Psikolojik ve dini yaklaşımlar çerçevesinde huşu yaşantısının incelenmesi
Analyzing the experience of al-khoshoo within the scope of psychological and religious approaches
- Tez No: 721556
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÜŞAN GÖCEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Din Psikolojisi, Transpersonel Psikoloji, Pozitif Psikoloji, dini tecrübe, dindarlık, maneviyat, doğa, benlik küçülmesi, zaman algısı, mekan algısı, alçakgönüllülük, huşu, akış, namaz
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Psikolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, İslam geleneği içinde yoğun olarak namazla ilişkilendirilen ve psikoloji literatüründe çoğunlukla transpersonel psikoloji çerçevesinde kalmış olan huşu yaşantısının, psikolojik ve dini temellerini ortaya koymaktır. Bu çalışmanın önemi, Türkçe'de ilk defa huşu yaşantısının dini ve psikolojik bir çalışma çerçevesinde ele alınmış olmasıdır. Zira Türkçe literatürde huşu ve psikoloji ilişkisini ele alan müstakil bir çalışma tespit edilememiştir. Huşu yaşantısı ile ilgili yoğun araştırmaların yurt dışında yapılıyor olmasından dolayı Batı'nın bu konudaki zengin birikimine yer verilerek yeni araştırmacılara bir nevi yol çizilmeye çalışılması, çalışmanın özgün taraflarını oluşturmaktadır. Bu araştırmada bir saha çalışmasından öncesinde bir kavram çalışması yapılarak huşu yaşantısının içeriği ve huşu yaşantısından doğan sonuçlar enine ve boyuna İslam kültürü ve psikoloji literatürü açısından betimsel bir üslup ile inceleme altına alınmıştır. Öncelikle klasik psikoloji içerisinde ki huşu anlayışı incelenmiş daha sonra modern psikolojik yaklaşımlar çerçevesinde huşu yaşantısının nasıl bir seyir izlediği ele alınmıştır. İslam geleneği içerisinde de çok büyük bir anlamı olan huşu yaşantısının özellikle namaz çerçevesi ile sınırlı kalmış olması hususuna yeni pencereler açılmış, Kur'an'ı Kerim'de, Hz. Muhammed'in yaşantısında ve tasavvuf literateründe huşuya bakış açısına da ayrıca değinilmiştir. Nihai olarak çalışmada özetle; psikolojik bir temel çerçevesinde huşuyu ortaya çıkaran sebeplere, huşu yaşantısını etkileyen faktörlere ve huşunun insan hayatına yansıyan yönlerine yer verilmiştir. Araştırmanın sonucunda huşunun benliği küçültmesi, bilişssel uyum sağlaması, alçakgönüllülüğü artırması, aidiyet duygusunu derinleştirmesi ve içsel dönüşüm sağlaması gibi yaşama yansıyan faktörlerinin çok yönlü etkilere sahip olduğu ortaya konulmuştur. Bu kazanımlar sayesinde huşunun psikolojik iyi oluşu sağlayarak insanı geliştiren, değiştiren, olgunlaştıran, hayata daha olumlu bakmasını sağlayan ve içinde birçok psikolojik duygu, düşünce ve davranış barındıran bir yaşantı olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The main goal of this research is to explain the religious and psychoogical aspects of the Al-khoshoo experience which is associated with the practice of Salaah (namaz) within the Islamic traditions and transpersonal psychology within the psychological literature. The importance of this research is that for the first time in Turkish literature Al-khoshoo experience is evaluated within the frames of psychological and religious approaches. There is no other individual research which evaluates the relation between Al-khoshoo and the psychology. As most of the intensive work on Al-khoshoo is carried out abroad, leading the new researchers by showing the rich accumulation of knowledge of the West is the distinctive aspect of this research. In this research, before a field survey, the meaning of the Al-khoshoo and the consequences it brings forth are inspected thorougly within the aspects of the Islamic culture and psychological literature using a descriptive language. Primarily, the concept of Al-khoshoo within the classical psychology is inspected and then, the evolution of Al-khoshoo experience is evaluated within the modern pschological approaches. The fact that Al-khoshoo, which has a very important place in Islam, is confined to Salaah is brought into question and the views on Al-khoshoo in the life of prophet Mohamed, in Holy Qur'an and of the sufi literature are also mentioned. To sum up; in this research, the motives which lead to Al-khoshoo, the agents which affect Al-khoshoo and the effects of Al-khoshoo in human life are evaluated. In this research, it is set forth that Al-khoshoo has many positive effects in life such as leading to small-self, creating mental accommodation, enhancing humility, deepening the sense of belonging and leading to inner transformation. Thanks to these particularities, it is confirmed that Al-khoshoo is an experience which develops, changes, maturates humans and enables them to have a positive view on life and has many psychological feelings, thoughts and behaviours within itself.
Benzer Tezler
- Türkiye'de dini danışma ve rehberlik: Alanları, imkanları ve yöntemleri (Diyanet İşleri Başkanlığı örneği)
Pastoral care and counseling in Turkey: fields, possibilities and methods (The case of The Presidency of Religious Affairs)
ÖMER FARUK SÖYLEV
Doktora
Türkçe
2014
DinUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. HAYATİ HÖKELEKLİ
- Öznellik ve nesnellik bağlamında dini tecrübe
Religious experience in the contex of subjectivity and objectivity
HAKAN HEMŞİNLİ
Doktora
Türkçe
2015
DinAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY İMAMOĞLU
- Kur'an'ın fırkacılık olgusuna yaklaşımı
The Qurani̇c approach towards the concepti̇on of schi̇sm
ŞÜKRÜ AYDIN
Doktora
Türkçe
2015
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ AYDIN
- Türkiye'de inanç temelli siyasal şiddet: '2 Temmuz 1993 Sivas örnek olayı'
Political violence based on faith in Turkey: 'July 2, 1993 Sivas sample event'
ALPER KASIMOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Kamu YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL GÖRMEZ
- Türkiye'de boşanmanın dini ve psiko-sosyal sebepleri üzerine bir inceleme
A study on religious and psycho-social reasons of divorcement in turkey
HACER AKICI