Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların sosyal becerilerinin, zihin kuramı ve yürütücü işlevler bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of social skills of children with attention deficit hyperactivity disorder in the context of theory of mind and executive functions
- Tez No: 818193
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA YÜRÜMEZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Amaç: Bu çalışmada 6-12 yaş arası Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı kız ve erkek çocukların sosyal uyum ve becerilerini zihin kuramı, yürütücü işlevler ve duygu tanıma bağlamında değerlendirmek ve sağlıklı kontrol grubuyla karşılaştırmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza Ankara Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı polikliniklerine başvuran 6-12 yaş arası DEHB tanısı alan 59 çocuk dahil edilmiştir. Kontrol grubu olarak da DEHB grubu ile yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş herhangi bir psikiyatrik rahatsızlığı olmayan 49 çocuk dahil edilmiştir. Katılımcılara çalışma hakkında bilgi verilerek çalışmaya davet edilmiş ve kabul edenlerden yazılı onam formu alınmıştır. İlk görüşmede çocuklar ve aileleri ile sosyodemografik veri formu doldurulmuş ve psikiyatrik tanı görüşmesi (ÇGDŞ-ŞY-T) yapılmıştır. Bu görüşmenin sonunda ailelerin doldurması için Çocuk ve Ergenlerde Davranım Bozuklukları İçin DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Yenilenmiş Conners Ebeveyn Derecelendirme Ölçeği ve SUBÖ verilmiştir. Çocukların öğretmenlerinin doldurması içinse Çocuk ve Ergenlerde Davranım Bozuklukları İçin DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği ve Yenilenmiş Conners Sınıf Öğretmeni Derecelendirme Ölçeği verilmiştir. İkinci görüşmede çocuklara zeka değerlendirmesi için WÇZÖ-IV; zihin kuramı becerilerini değerlendirmek için Çikolata Testi, Dondurma Kamyonu Testi ve Faux Pas (Pot Kırmayı Fark Etme) Testi; yürütücü işlev becerilerini değerlendirmek için WKET, Stroop Testi ve İz Sürme Testi (PEBL Launcher Version 2.1. ile bilgisayar ortamında) ve son olarak sözel olmayan ipuçlarını anlama ve duygu tanıma becerilerini değerlendirmek amacıyla SOİAB uygulanmıştır. Tüm analizler IBM SPSS 25.0 ile yapılmış ve anlamlılık derecesi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: DEHB grubu kontrol grubuna kıyasla SUBÖ tüm alt ölçek puanları ve toplam puanda daha yüksek puanlar almıştır. DEHB ve kontrol grubunun zihin kuramı test performansları benzer bulunmuştur. Üç yürütücü işlev testinde de DEHB grubu kontrol grubuna göre daha kötü performans göstermiştir. Kontrol grubu üç SOİAB puanında DEHB grubundan daha yüksek puan almış ve tiksinme duygusunu daha kısa sürede tanımıştır. Kontrol grubu WÇZÖ-IV'ün çoğu puan türünde anlamlı olarak daha yüksek puan almıştır. Grupların zihin kuramı ve yürütücü işlev test performansları ile SUBÖ puanları arasında ilişki bulunmuştur. SOİAB toplam süre puanı ile SUBÖ-İD arası korelasyon saptanmıştır. Grupların TÖZP ile SUBÖ puanları arasında korelasyon saptanmıştır. Grupların ebeveyn ve öğretmen formlarındaki dikkatsizlik ve aşırı hareketlilik-dürtüsellik belirtileri ile SUBÖ puanları arasında da ilişki saptanmıştır. Sonuç: DEHB grubu tüm SUBÖ alt ölçek puanları ve toplam puanda daha yüksek puan almıştır. Hipotezlerimizin aksine grupların zihin kuramı test performansları benzer bulunmuştur. Yürütücü işlev testlerinde DEHB grubu daha kötü performans göstermiştir. SOİAB puanları ve süre puanları açısından gruplar arası anlamlı farklar saptanmıştır. Grupların zihin kuramı becerileri, yürütücü işlev test performansları, SOİAB puanları, TÖZP ve ebeveyn-öğretmen formlarındaki DEHB belirtileri ile SUBÖ puanları arası anlamlı korelasyonlar saptanmıştır. Çalışmamız bildiğimiz kadarıyla literatürde DEHB'li çocukların sosyal becerilerini zihin kuramı, yürütücü işlevler ve duygu tanıma bağlamında değerlendiren ve birbiriyle ilişkilendiren ilk çalışmadır. Bu yönüyle çalışmamızın literatüre katkı yapacağı düşünülmektedir. Ancak ileride daha büyük örneklem gruplarıyla yapılacak izlem çalışmaları bu ilişkileri daha net olarak ortaya koyabilir. DEHB'deki sosyal uyum ve beceri eksikliklerine neden olan faktörlerin anlaşılması ve müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi işlevselliğin iyileştirilmesi açısından önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: In this study, it was aimed to evaluate the social adaptation and skills of girls and boys aged 6-12 years with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in the context of theory of mind, executive functions and emotion recognition and compare them with a healthy control group. Materials and Methods: In our study, 59 children aged 6-12 years with ADHD who applied to the outpatient clinics of Ankara University, Department of Child and Adolescent Psychiatry were included. As a control group, 49 children without any psychiatric disorder who were age and gender matched with the ADHD group were included. Participants were informed about the study, invited to the study and written informed consent was obtained from those who agreed. In the first interview, a sociodemographic data form was filled in and a psychiatric diagnostic interview (K-SADS-PL) was conducted. At the end of this interview, the DSM-IV Based Screening and Assessment Scale for Conduct Disorders in Children and Adolescents, the Revised Conners Parent Rating Scale and the SASS-T were given to the families to complete. The DSM-IV Based Screening and Assessment Scale for Conduct Disorders in Children and Adolescents and the Revised Conners Teacher Rating Scale were given for the children's teachers to complete. In the second interview, the children were administered the WISC-IV to assess intelligence; the Chocolate Bar Test, the Ice Cream Truck Test and the Faux Pas Test to assess ToM skills; the WCST, the Stroop Test and the Trail Making Test (computerized with PEBL Launcher Version 2.1) to assess executive functioning skills; and finally the TPANC to assess nonverbal cue understanding and emotion recognition skills. All analyses were performed with IBM SPSS 25.0 and the significance level is accepted as 0.05. Results: The ADHD group had higher scores in all subscale scores and total score in the SASS-T compared to the control group. Theory of mind test performances of ADHD and control groups were similar. The ADHD group performed worse than the control group in all three executive function tests. The control group scored higher than the ADHD group in the three TPANC scores and recognized the feeling of disgust in a shorter time. The control group scored significantly higher in most of the score types of the WISC-IV. A correlation was found between the ToM and executive function test performances of the groups and the scores of the SASS-T. There was a correlation between TPANC total duration score and introversion subscale of the SASS-T. There was a correlation between the groups' FSIQ and SASS-T scores. There was also a correlation between inattention and hyperactivity-impulsivity symptoms in the parent and teacher forms of the groups and SASS-T scores. Conclusions: The ADHD group scored higher in all SASS-T subscale scores and total score. Contrary to our hypotheses, the ToM test performances of the groups were similar. The ADHD group performed worse in executive function tests. Significant differences were found between the groups in terms of TPANC scores and duration scores. Significant correlations were found between the groups' theory of mind skills, executive function test performances, TPANC scores, FSIQ, ADHD symptoms in the parent-teacher forms and SASS-T scores. To the best of our knowledge, our study is the first study in the literature that evaluates and correlates the social skills of children with ADHD in the context of theory of mind, executive functions and emotion recognition. In this respect, it is thought that our study will contribute to the literature. However, future follow-up studies with larger sample groups may reveal these relationships more clearly. Understanding the factors that cause social adaptation and skill deficits in ADHD and developing intervention methods are important for improving functionality.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme bozukluğu veya otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocuklarda sosyal biliş: Klinik belirtilerle ilişkisi
Social cognition in children with attention deficit hyperactivity disorder, specific learning disorder or autism spectrum disorder: Relations between clinical signs
BERKAN ŞAHİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriOndokuz Mayıs ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KORAY MEHMET ZEYNEL KARABEKİROĞLU
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı olan çocuklarda zihin kuramı becerilerinin yavaş bilişsel tempo üzerindeki etkisinin sağlıklı çocuklarla karşılaştırmalı olarak incelenmesi
The effect of theory of mind skills on sluggi̇sh cognitive tempo in children with adhd: A comparative analysis with healthy controls
DOĞA SEVİNÇOK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriAdnan Menderes ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBELNUR AVCİL
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan ve almayan çocukların sosyal işlevsellik, zihin kuramı, duygu tanıma, duygu düzenleme ve yönetici işlevler açısındankarşılaştırılması
Comparison of children with and without attention deficit and hyperactivity disorder in terms of social functioning, theory of mind, emotion recognition, emotion regulation and executive functions
SUNA SOHTAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- Zihin kuramı çerçevesinde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların duygu tanıma ve diğer kişilerin zihinsel durumlarını temsil performansları
Emotion recognition of children with attention deficit and hyperactivity disorder as well as other's people's mental states' representative performance according to theory of mind
SARITA ELHADEF
- Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu, öğrenme bozukluğu ve otistik spektrum bozukluğu tanılı çocukların yaş ve cinsiyet açısından eşlenmiş sağlıklı kardeşlerinde sözel olmayan iletişim becerileri, empati düzeyleri, çevresel belirteçleri ile ilişkilerinin araştırılması: kontrollü bir araştırma
Evaluation of nonverbal communication skills, empathy levels and their relationships with peripheral markers in age and gender matched healty siblings of children in attention deficit hyperactivity disorder, learning disability and autism spectrum disorder: a controlled study
NURAN DEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ EVREN TUFAN