İsmâil Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân isimli eseri bağlamında tevhid
Tawhid in the context of Ismail Haqqi Barousawi's Ruh al-Bayan
- Tez No: 813074
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Tevhid, İslâmiyet'in tebliğ ettiği ilk esastır. İslâm'ın itikad sahasına karşılık gelen tevhid esası; Allah'ın birlenmesi ve O'na rubûbiyette ortak tanınmaması anlamına gelir. Bu meyanda, ancak tevhide iman edebilen bir kula Müslüman sıfatı kazandırılır. İslâmî düşünce yapısında farklı ekollerin, farklı arayış anlamları sonucu birtakım muhtelif fikirlerin ortaya çıktığı aşikârdır. Bu yönden tasavvufî düşünce yapısı da İslâm'dan beslenen derin fikirlere sahne olmuştur. Tevhid konusu; tasavvufî düşünce yapısında farklı anlam ve izahları içerir. Bu çalışmada belirlenen izahlar, farklı tasavvurlar şeklinde sunulmaya gayret edildi. Bunun için gerek müteahhirin gerek mütekaddimun dönem bazı âlimlerin görüşleri incelenilerek zihnimizde oluşan tasavvurlara bilgi birikimi elde edilmiş olundu. Tezimizin ana düşüncesini oluşturan tevhid kavramı; işâri tefsir olması hasebiyle tasavvuf açısından önemli bir tefsir olan Bursevî'nin Ruhû'l-Beyân isimli eseri taranarak ortaya çıkarıldı. Bu kavram süremizin sınırlı olması ve bu eserin yoğun hacmi sebebiyle sadece Ruhû'l-Beyân özelinde araştırılmıştır. Bize yansıyan tasavvurlardan biri tevhidin aklî çıkarımlar muhtevalı zâhirî yönünü yansıtırken; diğeri ise muhakeme gücünün yanında ilham ve keşfin çıkarımlarını ihtiva eden bâtınî yönünü yansıtır. Bu noktada dikkat çekici olan, mutasavvıfların İslâmî düşünce yapısına kazandırmış olduğu bâtınî tasavvurdur. Onlar nezdinde tevhid; aklen istidlal getirilebilecek bir olgu olmaktan ziyade; yakînen müşahede edilebilen ve müşahede seviyesine göre tevhitte belirli mertebelere karşılık gelen bir yapıdadır. Bu yönden özellikle bu tasavvur altında şekillenen konulara temas edildi.“İsmâil Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân İsimli Eseri Bağlamında Tevhid”konulu tezimizin ilk bölümünde tevhid kavramı değerlendirildi. İkinci bölümünde ise tasavvufî düşünce yapısındaki tevhid tasavvurları incelendi. Son bölümde; Rûhu'l-Beyân isimli eser ekseninde Bursevî'nin tevhid konusunda naklettiği rivayetler ve aktardığı düşünceler ortaya koymaya çalışıldı.
Özet (Çeviri)
Tawhid is the first principle conveyed by Islam. The principle of tawhid, which is connected to the field of belief in Islam, means the uniqueness of Allah and not recognising anyone or anything as an equal to Allah. So, only a human being who can believe in tawhid is can be identified as Muslim. That is evident that some different ideas emerge as a result of different school's different meanings of search. Consequently, sufistic thought structure has witnessed some deep ideas that nourishes from Islam. The subject of tawhid contains sufism in different meaning of explanations in the structure of thought. We have tried to show these explanations in the form of different conceptions. The concept of Tawhid; which forms the main idea of our thesis, is derived from Bursevî's Ruh al-Bayan, an important tafsir in terms of sufism due to its ishari tafsir. While one of the visions reflected to us reflects the outward aspect of tawhid with rational implications; the other reflects its esoteric side, which includes the implications of inspiration and discovery as well as reasoning power. What is remarkable at this point is the esoteric imagination that mystics have brought to the structure of Islamic thought. Tawhid before them; rather than being a phenomenon that can be rationally invoked; it is a structure that can be observed closely and corresponds to certain levels in tawhid according to the level of observation. We also touched upon the issues shaped under this imagination. In the first part of our thesis titled“Tawhid in the Context of Ismail Haqqi Barousawi's Ruh al-Bayan”, we evaluated the concept of tawhid. In the second part, we examined the concepts of tawhid in the structure of mystical thought. In the last part; We tried to reveal the narrations that Bursevî conveyed on the subject of tawhid and his thoughts on the axis of the work named Ruh al-Bayan.
Benzer Tezler
- İsmail Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân isimli tefsirinde İsrâiliyyat
Isrāiliyyat in Ismail Hakki Bursawī's commentary on Rūhu'l-Beyān
İSMAİL ÖZGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURHAN ÇONKOR
- İsmail Hakkî Bursevî Nakdü'l-Hâl (151a-225b) inceleme-metin
Ismail Hakkî Bursevî Nakdü'l-Hâl (151a-225b) analysis-text
BEYZANUR TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ İHSAN AKÇAY
- Aşçı İbrahim Dede: 'Rûhü'l-Beyân'daki Farsça tanıklar ve çevirisi (I/422-842)
Aşçı İbrahim Dede: The Witnesses in 'Rûhü'l-Beyân' Persian and translation (I/422-842)
SEVİL SAÇAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CUMHUR ÜN
- İsmâil Hakkı Bursevî'nin ilâhi isimler anlayışı: Risâle-i Esmâ-i Seb'a örneği
Ismail Hakkı Bursevi's understanding of divine names: The example of Rısa'a-i Asma-i Seb'a
AYŞEGÜL İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAMİ ERDOĞAN
- İsmail Hakkı Bursevi'nin Ruhu'l Beyan isimli tefsirinde muhabbet
'Love' in Ismail Hakkı Bursevi's tafsir called Ruhul Beyan
MERVE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEYSEL AKKAYA