Erken dönem uyumsuz şemalar ile somatizasyon ve dissosiyasyon arasındaki ilişki
The relationship of early maladaptive schemas with dissociation and somatization
- Tez No: 814045
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU TÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu araştırmada, erişkin bireylerde erken dönem uyumsuz şemalar, somatizasyon ve dissosiyatif yaşantılar arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmaya 1180 kişi katılmış ve dışlama kriterleri doğrultusunda 1116 katılımcının verileri incelenmiştir. Katılımcılara“Kişisel Bilgi Formu”,“Young Şema Ölçeği Kısa Formu”,“Somatizasyon Ölçeği”ve Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği" uygulanmıştır. Sosyodemografik değişkenler bakımından araştırma değişkenlerinin farklılaşma düzeylerinin incelenmesi için bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü ANOVA uygulanmıştır. Erken dönem uyumsuz şemalar, somatizasyon ve dissosiyatif yaşantılar arasındaki ilişkinin incelenmesi için Pearson Momentler Çarpım Korelasyon tekniği uygulanmıştır. Somatizasyon ve dissosiyatif yaşantılar puanlarının erken dönem uyumsuz şemalar tarafından yordayıcılığının incelenmesi için çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre katılımcıların cinsiyet, çalışma durumu, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, yetiştiği aile türü, kronik rahatsızlık öyküsü ve psikiyatrik rahatsızlık öyküsü değişkenleri bakımından erken dönem uyumsuz şemalar, somatizasyon ve dissosiyatif yaşantılar puanlarında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Korelasyon bulgularına göre, somatizasyon ve dissosiyatif yaşantılar puanlarının tüm erken dönem uyumsuz şemaları alt boyutları ile pozitif yönlü ve anlamlı ilişkili bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemalarının somatizasyonu yordayıcılığına ilişkin bulgular incelendiğinde, başarısızlık, karamsarlık, sosyal izolasyon-güvensizlik, kendini feda şema boyutlarının pozitif yönlü; aynı modeldeki cezalandırılma şemasının negatif yönlü ve anlamlı düzeyde somatizasyon puanlarını yordadığı saptanmıştır. Oluşturulan modelin açıklayıcılık oranı %37 olarak bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemaların dissosiyasyonu yordayıcılığına ilişkin bulgular incelendiğinde, karamsarlık, kusurluluk, ayrıcalıklık, terk edilme ve tehditler karşısında dayanıksızlık şema boyutlarının pozitif yönlü; aynı modeldeki onay arayıcılık şemasının negatif yönlü ve anlamlı düzeyde dissosiyasyon puanlarını yordadığı saptanmıştır. Oluşturulan modelin açıklayıcılık oranı %41 olarak bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bulgular ilgili literatürle değerlendirilmiştir. İleri araştırmalar ve uygulamalara yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, the relationship between early maladaptive schemas, somatization and dissociative experiences in adults was examined. 1180 people participated in the study and the data of 1116 participants were analyzed in line with the exclusion criteria.“Personal Information Form”,“Young Schema Scale Short Form”,“Somatization Scale”and Dissociative Experiences Scale" were applied to the participants. Independent sample t-test and one-way ANOVA were applied to examine the differentiation levels of research variables in terms of sociodemographic variables. Pearson correlation was applied to examine the relationship between early maladaptive schemas, somatization and dissociative experiences. Multiple regression analysis was applied to examine the predictive power of somatization and dissociative experiences scores by early maladaptive schemas. According to the findings of the study, significant differences were found in early maladaptive schemas, somatization and dissociative experiences scores in terms of gender, employment status, education level, income level, family type, history of chronic illness, history of psychiatric disorders. According to the correlation findings, somatization and dissociative experiences scores were positively and significantly correlated with all early maladaptive schemas sub-dimensions. When the findings related to the predictive value of early maladaptive schemas for somatization were examined, it was found that failure, pessimism, social isolation-insecurity, self-sacrifice schema dimensions predicted somatization scores positively; punishment schema in the same model predicted somatization scores negatively and significantly. The explanatory rate of the model was found to be 37%.When the findings regarding the predictive power of early maladaptive schemas on dissocation were examined, it was found that pessimism, privilege, abandonment, defectiveness, and vulnerability to threats schema dimensions predicted dissociation scores positively; approval-seeking schemas in the same model predicted dissociation scores negatively and significantly. The explanatory rate of the model was found to be 41%. The findings obtained in the study were evaluated with the relevant literature and suggestions for further research and applications were presented.
Benzer Tezler
- Erken dönem uyumsuz şemalar somatizasyon ilişkisi: Kişilerarası duygu düzenlemenin aracı rolü
Early maladaptive schemas and somatization: The mediating role of interpersonal emotion regulation
SEDEF NERGİZ KARAGÖZ AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HELİN YILMAZ KAFALI
- Aleksitimi, somatizasyon ve erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between alexithymia, somatization and early maladaptive schemas
ÜMÜŞ GÜNEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PERVİN SEVDA BIKMAZ
- Psikolojik belirtiler ve erken dönem uyum bozucu şemalar arasındaki ilişki: Üstbiliş ve duygu düzenlemenin rolü
The relationship between psychological symptoms and early maladaptive schemas: The role of metacognition and emotion regulation
DENİZ TÜRK KIVANÇ
- Genç yetişkinlerde psikosomatik belirtilerin erken dönem uyum bozucu şemalar ile ilişkisi
The relationship of psychosomatic symptoms to early maladaptive schemas in young adults
FATMA BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAL
- Yoga yapan ve yapmayan bireylerin şema düzeyi, somatik belirtiler ve öz şefkat açısından incelenmesi
An i̇nvesti̇gati̇on of i̇nterplay between early maladapti̇ve schemas, psychosomati̇c symptoms and self-compassi̇on: The role of doi̇ng yoga
AYÇA BURCU AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DUYGU YAKIN