Türkçede uyum olgusu ve özellik kalıtı
Agreement in Turkish and feature inheritance
- Tez No: 817159
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT ÖZGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Türkçede özne-yüklem uyumu 1. ve 2. kişi ve sayı değerlerinde zorunludur. Üçüncü kişi çoğul değeri ise çeşitli nedenlerle seçimlik olabilir (Durum I) (Kornfilt, 1997, 2000; Göksel ve Kerslake, 2005; Corbett, 2000, 2006; Uzun, 2000 ve diğ.). Yüklem konumunda bir adıl bulunduğunda yüklem özne yerine özne tümleciyle uyuma girer (Durum II) (Göksel ve Kerslake, 2005). Temel tamlayan-iyelik uyumunda tamlayan ve iye üzerinde uyum görünür. Buna karşın bazı tamlamalarda iye üzerindeki iyelik belirticisi düşürülebilir (Durum III) (Özsoy, 1994). Karşıt bir durum olarak ilgileştirilen iyelik yapılarında iyelik eki kimi durumlarda seçimlik olabilir (Durum IV). Çalışmamız Türkçedeki (i) üç temel uyum görünümünü ve (ii) dört tuhaf uyum durumunu Ouali (2008)'in önerdiği üç Özellik Kalıtı ('ÖK') seçeneği ile açıklamanın mümkün olup olmadığını ve (iii) Ouali (2008)'de sunulan hiyerarşik ÖK sıralamasının dillerarası geçerliliğini tespit etmeyi amaçlamıştır. ÖK, uyum olgusunu açıklamayı amaçlayan bir mekanizmadır (Chomsky, 2000, 2001, 2004, 2008, 2013; Richards, 2007; Inokuma 2007, 2013; Miyagawa, 2010, 2017; Ouali, 2008 ve diğ.). Ouali (2008), ÖK için üç seçenek önerir: T yorumlanamaz özellikleri Z'ye aktarabilir (BAĞIŞLA), aktarmayıp kendisinde tutabilir (TUT) veya hem Z'ye aktarıp hem de bir kopyalarını da kendisinde tutabilir (PAYLAŞ). Çözümlememiz kapsamında öncelikle Ouali (2008)'in ÖK önerilerinin Türkçede üç temel uyum yapısına uygulanabildiğini tespit ettik. Ardından, çözümlememiz ile dört 'tuhaf' uyum görünümünün de aynı şekilde Ouali (2008)'in üç seçenekten oluşan ÖK modeli açıklanabileceğini önerdik. Son olarak, söz konusu ÖK seçeneklerinin Berberice için önerilen hiyerarşik sıralamasının Türkçe için de geçerli olduğunu belirledik.
Özet (Çeviri)
In Turkish, the subject-verb agreement is compulsory for the first- and second-person values but optional for the third person plural due to various reasons (Case I) (Kornfilt, 1997, 2000; Corbett, 2000, 2006; Göksel & Kerslake, 2005; Uzun, 2000). When a pronoun is in the predicate position, the target for agreement becomes the subject complement instead of the subject (Case II) (Göksel & Kerslake, 2005). In the canonical genitive-possessive agreement, the possessor and the possessee are marked for possession. However, in some cases, the agreement suffix on the possessed can be dropped (Case III) (Özsoy, 1994). Contrary to this, an extra possessive marker might appear in some relativized genitive-possessive constructions (Case IV). Our study aimed to find out whether it is possible to explain (i) the three canonical agreement constructions and (ii) the four 'odd' cases of agreement in Turkish based on Ouali's (2008) three options of Feature Inheritance (FI), and whether the hierarchy of the options proposed for Berber corresponds with that of Turkish. FI is a mechanism that aims to explain the agreement phenomenon (Chomsky, 2000, 2001, 2004, 2008, 2013; Richards, 2007; Inokuma, 2007, 2013; Miyagawa, 2010, 2017; Ouali, 2008). Ouali (2008) suggests a three-partite FI model: C might transfer the uninterpretable features to T (DONATE), retain them on itself (KEEP) or transfer them to T but also keep a copy of them on itself (SHARE). We found that Ouali's (2008) proposals could account for our study's canonical and odd agreement constructions. Finally, we found out that the proposed hierarchical ordering of the FI options suggested for Berber is also valid for Turkish.
Benzer Tezler
- Cohesion in Turkish a survey of cohesive devices in prose literature
Başlık çevirisi yok
FUAT ALTUNKAYA
- Arapçadan Türkçeye geçen siyaset terimlerinin fonetik ve semantik analizi
Phonetic and semantic analysis of political terms transmitted from Arabic to Turkish
MERYEM FARUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ DOĞRU
- A study of argumentation in Turkish within a Bayesian reasoning framework: Arguments from ignorance
Türkçede savlamanın Bayes uslamlama teorisi çerçevesinde değerlendirilmesi üzerine bir çalışma: Bilmezlik kanıtı kusuru
HATİCE KARAASLAN
Doktora
İngilizce
2012
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ANNETTE HOHENBERGER
YRD. DOÇ. DR. HİLMİ DEMİR
- Anomaly detection using machine learning techniques: A comparative study on first payment default prediction in retail loans
Yapay öğrenme yöntemleriyle anomali saptanması: Bireysel kredilerde ilk ödemede batma tahmini üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
AHMET TALHA YİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Bankacılıkİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALP ÜSTÜNDAĞ
- Psikolojik ve dini yaklaşımlar çerçevesinde huşu yaşantısının incelenmesi
Analyzing the experience of al-khoshoo within the scope of psychological and religious approaches
ZEYNEP SOYSAL BODUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÜŞAN GÖCEN