Batı Karadeniz Bölgesi endüstriyel alanlarındaki değişimlerin kentsel alanlarla etkileşimi ve bu etkileşim sonucu ortaya çıkan yeniden işlevlendirme konularının değerlendirilmesi
The interaction of the changes in the industrial areas of the western Black Sea Region with urban areas and the evaluation of refunctioning issues emerging out of this interaction
- Tez No: 818188
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAHATTİN ÖNÜR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde Batı Karadeniz Bölgesi'ndeki gelişmiş düzeyde olan endüstrileşme hareketleri, ülkenin endüstri tarihinin önemli parçası ve belgesi konumundadır. Bölgede üretim açısından kömür, orman ve kömüre bağlı kurulmuş demir-çelik, tuğla, enerji, ulaşım endüstrileri ön plana çıkmaktadır. Devlet eliyle ve yerli, yabancı sermayeler tarafından yapılan sanayi yatırımları bölgenin ve kentlerin endüstri kimliği kazanmasını sağlamıştır. Kentlerde üretimlerin belli ölçülerde devam ediyor olmasına karşın üretimdeki gerilemeler neticesinde birçok endüstri mekânı ve bunlarla gelişmiş olan kentsel mekânlara ilişkin terk edilme süreçleri yaşanmıştır. İşlevsiz kalan bu endüstri mirası değerlerinin önemli kısmı yıkılmıştır. Günümüze ulaşabilmiş olanları ile ilgili ise koruma sorunları bulunmaktadır. Az sayıda ve genellikle tekil ölçekte koruma uygulamaları olmakla birlikte kullanılmama, ihmal, bilinçsiz onarım veya rant odaklı ve uygun yöntem belirlemeden yapılan yeniden işlevlendirme gibi nedenlerle korunmasız durumdaki birçok değer her geçen gün daha da zarar görmektedir. Bu bellek ve kimlik mekânları yitirildikçe somut olmayan kültürel miras değerleri de yok olmaktadır. Üretimle biçimlenmiş kentsel yerleşmeler de eski canlılıklarını yitirmiş veya çöküntü bölgelerine dönüşmüştür. Bölge, kent, yakın çevre ve nesne ölçeklerinde var olan değerlerin neler olduğu ve korunmaları veya yeniden işlevlendirilerek korunmalarının nasıl bütünsel olarak ele alınabileceği bu çalışmayı başlatan sorular olmuştur. Çalışmada, Batı Karadeniz Bölgesi'ndeki kullanılan ve kullanılmayan tüm endüstri mirasının belgelenmesi, risk durumlarının ve potansiyellerinin belirlenerek bütüncül şekilde korunmalarına yönelik bir model geliştirilmesi amaçlanmıştır. Alan çalışması yöntemi kullanılarak bölgedeki endüstri mirası yapıları yerinde incelenmiş ve tümü belgelenmiştir. Yapıların belirlenmesi ve bunlara ilişkin bilgilerin elde edilmesinde TTK arşivinden, konuyla ilgili yazılı, sözlü ve görsel kaynaklardan da yararlanılmıştır. Kentlerdeki karar verici konumundaki belediyelerle ve çeşitli kurumlardaki kişilerle sözlü görüşmeler yapılarak endüstri mirası değerlerine yönelik bakış açıları tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalar neticesinde mevcut koruma uygulamalarının ve yöntemlerinin bütüncül korunmanın sağlanması konusunda yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bölgedeki aynı/farklı iş kollarına ait üretimler arasındaki işlevsel ilişkiler ve bulundukları çevreleriyle olan bağlamsal etkileşimler kapsamında, öncelikle üst ölçekten başlayarak alt ölçeklere inen yaklaşımları içeren bir model geliştirilmiştir. Bu farklı yaklaşımlar birbirleriyle ilişkilendirilerek bütüncül bir kurgu oluşturulmuştur. Modelde ayrıca, bölgedeki endüstri mirası ile ilgili gelecekte yapılacak koruma ve yeniden işlevlendirme çalışmaları için üzerinde alternatif önerilerin geliştirilebileceği veri altlıkları hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The advanced industrialization processes in the Western Black Sea Area throughout the Ottoman and Republican eras are a significant component of the country's industrial history and constitute a significant historical document. Provisions of iron-steel, construction, energy and trade industries established depending on coal, forest and coal in terms of production in the region. State orders and investments made by local and foreign capitals enabled the region and cities to gain industrial confidence. Despite the fact that production in cities continues to a certain extent, as a result of the decline in production, many industrial spaces and abandonment processes related to urban spaces developed with them have been experienced. A significant part of these industrial heritage values, which remained dysfunctional, were destroyed. There are preservation problems regarding the ones that have survived to the present day. Although there are few and usually singular conservation practices, many unprotected values are being damaged more and more every day due to reasons such as disuse, neglect, unconscious repair or re-functioning based on rent and without proper method. As these places of memory and identity are lost, intangible cultural heritage values also disappear. Urban settlements shaped by production have also lost their former vitality or turned into collapsed areas. The questions that started this study were what the values that exist at the scales of the region, city, close environment and objects are and how they can be handled holistically by preserving or re-functioning. In the study, it is aimed to document all the used and unused industrial heritage in the Western Black Sea Region, to determine their risk situations and potentials and to develop models for their holistic protection. The industrial heritage structures in the region were examined on-site using the field research method and all of them were documented. TTK archive, written, oral and visual sources related to the subject were also used in determining the buildings and obtaining information about them. Perspectives on industrial heritage values were determined by making oral interviews with the municipalities in the cities and people in various institutions that are in the position of decision making. As a result of research, it was concluded that the existing protection practices and methods are not sufficient to provide holistic protection. Within the scope of the functional relations between the productions of the same/different lines of work in the region and the contextual interactions with their environment, a model was developed that includes approaches starting from the upper scale and descending to the lower ones. By associating these different approaches with each other, a holistic fiction was created. In the model, data bases on which alternative proposals can be developed for future conservation and re-functioning studies related to the industrial heritage in the region were prepared as well.
Benzer Tezler
- The spatio-temporal dynamics of aerosols in the Marmara region and impact of land cover/use on atmospheric environment
Marmara bölgesindeki aerosollerin mekansal-zamansal dinamiksel ve arazi örtüsü/kullaniminın atmosferik ortam üzerindeki̇ etkisi
PARIA ETTEHADI OSGOUEI
Doktora
İngilizce
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİletişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİNASİ KAYA
- Türkiye'de yonga levha endüstrisi sorunları ve çözüm yolları
Die spanplatten indüstrie in der Türkei ihre probleme und lösungsmöglichkeiten
ABDİ EKİZOĞLU
- Hızlı gelişen bir tür olarak duglas göknarının (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco var. viridis) batı Karadeniz bölgesindeki doğal türlerle büyüme ve ekosistemdeki besin maddesi dağılımı açısından karşılaştırılması
Comparison of tree growth and ecosystem nutrient distribution of douglas fir (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco var. viridis) and the native tree species of the western black sea region of Turkey
MEHMET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Ormancılık ve Orman MühendisliğiDüzce ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY YILDIZ
- Türkiye denizlerinde trol ve gırgır balıkçılığı ihlallerinin incelenmesi
A study of trawl and purse seine fisheries violations in sea of Turkey
GÜRKAN SALİH KARABACAK
Doktora
Türkçe
2019
Su ÜrünleriAkdeniz ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CENGİZ DEVAL
- Tr81 düzey 2 bölgesi orman ürünleri endüstrisinin kümelenme analizi ve rekabet gücü açısından değerlendirilmesi
The assessment of tr81 nuts 2 region forest products industry in terms of clustering analysis and competitiveness
GÜLAY ŞENER UZCAN
Doktora
İngilizce
2017
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMAN KARAYILMAZLAR