Yapılı çevrede görme engelliler için tasarım gereksinimlerinin araştırılması: istanbul ayvansaray cemil meriç ve maçka demokrasi parkları örnekleri
The effect of organizational justice per researching about design requirements for visually impaired handicapped in the built environment: the example of istanbul ayvansaray cemil meric and macka democracy parks
- Tez No: 816189
- Danışmanlar: DOÇ. GÖKÇEN FİRDEVS YÜCEL CAYMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Görme engelli, Yapılı çevre, Tasarım gereksinimleri, Mekânsal problemler, Hissedilebilir yüzeyler, Kent mobilyası, Visually impaired, Built environment, Design requirements, Spatial problems, Tactile surfaces, Urban furniture
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Engelli bireylerin engelleri her ne olursa olsun kullanım çevrelerinde fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve sosyal konforlarının sağlanması önemlidir. Görme engelliler toplum içerisinde sınırlı görüşleriyle ve duyusal özellikleriyle harekete ederler. Görme engelliler için tasarım, engellinin yaşadığı konuttan başlayarak konut dışı ve kent çevresindeki hareketlerinin kolaylaştırılması çalışmalarını içermelidir. Tez çalışmasının literatür kısmının ilk aşamasında engelliler ile ilgili genel kavramlar verilmiştir. Evrensel tasarım ve engellilik türleri irdelendikten sonra, engellilere yönelik yasa, yönetmelik, mevzuat, kentsel tasarım ve planlama ilkeleri görme engelliler de dikkate alınarak irdelenmiştir. Bununla birlikte görme engelliliğin tanımı yapıldıktan sonra görme engelli bireylerin yapısal ve çevrelerindeki mekânsal problemlerin neler olabileceği değerlendirilmiştir. Engelliler için fiziksel çevrelerinde hareket ederken onlara yardımcı olabilecek elemanlar; uzun baston, rehber köpek, tanımlama/sembol bastonu, yönlendirmeye yardımcı elektronik araçlar, hissedilebilir haritalar araştırılmıştır. Ayrıca, görme engelliler için hayati önem taşıyan hissedilebilir yüzeyler konusu; görsel olmayan yer işaretleri, yankı lokalizasyonu, hissedilebilir yüzey tipleri başlıkları altında incelenmiştir. Literatür aşamasının ikinci basamağında yapılı çevrede görme engelliler için hangi tasarım konularının önemli olabileği; girişler, otopark alanları, duraklar, yaya geçitleri, yaya yolları, oyun alanları, spor alanları, kent mobilyaları, etkinlikler, mülkiyet, bakım, yönetim, hizmetler ve bitkilendirme başlıkları altında araştırılmıştır. Litertür taraması sonucunda görme engellilerin yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik bir kontrol listesi oluşturulmuştur. Kontrol listesi ile yapılı çevredeki alanların tasarlanması aşamasında bir rehber ve mevcut durumun düzenlenmesine olanak sağlanması amaçlanmıştır. Oluşturulan bu liste İstanbulda seçilen iki park üzerinde test edilmiştir. Seçilen parklardan biri görme engelliler için tasarlanmış olan Cemil Meriç Parkı; diğeri ise İstanbul'un yoğun derecede kullanılan kent parkı niteliği taşıyan Maçka Demokrasi Parkı olmuştur. Çalışmada her iki parkta da fotoğraflama, video çekimi, gözlem ve yerinde tespit yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada, yapılı çevrede görme engelliler için hangi tasarım gereksinimlerinin olması gerektiği belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda görme engelliler için kullanımları düşünüldüğünde; öncelikle Maçka Parkı'nın girişler, otopark yerleri, merdivenler, oyun alanları, etkinlik varlığı, mülkiyet, bakım ve yönetim konularında iyileştirilmesi gerekmektedir. Her iki parkın rampa, aydınlatma elemanları ve bitkilendirme tasarımlarının iyi olduğu; spor alanları, oturma yerleri ve park içerisindeki hizmetlerin ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Her iki park için de merdivenler, çocuk oyun alanları, etkinlik varlığı, mülkiyet, bakım ve yönetim konularının istenen kalitede olmadığı tespit edilmiştir. Her iki park için öncelikle kötü düzeyde olan bu konuların iyileştirilmesi gerekmektedir. Çalışmanın sonucunda Cemil Meriç Parkı'nın görme engelli odaklı tasarlanmasına rağmen uluslarararı tasarım standartlarını karşılamada yetersiz kaldığı; Maçka Parkı'nın ise mevcut tasarımının görme engelli standartlarına göre revize edilmesi gerekliliği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
It is important to ensure the physical, physiological, psychological as well as social comfort of people with disabilities in their environment, whatever their disability. Visually impaired people move in society with their limited vision and sensory characteristics. Design for the visually impaired should include efforts to facilitate their movements in the non-residential urban environment, starting from the residence where the disabled person lives. In the first stage of the literature part of the thesis, general concepts related to the disabled are given. After examining universal design and types of disability, laws, regulations and legislations for the disabled and urban design and planning principles for the disabled are examined by taking the visually impaired into consideration. After the definition of visual disability, the spatial problems of visually impaired individuals in the built environment were evaluated. The elements that can help visually impaired people while moving in their physical environment; long cane, guide dog, identification/symbol cane, electronic tools to help orientation, tactile maps were investigated. Afterwards, the subject of sensible surfaces, which are vital for the visually impaired, was examined under the headings of non-visual landmarks, echo localization, and types of sensible surfaces. In the second stage of the literature phase, the design issues that may be important for visually impaired people in the built environment were investigated under the headings of entrances, parking areas, stops, pedestrian crossings, pedestrian paths, playgrounds, sports areas, urban furniture, activities, ownership, maintenance and management, services, and planting. As a result of the literature review, a checklist was created to improve the quality of life of the visually impaired. The checklist is intended to provide a guide in the design of public spaces and to enable the regulation of the current situation. This list was tested on two selected parks in Istanbul. One of the parks selected was Cemil Meriç Park, which is designed for the visually impaired, and the other was Maçka Democracy Park, which is a heavily used urban park in Istanbul. As a study method, photography, video shooting, observation and on-site detection methods were used in both parks. As a result of the analysis, considering the use of the park for the visually impaired; first of all, the entrances, parking lots, stairs, playgrounds, presence of activities, ownership, maintenance, and management issues of Maçka Park need to be improved. It was determined that the ramps, lighting elements, and planting designs of both parks are good; sports areas, seating areas as well as services within the park are at a medium level. For both parks, stairs, playgrounds, presence of activities, ownership, maintenance, and management were found to be at a poor level. For both parks, these issues, which are at a poor level, should be improved first. As a result of the study, it was determined that Cemil Meriç Park is insufficient to meet international design standards despite its visually impaired-oriented design, while the existing design of Maçka Park needs to be revised according to visually impaired standards.
Benzer Tezler
- Görme engellilere yönelik tasarlanan mekanların erişilebilirlik standartları kapsamında irdelenmesi: Görme engelli kütüphaneleri
Examination of architectural places due to accessibility standards in which designed for visual impaired: Libraries for visually impaired people
ŞEYDA AKÇALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADET İLKİM KAYA
- Türkiye'de bedensel engelli çocukların anaokulu ortamında karşılaştıkları fiziksel ve sosyal engeller
Physical and social barriers that physically handicapped children faced in kindergarten environment in Turkey
ALTINAY MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
İç Mimari ve DekorasyonMarmara Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. MELTEM ETİ PROTO
- Kentsel yaya mekânında erişilebilirliğin insanın algısal hallerinden görme duyusu kapsamında irdelenmesi
Scrutizing accessibility in urban pedestrian space in the context of sense of sight within the perceptual conditions of human
MERVE ORAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU
- Bedensel engelliler için mimari mekan tasarımı
Architectural place design for physically handicapped people
ALİ MÜLAYİM