Dilkaya (Van) populasyonunun diskriminant fonksiyon analizi ve Anadolu toplulukları arasındaki yeri
The Discriminant function analysis of Dilkaya (Van) medieval population and its place among other ancient Anatolian populations
- Tez No: 81792
- Danışmanlar: PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik ve Paleoantropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
116 ÖZET Van'ın Edremit ilçesi sınırlan içinde yer alan Dilkaya Höyüğünde 1984-1991 yıllan arasında devam eden arkeolojik kazılar sonucunda bulunan ve Ortaçağ'a (M.S. 10.-11 yy) tarihlendirilen 156 erişkin bireyin metrik ölçülerin belirlenmesi, bunlar arasındaki cinsiyet ve ırksal farklılıklann bulunması ve Dilkaya toplumunun diğer Anadolu ve yakın ülkelerdeki bazı toplumlarla yakınlıklarının ortaya konulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmamızda elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. Dilkaya Höyüğünden çıkarılan ve incelenen toplam 319 bireyin 52'si bebek, 111'i çocuk, 74'ü kadın ve 82'si erkek olarak belirlenmiştir. Dilkaya toplumundaki bebek ve çocukların tüm topluma göre oranı % 51.1'lik bir değer göstermiştir. Serinin geri kalanını oluşturan 156 erişkinin (% 48'9) genel yaş ortalamalanna bakıldığında kadınların 46.77 yıl, erkeklerin 46.46 yıl, toplum genelinin ise 46.60 yıl civan nda ortalama değerler gösterdiği belirlenmiştir. Toplumun ırksal değerlendirmesinde, kadınlann Alpin, erkeklerin Dinarik ırk gruplannda yoğunlaştığı, ancak yine de toplum genelinde heterojen bir ırksal yapı sergilendiği tespit edilmiştir. Dilkaya erişkinlerinin kafatasianndan alınan ölçü ve endisler düzeyinde, cinsiyetler arasında yapılan diskriminant fonksiyon analizinde tek değişkenli fonksiyonlarda en güvenilir ölçünün bizygomatik genişlik (% 87.13) ve en güvenilir endisin de yüz endisi (%74.47) olduğu belirlenmiştir. Çok değişkenli analizlerde ise mandibula için; bigonial genişlik-mandibula gövde yüksekliği (molar)-mandibula gövde yüksekliği (simfızyal)-minimum ramus genişliği-ramus yüksekliği (% 97.83), kafatası için; porion porion uzunluğu-biauricular genişlik-palatal uzunluk-palatal genişlik (%94.74) kullanılarak oluşturulan fonksiyonlann en güvenilir fonksiyonlar odluğu anlaşılmıştır. En güvenilir endis değişkenlerinin mandibula için; mandibula uzunluk genişlik endisi- mandibula yükseklik endisi- ramus endisi- mandibula genişlik endisi- mandibula kalınlık yükseklik endisi (%88.37), kafatası için; kafa genişliği endisi-vertikal endis-genişlik yükseklik endisi-ramus endisi-mandibula genişlik endisi (%78.57) olduğu ortaya konulmuştur.117 Dilkaya bireylerinin vücut iskeletlerinden alınan değişkenlerin cinsiyet ayırımındaki doğruluk oranını belirlemek için yapılan diskriminant fonsiyon analizinde tek değişkenli fonksiyonlar arasında en güvenilir ölçünin maksimum scapula genişliği (% 94.83), en güvenilir endisin ise ischium pubis endisi (% 86.67) olduğu saptanmıştır. Çok değişkenli fonksiyonlarda ise en güvenilir ölçülerin maksimum scapula yüksekliği- maksimum scapula genişliği-cavitas glenoidalis yüksekliği-cavitas glenoidalis genişliği (%95.00), endislerin ise ischium pubis endisi-incisura ischiadica endisi-cotylo sciatic endisi-facies auricular endis (%91.55) olduğu belirlenmiştir. Dilkaya erişkinlerinden alınan kafatası ölçü ve endislerinin ırk gruptan arasında ne derecede güvenilir bir ayırım gösterebileceğini anlayabilmek için yapılan diskriminant fonksiyon analizinde en güvenilir ölçü grubunun morfolojik yüz yüksekliği- üst yüz yüksekliği-mandibula gövde yüksekliği (simfizyal) (% 100) olduğu, en güvenilir endis gruplarının ise kafanın genişlik endisi-vertikal endis-palatal endis-çene endisi ve yüz endisi (1)-üst yüz endisi (1)-kafa yüz endisi (% 100) kullanılarak oluşturulan fonksiyonlar olduğu tespit edilmiştir. Erişkin bireylerden alınan vücut ölçü ve endislerinin ırklar arasında hangi oranlarda güvenilir ayrımlar gösterdiğini anlayabilmek amacıyla gerçekleştirilen diskriminant fonksiyon analizlerinde en yüksek doğru ayırım yüzdesi veren ölçülerin maksimum scapula yüksekliği-maksimum scapula genişliği-cavitas glenoidalis yüksekliği-cavitas glenoidalis genişliği (% 100), endislerin ise humerus diafız transvers endisi-humerus uzunluk kalınlık endisi-humerus radius endisi-humerus femur endisi- intermembral endis, crural endis-humerus femur endisi-intermembral endis ve ilium genişlik endisi-ilium endisi-ischium pubis endisi-cotylo sciatic endis (% 100) kullanılarak geliştirilen üç çok değişkenli fonksiyon olduğu ortaya çıkarılmıştır. Dilkaya populasyonunun eski Anadolu topluluktan ve yakın ülkelerdeki topluluklar arasındaki olası genetik ilişkilerini belirlemek amacıyla uygulanan distance (uzaklık) analizinde ise, Dilkaya'nın Ortaçağ'a tarihlendirilen Tepecik (Doğu Anadolu), Panaztepe, Truva (2) ve Nikolaos (Batı Anadolu) toplumlanyla bir arada kümelendikleri belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
118 SUMMARY The main objective of this work is to determine the morphological and metric structure of 156 adult skeletons and to determine the sex and race differences between skeleton measurements, which were dated Middle Age (B.C. 10-11 century) and found during the archaeological excavations between 1984-1991 at Dilkaya Höyük in Edremit in the Van Province. Another objective is to state the relation to Anatolian and in near by countries. The results of this work can be summarized as follows; Paleodemographic analysis of the Dilkaya Höyük which consisted of 319 skeleton revealed that 52 were babies, 111 children, 74 female and 82 male. Baby and children mortality rate in Dilkaya societies was found to be 51.1 % which is a normal value when compared to that of Anatolian populations of that time. The mean life span for adults is 46.60 (older than 18 years) and 46.77 years for women and 46.46 years for men. The morphological analysis of the Dilkaya indicates a heterogeneous population. The females were predominantly Alpine and the males Dinaric. Discriminant Function Values based on adult skull measurements and indices comparing males and females found that the most reliable measurement was the byzigomatic width (87.13 %) and the index was the facial index (74.47 %). A multiple factor analysis for the mandibula which looked at bigonal width-corpus mandibula height (molar)-corpus mandibula height (symphysial)-minimum ramus width-ramus height (97.83 %) show that these factors are the most reliable functions and for the cranium porion porion-biaurcular width-palatal length-palatal width (94.74 %). The most reliable indice factors are; for mandibula; length and width index, mandibula hight index-ramus index-mandibula width index-mandibula tickness hight index (88.37 %) and for the skull; cranium width index-vertical index-width hight index-ramus index- mandibula width index (78.57 %). Discriminant Function Values based on adult postcranial measurement and indices comparing males and females found that the most reliable measurement was the maximum scapula weight (94.83 %) and the index was the ischiopubic index119 (86.67 %). A multiple factor analysis which looked at maximum scapula night- maximum scapula width-cavitas glenoidal hight-cavitas glenoidal width (95.00 %) and the index was the ischiopubic index-incisura ischiadica index-cotylo sciatic index- facies auricular index (91.55 %) show that these factors are the most reliable functions. Discriminant Function Values based on adult skull measurements and indices comparing races found that the most reliable measurements was the total face night- upper face hight-mandibula corpus height (symphysis) (100.00 %) and the index was the cranium width index-vertical index-palatal index-jaw index, face index (l)-upper face index (l)-cranium face index-face index (II) (100.00 %). Discriminant Function Values based on adult postcranial measurements and indices comparing races found that the most reliable measurements was the maximum scapula night-maximum scapula width-cavitas glenoidal hight-cavitas glenoidal width (100.00 %) and the index was the humerus corpus transverse index- humerus length tickness index-humerus radius index-humerus femur index- intermembral index, crural index-humerus femur index-intermembral index and ilium width index-ilium index-ischiopubic index-cotylo sciatic index (100.00 %).
Benzer Tezler
- Dilkaya ve Karagündüz (Ortaçağ) iskelet populasyonlarında doğuştan anomalilerin incelenmesi
Investigation of congenital anomalies of Dilkaya and Karagündüz ( the Middle Ages) dry bones populations
CEMİLE SARI ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ
- Van-Dilkaya kazılarından çıkan Demir Çağ çanak çömleği
Başlık çevirisi yok
A. HALUK SAĞLAMTEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
ArkeolojiEge ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALTAN ÇİLİNGİROĞLU
- Van - Dilkaya Höyüğü 1984 - 1986 kazı dönemlerinde ele geçen Erken Transkafkasya çanak çömleği
Başlık çevirisi yok
GÜLRİZ KOZBE
Doktora
Türkçe
1987
ArkeolojiEge ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALTAN ÇİLİNGİROĞLU
- Van-Dilkaya höyüğünden ele geçen keramiklerin bilgisayar ortamında değerlendirilmesi ve tarihlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
CAN ORHUN
- Van Dilkaya Erken Demir Çağı ve Orta Çağ toplumunda ağız ve diş sağlığı
Mouth and teeth health of in the Early and Middle Iron Age and the Middle Ages in Van Dilkaya societies
AHMET CEM ERKMAN