Kelile ve dimne tercümeleri ve resimli nüshaları
Comparison of illustrated humayunname copies with kalila and dimna paintings
- Tez No: 816414
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELEK DİKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 502
Özet
Eğlendirici yönü yanı sıra öğüt verici, evrensel bir içeriğe de sahip olması sebebiyle Kelile ve Dimne hikâyeleri hem halk hem de yönetici kesim tarafından yüzyıllarca büyük ilgiyle okunmuş, yazılmış ve resimlenmiştir. Doğuda ilk fabl örneklerine eski Hint edebiyatında M.Ö. 200 yıllarında Pançatantra masallarında rastlamak mümkündür. Ancak çok daha sonraki yüzyıllarda (M.S. 100-150) ortaya çıkan bu eserin yazarının kim olduğu ve hangi yıllar arasında yaşadığı henüz bilinmemektedir. Bu türün diğer örneği ise M.S. 300 yılında Beydebâ tarafından meydana getirilmiştir. Beydebâ, Kelile ve Dimme adlı eserini Debşelim adlı Hint hükümdarı zamanında yazmış ve ona sunmuştur. Pançatantra'nın Pehlevî dilindeki çevirisini İbn-i Mukaffa' 750 senesinde Arapçaya tercüme etmiştir. En erken tarihli Kelile ve Dimne yazması, 13-14. yy'a aittir. Eserin Farsça çevirilerinden biri de Hüseyin bin Ali el-Vaîz el-Kâşifî tarafından XV. yüzyılda yapılmış ve bazı hikâyeler de bu arada metne eklenmiştir. Hüseyin Baykara'nın vezirlerinden Ahmed Süheylî'ye izafetle eser Envâr-ı Süheylî adını almıştır. XVI. yüzyılda eser Osmanlı Türkçesine çevrilmiştir. Ali Çelebi tarafından secili bir nesirle çevrilen eser, Hümâyûnnâme adıyla Kanunî Sultan Süleyman'a (1520-1566) sunulmuştur. Çalışmada, erişilebilen resimli Kelile ve Dimne, Envâr-ı Süheylî ve Hümâyûnnâme nüshaları tespit edilerek tanıtılmıştır. Bu eserlerin muhtevaları ve içerdiği hikâyeleri hakkında Tuncay Bülbül'ün TSMK R. 843 numaralı Hümâyûnnâme nüshasını esas alarak hazırladığı inceleme-metin, Ömer Rıza Doğrul'un ve Selâhaddin Alpay'ın Kelile ve Dimne tercümeleri ile Hatice H. Derya Can'ın Pançatantra tercümesinden hareketle genel bilgi verilmiştir. Tespit edilen resimli nüshalar üslüp ve biçim, resim-metin uyumu, resimlenen konular ve hâle kullanımı açılarından değerlendirilmiştir. Kelile ve Dimne, Sanskritçe'den Türkçe'ye ve Batı dünyasına uzanan çok geniş bir yelpazeye hükmeden bir eser olma özelliğine sahiptir. Bu sebeple bütün resimli nüshalara ulaşmak ve incelemek mümkün olmadığı için çalışma, ulaşılabilen Arapça, Farsça ve Türkçe yazmalarla sınırlı tutulmuştur. Fakat bu tez çalışması sonraki yapılacak çalışmalar için genel bir bakış açısı ortaya koyarak temel teşkil etmesi bakımından bir adım olmaktadır.
Özet (Çeviri)
The stories of Kalila and Dimna have been read, written and illustrated with great interest for centuries by both the public and the ruling class, as they have a universal content as well as their entertaining aspect. In the East, the first fable examples are found in ancient Indian literature. It is possible to come across in Pancatantra tales around 200 BC. However, it is not yet known who the author of this work, which appeared in the later centuries (100-150 AD), was and between which years he lived. Another example of this type is M.S. It was created in 300 by Beydebâ. Beydebâ wrote his work Kalila and Dinma during the time of the Indian ruler named Debşelim and presented it to him. Ibn al-Mukaffa' translated the Pahlavi language translation of the Panchatantra into Arabic in 750. The earliest Kalila and Dimna manuscripts belong to the 13th-14th centuries. One of the Persian translations of the work is the XV. century and some stories were added to the text in the meantime. The work was named Anvâr-ı Suhaylî in honor of Ahmed Suhaylî, one of the viziers of Hüseyin Baykara. XVI. In the 19th century, the work was translated into Ottoman Turkish. Translated by Ali Çelebi in a selected prose, the work was presented to Suleiman the Magnificent (1520-1566) under the name Humayun Nameh. The accessible illustrated copies of Kalila and Dimna, Anvâr-ı Suhaylî and Humayun Nameh were identified and introduced. General information is given about the contents and stories of these works based on the critical text of Tuncay Bülbül and the translations of Ömer Rıza Doğrul, Selâhaddin Alpay and Hatice H. Derya Can. The pictorial copies identified were evaluated in terms of style and form, picture-text harmony, illustrated subjects and halo usage. Kalila and Dimna is a work that dominates a wide spectrum from Sanskrit to Turkish and the Western world. For this reason, since it is not possible to access and examine all illustrated copies, the study was limited to the accessible Arabic, Persian and Turkish manuscripts. However, this thesis study is a step in terms of providing a basis for future studies by presenting a general point of view.
Benzer Tezler
- Beydebâ'nın Kelile Ve Dimne adlı eserinin felsefi analizi
The Philosophical analysis of Beydebâ's Kalilah and Dimnah
TUĞBA YAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR TANIŞ
- Çerçeve hikâye külliyatlarında metinlerarasılık: Hayvan hikâyeleri (inceleme)
Intertextuality in frame tale collections: Animal stories (review)
BATUHAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL KOCAER
- Kelile ve Dimne çevirisi Türk Dil Kurumu nüshası (dil bilgisi özellikleri ? metin ? sözlük)
Translation of Kelile and Dimne the copy of the Institute of Turkish Language (characteristics of grammar-text-dictionary)
SULTAN EŞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Kazan-Tatar Türkçesine çevrilmiş Kelile ve Dimne üzerine dil incelemesi (inceleme-metin-dizinler)
Language analysis on 'Kelile and Dimne' translated to Kazan-Tatar Turkic languages (analysis-text-index)
CANSU KUVVETLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TURAN TÜRK
- Bir siyasetname ve nasihatname örneği olarak Kelile ve Dimne
Kelile and Dimne as an example of book of government and advice
CENGİZ AKALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Tarihİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLMİ KAÇAR