Kadın âşıkların eserlerinde toplumsal cinsiyet rolleri
Gender roles in the works of women minstrels
- Tez No: 814544
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GONCA KUZAY DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Women Minstrel, Gender Roles, Social Role Theory
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Geçmişten bugüne Türk sözlü geleneğinde önemli bir yere sahip olan kadınlar, icracı olarak dikkate değer bir pozisyondadır. Eski Türk inanç sisteminde kam/şaman olarak varlığı tespit edilen kadın icracılar, âşıklık geleneğinde de etkin olmuşlardır. Her ne kadar geçmiş dönemde bir icracı ve yaratıcı olarak önemli bir pozisyona sahip olsa da sosyo-kültürel hayat, benimsenen yeni din ve değişen toplumsal yapı kadını ve kadın icracılığını ikincil konuma sokmuştur. Erkek egemen bir gelenek özelliği gösteren âşıklık, kadın icracıların geri planda kaldığı bir sahadır. Geleneğin icracısının yerine getirmesi gereken gezginci yaşam biçimi, usta-çırak eğitimi, irticalen söz söyleme, saz çalma gibi çeşitli gerekliliklerin sosyal rollere göre, kadına uygun bulunmaması kadınların âşıklık mesleğini edinme ve sürdürmesinde engel oluşturmuştur. Bu sebepten ötürü kadın âşıklar geleneği edinmek ve sürdürmek için alternatif yollar geliştirmişlerdir. Kadın âşıkların eserlerine yansıyan kadınlık ve erkeklik rollerinin toplumsal cinsiyet algısına bağlı olarak ele alındığı görülmektedir. Kadınlık rollerine daha fazla yer veren kadın âşıklar, özellikle kadın rollerini yaş, medeni durum ve aile içi konuma bağlı olarak ele almıştır. Diğer yandan kadın âşıkların eserlerinde ele aldığı erkeklik rolleri, kadınlara sosyal hayatta statü kazandıran baba, eş ve erkek evlat rolü ile sınırlı kalmıştır. Kadın âşıkların eserlerinde kadın hakları, cinsiyet eşitsizliği gibi toplumsal cinsiyet algısına yönelik konuları eleştirel bir şekilde ele aldığı görülmekle birlikte, eserlerine yansıyan sosyal rollere ve bu rollere bağlı algıları değerlendirildiğinde, kadın âşıkların toplumun kadın algısının dışına çıkmadıkları tespit edilmiştir. Anahtar Kelime: Kadın Âşık, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Sosyal Rol Kuramı
Özet (Çeviri)
The women, who has an important place in Turkish oral tradition from past to present, have a remarkable position as a performer. The female performers, whose existence was determined as kam/shaman in the old Turkish belief system, were also active in the minstrel tradition. Although it had an important position as a performer and creator in the past, socio-cultural life, the new religion adopted and the changing social structure have put women and female performance in a secondary position. Minstrelsy, which shows the characteristics of a male-dominated tradition, is a field where female performers stay in the background. The fact that various requirements such as the itinerant lifestyle, master-apprentice training, impromptu speaking, playing the instrument are not suitable for women according to social roles, which the performer of the tradition must fulfill, has created an obstacle for women to acquire and maintain the profession of minstrel. For this reason, women minstrels have developed alternative ways to acquire and maintain the tradition. It is seen that the roles of femininity and masculinity reflected in the works of women minstrels are handled depending on the perception of gender. Women minstrels, who give more place to femininity roles, especially discussed women's roles depending on age, marital status and family position. On the other hand, the roles of masculinity that women minstrels deal with in their works have been limited to the roles of father, wife and son, which give women status in social life. Although it is seen that women minstrels critically address issues related to gender perception such as women's rights and gender inequality in their works, when the social roles reflected in their works and their perceptions related to these roles are evaluated, it has been determined that women minstrels do not go beyond the society's perception of women.
Benzer Tezler
- Feminist eleştiri bağlamında kadın sanatçıların eserlerinde annelik imgesi
The image of motherhood in the works of female artists in the context of feminist criticism
GÜLNUR BİRGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarKocaeli ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ŞAHİN
- Yirminci yüzyılın ikinci yarısında Türkiye'de kadın âşıklar
Women minstrels in Turkey in the second half of twentieth century
SEVİLAY ÇINAR
Doktora
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. SONGÜL KARAHASANOĞLU
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL
- Toplumsal cinsiyet kavramı ışığında Âşık Ayten Çınar
Başlık çevirisi yok
EBRU UÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Kırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKTAN MÜGE YILMAZ
- Çağdaş Suriye nesrinde siyasî hapishane edebiyatı üzerine eleştirel bir bakış
The literature of political prisons in contemporary Syrian prose analytical prepective
ABDOLGADER MOHAMED ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FİKRET ARSLAN
- Sovyet Rusya'nın 1917-1924 cinsiyet politikası ışığında Aleksandra Kollontay'ın 'İşçi Arıların Aşkı' eserinde yeni kadın portresi
The portrait of new woman in Aleksandra Kollontay's Love of Worker Bees in light of the gender politics of Soviet Russia in 1917-1924
KIYMET AYBÜKE AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZULFİYA ŞAHİN