İran_Türkiye enerji ilişkilerinde doğal gazın yeri (2002_2022)
The place of natural gas in Iran-Türkiye energy relations (2002_2022).
- Tez No: 817103
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞENAY ERAY SARITAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Türkiye ile İran ilişkileri köklü bir tarihe sahiptir ve bu tarihî ilişki sosyal, siyasi, iktisadi ve dinî boyutlarıyla akademik manada ele alınmıştır/alınmaktadır. Bu çalışmada üzerinde çok fazla çalışılmayan İran-Türkiye doğal gaz ilişkileri konu edilmiştir. Türkiye ile İran arasındaki ilişkiler tarihsel olarak da çok eskiye dayanmaktadır. İki devletin sınır komşusu olması sebebiyle ilişkiler iç içe geçmiş yapılardan oluşmakta ve birçok değişkenden etkilenmektedir. Ayrıca ülkelerin stratejik konumları ve İran'ın sahip olduğu petrol ve doğal gaz rezervleri sebebiyle başka ülkelerin de bu ilişkiye doğrudan yahut dolaylı etkileri olmuştur. Bu çalışmada merkezde iktisadi ilişkiler olmak üzere iki ülke arasındaki ilişkileri belirleyen etmenler Karşılıklı Bağımlılık Teorisi bağlamında araştırılmış ve incelenmiştir. Bu teoriye göre ülkeler tek başına hareket edememekte, gelişen ve değişen çağ ile birlikte diğer ülkelere olan bağımlılıkları artmaktadır. Her ülke bu bağımlılıkları kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirmek istemektedir. Türkiye ile İran arasındaki enerji ilişkilerinde Türkiye'nin enerjiye olan ihtiyacı ve İran'ın dünyanın ikinci büyük doğal gaz rezervlerine sahip olması ister istemez bu karşılıklı ilişkileri ve iş birliğini zorunlu hâle getirmiştir. Her ne kadar bu çalışma 2002 yılından sonraki dönemi inceliyor olsa da, İran ve Türkiye arasındaki enerji-doğal gaz ilişkileri 2002'den önceye dayanmaktadır. İki ülkenin ilk gaz anlaşması 1996 yılında ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Necmettin Erbakan döneminde imzalanmıştır ki bu anlaşma hâlâ devam etmektedir. 2002 yılından itibaren farklı bir siyaset izlenmesi doğrultusunda Türkiye, bölgesel ve uluslararası alanda daha etkin bir ülke olmuştur. İran ve Türkiye arasındaki enerji-doğal gaz ilişkilerinin kurulma süreci, önemi ve bu ilişkileri etkileyen faktörler özellikle yakın dönemde daha belirgin hâle gelmiştir. Uluslararası boyutta kendine yeni bir yer edinmeye çalışan Türkiye, NATO üyesi ve ABD müttefiki olmasından dolayı, ABD'nin İran'a yönelik tutum ve politikaları karşısında zaman zaman alacağı kararlarda ikilemde veya zor durumda kalmıştır. Bu durum iki tarafı da karşısına almak istemeyen ve aynı zamanda kendi ulusal çıkarlarını korumak isteyen Türkiye'yi hassas diplomatik manevralar yapmaya yöneltmiştir. Türkiye-İran ilişkileri tarihte olduğu gibi 2002-2022 yılları arasında da inişli çıkışlı olmuştur. İran'ın doğal gaz satışı konusundaki tutarsız siyaseti ve uluslararası alanda ambargolara maruz kalması onu güven vermeyen bir ortak konumuna getirmiştir ancak Türkiye kendi iç enerji ihtiyacını karşılamak, özellikle Rusya'ya olan doğal gaz bağımlılığını azaltmak ve enerji akışında bir geçiş ülkesi olmak istediği için bu iki ülke arasındaki ilişkiler kaçınılmaz bir şekilde devam etmiştir. İran ise Türkiye'nin enerji pazarına ihtiyaç duymakta ve bu pazar aracılığıyla uluslararası ticarette kendine bir yer edinmek istemektedir.
Özet (Çeviri)
Relations between Turkey and Iran have a deep-rooted history and this historical relationship has been/is being dealt with academically with its social, political, economic and religious dimensions. In this study, Iran-Turkey natural gas relations, which have not been studied much, are discussed. The relations between Türkiye and Iran date back to ancient times. Since the two states are border neighbors, the relations are composed of intertwined structures and are affected by many variables. In addition, other countries have had direct or indirect effects on this relationship due to the strategic location of the countries and the oil and natural gas reserves of Iran. In this study, the factors that determine the relations between the two countries, including the economic relations in the center, have been researched and examined in the context of the Theory of Interdependence. According to this theory, countries cannot act alone, and their dependence on other countries increases with the developing and changing age. Every country wants to shape these dependencies in line with their own interests. In the energy relations between Turkey and Iran, Turkey's need for energy and Iran's possession of the world's second largest natural gas reserves inevitably necessitated these mutual relations and cooperation. Although this study examines the period after 2002, the energy-natural gas relations between Iran and Turkey date back to before 2002. The first gas agreement between the two countries was signed in 1996 during the Prime Minister of the Republic of Turkey, Necmettin Erbakan, which is still ongoing. In line with following a different policy since 2002, Turkey has become a more active country in the regional and international arena. The process of establishing energy-natural gas relations between Iran and Turkey, their importance and the factors affecting these relations have become more evident in the recent period. Trying to gain a new place in the international arena, Turkey has been in a dilemma or in a difficult situation in the decisions to be taken from time to time in the face of the US's attitudes and policies towards Iran, since it is a NATO member and a US ally. This situation has led Turkey, which does not want to confront both sides and at the same time wants to protect its own national interests, to make sensitive diplomatic maneuvers. Turkey-Iran relations have had ups and downs between 2002-2022, as in history. Iran's inconsistent policy on natural gas sales and its exposure to international embargoes have made it an unreliable partner, but Turkey wants to meet its domestic energy needs, reduce its natural gas dependency especially on Russia, and become a transit country in energy flow. relations between the countries continued inevitably. Iran, on the other hand, needs Turkey's energy market and wants to have a place in international trade through this market.
Benzer Tezler
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER
- Hazar bölgesi enerji politikaları
The energy politics of the Caspian region
LEYLA MELİKE KOÇGÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Uluslararası İlişkilerAbant İzzet Baysal ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
DOÇ. DR. KAMER KASIM
- Türkiye'nin enerji ihtiyacını kardeş cumhuriyetler yerine Rusya ve İran'dan temin etmesinin nedenleri
The reasons why Turkey acquires energy needs from Russia and İran instead of allycountry republics
GÜLNAZ ECE KESİCİ
- Turkey's pipeline strategy as an alternative to Eu's energy dependency
Avrupa Birliği enerji bağımlılığına alternatif olarak Türkiye boru hatları stratejisi
AYŞENUR ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
EnerjiFatih ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAVAŞ GENÇ
- Mahmud Ahmedinejad dönemi Türkiye İran ilişkilerinin neorealist perspektiften incelenmesi
An examination of Turkey Iran relations in the Mahmud Ahmedinejad period from neorealist perspective
SEVGİ DEMİRBAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal Bilimlerİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN GÖKTOLGA