Özbek ve Türkiye Türkçesinde iyelik ve hal ekleri
Possessive and annexes in the Uzbek -Turkish and Turkish languages
- Tez No: 449738
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Özbek Türkçesi, Türk dilinin Karluk grubuna mensup bir lehçesidir. Özbek Türkçesi Ali Şir Nevâî ile döneminin en zengin ve mükemmel edebî dillerinden biri olmuştur. Çağdaş Özbek edebî dili Kıpçak, Oğuz ve Karluk Türkçelerini birleştiren, yaşayan ve konuşulan bir Türk lehçesi olduğunu söyleyebiliriz.İyelik ve hâl ekleri Türkçenin tarihî dönemlerinde; eski Türkçe, Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay ve Eski Anadolu Türkçelerinde karşımıza çıkmaktadır. Bunlar ses ve şekil bakımından değişikliklere uğrayarak yapı, anlam ve işlevlerini koruyarak günümüz modern Türk lehçelerinin tamamında da kullanılmaktadır.Özbek ve Türkiye Türkçelerinde iyelik ekleri objektif varlıktaki ilişkileri (nesne ve şahıs, şahıs ve nesne, şahıs ve şahıs, nesne ve nesne hakkındaki münasebetler), mensubiyeti ifade eden dil bilgisi grubudur ve bu anlamlar semantik alanda cümleye çeşitli renkler ve anlam incelikleri katar.Özbek ve Türkiye Türkçesinde hâl ekleri öncelikle anlamla ilgili öneme sahiptir. Hâl ekleri, söz konusu lehçelerin en önemli gramer bölümlerinden biridir; bunların kullanılışı Türk lehçelerinin doğasını ortaya çıkaran yönlerden biridir.Hâl ekleri, dil sistemi içindeki bir sistemdir. Bundan dolayı Özbek ve Türkiye Türkçesindeki hâl ekleri dizimi sistem niteliğinde mevcut olmuştur, bunlar daima karşılıklı ilişki ve etki içindedir. Bunun gibi her bir hâl eki kendi kullanılış yöntemleri ve anlamları yönünden mikrosistem niteliğinde ortaya çıkmıştır.Hâl eklerinin her birinde genel ve özel anlamlar mevcuttur. Bunlar birbirlerine hem zıt hem de sıkı sıkıya bağlıdır. Hâl eklerinin anlamlar sistemi anlamsal düzeyde, yani durumdan apaçık görünmektedir.
Özet (Çeviri)
Uzbek, Turkish language is a dialect belonging to the Karluk group. Alisher Navoi Uzbek literary language of the period has been one of the richest and most excellent. Contemporary Uzbek literary language, Kipchaks, Oghuz and Karluk Türkçelerini combines a living and I can say that speaking a Turkish dialect.Turkish historical periods of possession and attachments in a state of the old Turkish, Karahanli, Khorezm, Kipchak, Chagatai and the ancient Anatolian Türkçelerinde emerges. They are undergoing changes in volume and shape in terms of structure, meaning and function while preserving all of today's modern Turkish dialects are also used.Uzbek relations with Turkey and Türkçelerinde possessive suffixes objective entity (object and person, person and object, person and person, object, and object relations of), representing membership of a group of grammar and sentence meanings in the semantic subtleties of meaning in a variety of colors and string.About the state of Turkey Turkish meaning primarily Uzbek and attachments are of great significance. Attachments in a state of such dialects is one of the most important parts of grammar, one of the aspects that reveals the nature of their use of Turkish dialects.Attachments in a state of the language is a system within a system. Therefore, the nature of the Uzbek and Turkish in Turkey state of the system has been available attachments, syntax, they are in a mutual relationship and effect. As such its usage methods and meanings of each in terms of the attachment state of the nature of microsystem has emerged.A state of general and special meanings in each of the available patches. These are closely linked to each other as well as the opposite. State of the system supplements the semantic level meanings, ie, the situation seems to be self-evident.
Benzer Tezler
- Togay Murad'ın 'Oydında Yurgan Odamlar' adlı romanı esasında Özbek Türkçesinde isim
The nouns in Uzbek Turkish basing on the novel of Togay Murad's 'Oydında Yurgan Odamlar'
HÜLYA MERVE GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Atamdan Qalgan dalalar (atalarımdan kalan topraklar) metni esasında Özbek Türkçesi'nde isim
Başlık çevirisi yok
YAVUZ KARTALLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Özbek yazar Abdullä Qahhâr'ın mühäbbät adlı eseri (İnceleme-transkripsiyon-aktarı-dizin)
Uzbek author Abdullä Qahhâr's work named mühäbbät (Exami̇nati̇on-transcri̇pti̇on-translati̇on chapter-index)
DİLEK AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Kavânîn-i Yeniçeriyân (İnceleme-metin-dizin)
Kavânîn-i Yeniçeriyân (Analyse - manuscript - index)
ÖZGÜL ÖZBEK
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ÖNLER
- Özbek halk masalları(Özbek halk atasözleri)
Özbek halk masalları (Uzbek proverbs)
MURAT YATAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL AKTAN