Gümüşhane as well as an account of the studies that have so far been conducted about the dialects of Gümüşhane region and the status of the dialects of Gümüşhane and its region among Anatolian dialects. The“Review”chapter examines the phonetic-morphological features determined through the analysis of the compiled texts from the Gümüşhane region with regard to the differences in written language observed in samples from these texts. The“Conclusion”chapter makes an item-by-item analysis of the general phonetic-morphological features determined for the dialects of Gümüşhane and its region. The“Texts”chapter incorporates the 73 texts compiled from different units in the region and referenced in this study. The“Lexicon”chapter presents the vocabulary obtained from the compilations alongside the examples from the texts.
Benzer Tezler
- Gümüşhane ve Bayburt yöresi mineralli su kaynaklarının hidrokimyası ve izotopik özellikleri
Başlık çevirisi yok
FATMA GÜLTEKİN
Doktora
Türkçe
1998
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. REMZİ DİLEK
- Gümüşhane – Kelkit yöresi yüksek dağ ekosistemi ağaçlandırmalarının sürdürülebilir ormancılık ilkeleri ve iklim değişikliği senaryoları kullanılarak değerlendirilmesi
The evaluation of afforestation in the high mountain ecosystem of the Gümüşhane-Kelkit region using sustainable forestry principles and climate change scenarios
NAZLI AK TÜTÜNCÜ
Doktora
Türkçe
2025
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL BARIŞ ÖZEL
- Bayburt halk kültürü ve bu kültüre dayalı söz varlığı
Bayburt folk culture and vocabulary based on this culture
ŞAHİN DELİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Halk Bilimi (Folklor)Gümüşhane ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN GÖKÇÜR
- TRT repertuarında yer alan Doğu Karadeniz yöresi türkülerinin folklorik kelimeler açısından değerlendirilmesi
The evaluation of the folkloric words of Turkish folk songs of the Black Sea region in TRT repertory
VELİ ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKTAN AY