Artuklu Beylikleri ve vakıf eserleri
Artuqid Principalities and foundation works
- Tez No: 813219
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEHRA ODABAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş olan Malazgirt Savaşı'nın Türkler lehine neticelenmesinin ardından Sultan Alparslan'ın emri doğrultusunda Anadolu'ya gönderilen Türkmen beylerinden birisi Artuk b. Eksük'tür. Artuk Bey, el-Cezîre ismiyle bilinen Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni hâkimiyet sahası olarak belirlemiştir. Kendisinin ölümünden sonra geride kalan oğlu Sökmen b. Artuk Hısnıkeyfâ (Hasankeyf), diğer oğlu Necmeddin İlgazi Mardin ve torunu Belek b. Behrâm Harput merkezli olmak üzere birer beylik teşkil etmişlerdir. XII. yüzyıldan XV. yüzyıla kadar üç ana kol üzerinden varlıklarını devam ettiren Artuklular, Türk-İslâm dünyası açısından yaptırdıkları vakıf eserler sayesinde kendilerinden sonraki devirlere kılavuzluk ederek ön plana çıkmışlardır. Ele alınan bu tez çalışmasında öncelikle Artuklu Beylikleri'nin kuruluş aşamaları ve idareye geçen meliklerin dönemlerinde yaşamış oldukları siyasî olaylara yer verilmiştir. Devamında vakıflar ile doğrudan bağlantılı olan beyliklere ait iktisadî ve ilmî tarih hakkındaki bilgiler izah edilmiş; ardından çalışmanın ana unsuru olan Artuklu Beylikleri'ne ait vakıf eserler arşiv belgeleri taranarak incelenmiştir. Bu inceleme sayesinde her bir vakıf yapısının kuruluş tarihinden günümüze kadarki geçen süreçte geçirmiş olduğu evreler anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
After the Battle of Malazgirt between the Great Seljuk Empire and the Byzantine Empire ended in favour of the Turks, Artuk b. Eksük was one of the Turkmen beys sent to Anatolia in accordance with the orders of Sultan Alparslan. Artuk Bey determined the Southeastern Anatolia Region, known as al-Jazīra, as his sphere of dominance. After his death, his son Sökmen b. Artuk Hısnıkeyfâ (Hasankeyf), his other son Necmeddin İlgazi Mardin and his grandson Belek b. Behrâm formed a principality centred in Harput. The Artuqids, who continued their existence through three main branches from the XIIth century to the XVth century, came to the forefront by guiding the following periods thanks to the foundation works they built for the Turkish-Islamic world. In this thesis, firstly, the establishment stages of the Artuqid Principalities and the political events experienced by the ruling lords during their periods are given. Subsequently, information on the economic and scientific history of the principalities, which are directly related to the foundations, is explained, and then the foundation works of the Artuqid principalities, which are the main element of the study, are examined by scanning archival documents. Thanks to this examination, the phases that each foundation structure has gone through in the process from its foundation date to the present day are explained.
Benzer Tezler
- Rüknüddevle Dâvud ve Fahreddîn Kara Arslan dönemleri Hısn-ı Keyfâ Artuklu Devleti
Hisn Kaifa Artuqid State during the reing of Rukn al-Dawla Daud and Fakhr al-Din Qara Arslan
SARA SADIKHOVA
- Zirki Beylikleri ve beyleri tarihi
Zirki tribal conferations and history of Zirki Chiefs
FATİH PEKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEVLÜT DEDE
- Roman and Byzantine Legacy on the Artuqid Coinage with a Corpus of the Artuqid Coins in the Barber Institute Coin Collection
Artuklu Sikkeleri Üzerinde Roma ve Bizans Mirası ve Barber Enstitüsü Sikke Koleksiyonundaki Artuklu Sikkeleri Kataloğu
ALİ MIYNAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
TarihThe University of BirminghamOrtaçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. EURYDICE GEORGANTELI
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi Taş Eserler Koleksiyonu
The Stone Works Collection of the Museum of Turkish and İslamic Arts
MUSTAFA MURAT BOZCU
Doktora
Türkçe
2017
MüzecilikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR ÇORUHLU
- Nêrînek gelemperî li mîrektiya hîzanê: Ilm û edebiyat
Hizan beyliğine genel bir bakış: İlim ve edebiyat
NEVZAT EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ADAK