Tarihî Kıpçak Türkçesinden Çağdaş Kıpçak lehçelerine isimler
Names from historical Kipchak Turkic to contemporary Kipchak dialects
- Tez No: 812961
- Danışmanlar: PROF. DR. GALİP GÜNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tarihî Kıpçak Türkçesi, Çağdaş Kıpçak Grubu Türk Lehçeleri, Anlam Bilimi, Historical Kipchak Turkish, Contemporary Kipchak Group Turkic Dialects, Semantics
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1631
Özet
Bu çalışmada, tarihî Kıpçak Türkçesinde yer alan Türkçe isimlerin, çağdaş Kıpçak grubu Türk lehçelerinden Kırgız, Kazak, Başkurt, Kazan-Tatar, Karaçay- Malkar, Kumuk, Kırım-Tatar, Karayim, Karakalpak ve Nogay Türkçesindeki karşılıkları anlam bilgisi bakımından tarihî karşılaştırılmalı yöntemle incelenmiştir. Çalışma, Giriş, İnceleme ve Sonuç bölümünden meydana gelmektedir. Çalışmanın“Giriş”kısmında Kıpçaklar, tarihî Kıpçak Türkçesi, çağdaş Kıpçak grubu Türk lehçeleri, anlam bilimi ve anlam değişmeleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci kısmı oluşturan“İnceleme”bölümünde ise kaynak olarak belirlenmiş olan tarihî Kıpçak Türkçesinde yer alan Türkçe isimler, Recep Toparlı vd. tarafından hazırlanan“Kıpçak Türkçesi Sözlüğü”nden hareketle tespit edilmiştir. Tarihî Kıpçak Türkçesinde tespit edilen her bir Türkçe ismin altına öncelikle Eski Türkçedeki daha sonra sırasıyla çağdaş Kıpçak grubu Türk lehçelerinden Kırgız, Kazak, Başkurt, Kazan- Tatar, Karaçay-Malkar, Kumuk, Kırım-Tatar, Karayim, Karakalpak ve Nogay Türkçesindeki karşılıkları varsa sıralanmış ve her bir isimle ilgili semantik değerlendirme bu sıralamanın altına yapılmıştır. Çalışmanın“Sonuç”kısmında ise genel bir değerlendirme yapıldıktan sonra sayısal değerlerle tarihî Kıpçak Türkçesinde yer alan Türkçe isimlerin lehçelerdeki durumu ve kültürel etkinin dile yansıması verilmiştir. Bu çalışmanın özgün yanı tarihî Kıpçak Türkçesi temelinde Türkçe isimlerin 10 çağdaş Kıpçak lehçesinde eş ve art zamanlı olarak karşılaştırmalı yöntemle ele alınan ilk çalışma olmasıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, the equivalents of Turkish names in historical Kipchak Turkish in Kyrgyz, Kazakh, Bashkir, Kazan-Tatar, Karachay-Malkar, Kumuk, Crimean-Tatar, Karaim, Karakalpak and Nogai Turkish, which are among the contemporary Kipchak group Turkic dialects, were examined with a historical comparative method in terms of semantics. The study consists of introduction, review and conclusion parts. In the“Introduction”part of the study, Kipchaks, historical Kipchak Turkish, contemporary Kipchak group Turkish dialects, semantics and the semantic changes are discussed in detail. The“Review”section constitutes the second part in which the Turkish names in the historical Kipchak Turkish were determined as the source that is based on the“Kipchak Turkish Dictionary”prepared by Recep Toparlı et. al. Firstly in Old Turkish and then in the contemporary Kipchak group Turkic dialects, Kyrgyz, Kazakh, Bashkir, Kazan-Tatar, Karachay-Malkar, Kumuk, Crimean-Tatar, Karaim, Karakalpak and Nogai Turkish are listed and the semantic evaluation of each name was made under each Turkish name determined in historical Kipchak Turkish if available. In the“Conclusion”part of the study, after making a general evaluation, the situation of the Turkish names in the historical Kipchak Turkish with numerical values in the dialects and the reflection of the cultural effect on the language are given. The original aspect of this study is that it is the first study to deal with Turkish nouns in 10 contemporary Kipchak dialects simultaneously and diachronically on the basis of historical Kipchak Turkish with a comparative method.
Benzer Tezler
- Çuvaşçanın isim söz varlığı bakımından kırgızca ve Türkiye türkçesi ile karşılaştırılması
The Comparison of the lexical inventory of chuvash in terms of names with kyrgyz and turkish
MERVE EKİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEYZİ ERSOY
- Türkiye Türkçesinden hareketle Karakalpak, Kazak, Kırgız ve Nogay Türkçelerinde ortak deyimler üzerine yapısal ve anlamsal değerlendirme
Common idioms in Karakalpak, Kazakh, Kyrgyz and, Nogai languages based on Turkish language
MIRLANBEK NURMATOV
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE YILDIZ
- Simbat Maksutova'nın 'Asar' adlı eserindeki zarf-fiiller ve işlevleri
Adverb-verbs and their functions in Simbat Maksutova's work named 'Asar'
SEMA NUR ARİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZEREN
- Özbek ve Türkiye Türkçesinde iyelik ve hal ekleri
Possessive and annexes in the Uzbek -Turkish and Turkish languages
KISMET KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN
- Batı Türkçesinde fiil gövdeleri
Verb stems in Western Turkish
SANJA VİROVEC
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖNER