Erken dönem uyum bozucu şemalar, bilişsel duygu düzenleme becerileri ve somatizasyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigating the relationship between early maladaptive schemas, cognitive emotion regulation skills and somatization
- Tez No: 951117
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP KIZIL ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu araştırmanın amacı erken dönem uyum bozucu şemalar ve bilişsel duygu düzenleme becerilerinin somatizasyon ile arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 20-35 yaş aralığındaki 219 (%64.2) kadın, 115 (%33.7) erkek, 7 (%2.1) diğer/belirtmek istemiyorum olmak üzere toplamda 341 genç yetişkin oluşturmaktadır. Somatizasyon belirtilerinin doğru ölçümlenmesi amacıyla herhangi bir kronik hastalık ve/veya psikiyatrik bir tanısı bulunan katılımcılar araştırmaya dahil edilmemiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R), Young Şema Ölçeği- Kısa Form-3 (YŞÖ- KF3) ve Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ) kullanılmıştır. Demografik bilgilerin analizinde betimleyici istatistikler kullanılmış olup erken dönem uyum bozucu şemalar, bilişsel duygu düzenleme becerileri ve somatizasyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi için Pearson korelasyon analizi ve aşamalı regresyon analizleri yapılmıştır. Pearson korelasyon analizi sonucunda somatizasyon ve kopukluk ve reddedilmişlik şema alanı puanları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı; somatizasyon ve zedelenmiş özerklik şema alanı puanları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı; somatizasyon ve diğerleri yönelimlilik şema alanı puanları arasında orta düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı; somatizasyon ve yüksek standartlar ve bastırılmışlık şema alanı puanları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı ve bilişsel duygu düzenleme becerileri uyumsuz strateji puanları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı; somatizasyon ve bilişsel duygu düzenleme becerileri uyumlu strateji puanları arasında düşük düzeyde negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Aşamalı regresyon analizi sonucunda ise somatizasyonun anlamlı yordayıcıları sırasıyla; kopukluk ve reddedilmişlik şema alanı, uyumsuz başa çıkma stratejileri, zedelenmiş özerklik şema alanı, yüksek standartlar ve bastırılmışlık şema alanı ve zedelenmiş sınırlar şema alanı olarak bulunmuştur. Yaş, cinsiyet ve psikolojik destek alma durumunun anlamlı bir yordayıcı olmadığı görülmüştür. Elde edilen bulgular sonucunda erken dönem uyum bozucu şemalar ve bilişsel duygu düzenleme becerilerinin somatizasyon ile ilişkisi ilgili alanyazın kapsamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to examine the relationships between early maladaptive schemas, cognitive emotion regulation skills and somatization. The research was conducted based on the relational screening model. The study group consisted of 341 young adults in total, 219 (%64.2) female, 115 (%33.7) male, and 7 (%2.1) other/do not want to specify, between the ages of 20-35. In order to accurately measure somatization symptoms, participants with any chronic disease and/or psychiatric diagnosis were excluded from the study. Demographic Information Form, Symptom Checklist-90-Revised (SCL-90-R), the Young Schema Questionnaire–Short Form-3, (YSÖ-SF3) and Cognitive Emotion Regulation Scale (CERS) were used as data collection tools in the study. Descriptive statistics were used in the analysis of demographic information, and Pearson correlation analysis and stepwise regression analyses were conducted to examine the relationship between early maladaptive schemas, cognitive emotion regulation skills, and somatization. As a result of Pearson correlation analysis, a high level of positive and significant relationship was found between somatization and disconnection and rejection schema scores; a high level of positive and significant relationship between somatization and impaired autonomy schema scores; a moderate level of positive and significant relationship between somatization and other-directedness schema scores; a high level of positive and significant relationship between somatization and overvigilance and inhibition schema scores and a high level of positive and significant relationship between cognitive emotion regulation skills maladaptive strategy scores; and a low level of negative and significant relationship between somatization and cognitive emotion regulation skills compatible strategy scores. As a result of stepwise regression analysis, significant predictors of somatization were found to be respectively: disconnection and rejection schema, maladaptive coping strategies, impaired autonomy schema, overvigilance and inhibition schema, and impaired limits schema. It was found that age, gender, and psychological support status were not significant predictors. As a result of the findings, the relationship between early maladaptive schemas and cognitive emotion regulation skills and somatization was discussed within the scope of the relevant literature.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyum bozucu şemaların ve algılanan ebeveynlik tutumlarının bilişsel duygu düzenleme becerileri üzerindeki etkisi
The impact of early maladaptive schemas and perceived parenting attitudes on cognitive emotion regulation skills in university students
MERVE BİLGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER BAHAYİ
- Yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar bilişsel esneklik ve bilişsel duygu düzenleme arasındaki ilişkiler
Adults early harmonizing schemes cognitive examination of the relationship between flexibility and regulation of cognitive emotion
MUHAMMED USLUCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Early maladaptive schemas and mental health: The sequential mediator role of neuropsychological personality traits and cognitive emotion regulation
Erken dönem uyum bozucu şemalar ve psikolojik sağlık: Nöropsikolojik kişilik özelliklerinin ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin sıralı aracı rolü
VASFİYE DERYA ŞEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELVİN DOĞUTEPE
- Depresyonu olan ve depresyonu olmayan kişilerde anksiyete duyarlılığı, erken dönem uyum bozucu şemalar ve bilişsel duygu düzenleme süreçleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between anxiety sensitivity, early maladaptive schemas and cognitive emotion regulation processes in individual with and without depression
MERVE GÜLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Çok boyutlu kıskançlığın erken dönem uyum bozucu şemalar ve duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisi
The relationship between multidimensional jealousy, early maladaptive schemas and difficulties in emotion regulation
MEYSA BAYKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER BAHAYİ