Konya İç Kale ve Selçuklu Sarayı kazıları lüle buluntuları
Pipe finds from Konya Citadel and Seljuk Palace excavations
- Tez No: 813339
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ÇAYCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Konya, Osmanlı, Tütün, Lüle, Konya, Osmanlı, Tütün, Lüle
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
17. yüzyıl başlarında, Osmanlı topraklarına bir şifa aracı olarak getirilen tütün, çok geçmeden her tabakadan insan tarafından kabul görerek, yaygınlaşmıştır. Zaman zaman farklı yasaklara tabi tutulmuş ancak yasaklar tütün içme adetinin önüne geçememiştir. Tütünün yaygınlaşması üzerine içim aleti olan lüleler, Osmanlı'nın kendine özgü sanat anlayışıyla ürettiği, el sanatlarının sergilendiği bir simge haline gelmiştir. Konya İç Kale ve Selçuklu Sarayı Kazı çalışmalarında 2010, 2015 ve 2018 yıllarında ele geçirilen 90 adet lüle buluntusu incelenmiştir. Buluntu tarihi 2010 ve 2018 olan lüleler günümüzde, Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesi'nde, sayıca fazla olan 2015 yılı lüle buluntuları ise Konya Etnografya Müzesi'nde muhafaza edilmektedir. Çanak biçimine göre lüleler, duman yolu bulunmayan kaideli lüleler ve tipi tespit edilemeyen lüle parçaları olmak üzere üç ana başlık altında incelenen lüleler, çanak biçimine göre yedi gruba ayrılmaktadır. Bu tipoloji doğrultusunda kataloğu oluşturulan lüleler, malzeme, teknik, form, bezeme teknikleri ve unsurları ile mühür ve damgalar alt başlıkları altında, değerlendirilmiştir. Tamamı kil malzeme ile üretilen Konya İç Kale ve Selçuklu Sarayı lüle buluntuları, form açısından oldukça zengindir. Lüleler kalıp ve çark olmak üzere iki farklı teknikte üretilmiş olup, çoğunluğu rulet baskı olmak üzere, kazıma ve baskı teknikleri kullanılarak, oldukça çeşitli geometrik ve bitkisel motifler ile bezenmiştir. Çark yapımı olan lüleler genellikle bezemesizdir. İncelenen lülelerde bezeme amacının yanı sıra üretici ve üretim yerine ilişkin bilgi veren, mühür ve damgalar ile karşılaşılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda, lüle buluntuları 17. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasına tarihlendirilmiştir. Tarihlendirmeler, lülelerin buluntu yerine ilişkin bilgiler ile desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The excavations of Konya Inner Castle and Seljuk Palace in 2010, 2015 and 2018 yielded 90 pipes finds. The pipes found in 2010 and 2018 are preserved in the Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesi, while the more numerous 2015 pipes finds are preserved in the Konya Etnografya Müzesi. The pipes, which are analyzed under three main headings: pipes according to bowl shape, pipes with pedestal without smoke paths and pipes fragments of which type cannot be determined, are divided into seven sub-groups according to bowl shape. The pipes cataloged in line with this typology were evaluated under the subheadings of material, technique, form, decoration techniques and elements, and seals and stamps. The pipes finds from Konya İç Kale and Seljuk Palace, all of which are made of clay, are quite rich in terms of form. The pipes were produced in two different techniques, mold and wheel, and were decorated with a wide variety of geometric and floral motifs using engraving and printing techniques, mostly roulette printing. Wheel-made pipes are generally undecorated. In addition to the purpose of decoration, seals and stamps giving information about the manufacturer and place of production were encountered on the examined pipes. As a result of the evaluation, the pipes finds from Konya İç Kale and Seljuk Palace were dated between the 17th and 20th centuries. These dates are supported by the information about the place where the pipes were found.
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu saray çinilerinde kültürler arası etkileşimin izleri
The traces of intercultural interaction in Anatolian Seljuk palace tiles
ZEYNEB BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN ÖZTÜRK
- 13. ve 14. yüzyıl Anadolu Selçuklu Dönemi çini sanatında görülen insan, hayvan, bitki motifleri ve günümüz seramik sanatındaki yorumu
Human, animal, vegetation motifs seen in art of tile in 13th and 14th centuries era of Anatolian Seljuks and it's interpretation i̇n the contemporary art of cerami̇c
ŞULE KARACALAR
- Türk sanatında melek tasvirleri (sanat eğitiminde bir uygulama modeli)
Başlık çevirisi yok
P. SEMA KEDİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMA BİLİCİ
- Konya iç kalesine ait Ortaçağ buluntuları
Medieval findings from Konya inner castlle
SEVAL GÜNLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HAŞİM KARPUZ
- Anadolu Selçukluları döneminde Türk-İslam şehri olarak Konya (3 cilt)
Konya as a Turc-Islamic city in period of Anatolian Seljuk
AZİZE YASA
Doktora
Türkçe
1996
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR DURUKAN