Modern faizsiz finansman aracı olarak paralel istisnâ' (alt istisnâ') ve fıkhi değerlendirmesi
Parallel istisna' contract as a modern Islamic financing tool and its evaluation in terms of fiqh
- Tez No: 819246
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ENVER OSMAN KAAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İslam İktisadı, Faizsiz Bankacılık, Katılım Bankacılığı, Paralel İstisnâ, Alt İstisnâ, Islamic Economics, Interest-free Banking, Participation Banking, Parallel istisnâ, Sub-İstisnâ
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
20. yüzyılın ikinci yarısından sonra ilk nüveleri ortaya çıkan faizsiz bankacılık sektörü günümüzde birçok müslüman ülkenin ekonomisinde önemli bir pazar payına sahiptir. Ortaklık ve ticâret temeli üzerine kurulan bu sistem içerisindeki finansal ürünlerin birçoğu klasik fıkıh literatüründe yer alan bazı akit türlerinden hareketle geliştirilmiştir. Bu bağlamda kendisinden yararlanılan akitlerden biri de mevcut olmayan malların satımını konu alan istisnâ' akdidir. İstisnâ' akdinin modern bir türü olarak ise paralel istisnâ' isimli faizsiz finansman yöntemi geliştirilmiştir. Paralel istisna' büyük oranda istisna' akdiyle örtüşmekle beraber çok taraflı ve çok aşamalı yapısı itibarıyla bazı farklılıklar arzetmektedir. Çalışmada ilk olarak klasik kaynaklarda istisnâ' akdinin tanımı, meşruiyeti, hukukî mahiyeti, şartları ve bağlayıcılığı konuları ele alınmıştır. Böylece paralel istisnâ' yönteminin fıkhî temelleri ortaya koyulmuştur. Daha sonra paralel istisnâ' yönteminin tanımı, katılım bankacılığı içindeki yeri, türleri, aşamaları, şartları ve riskleri incelenerek pratik yönü ele alınmıştır. Yöntemin fıkhî açıdan değerlendirilebilmesi için yeterli arka plan bilgisi sağlandıktan sonra ise hangi noktalarda mahzurlu sayılabileceği tespit edilmiş ve fıkhî analizi yapılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde paralel istisnâ' yönteminin safkateyn yasağı, borcun borca karşılık satımı yasağı ve kabzedilmeyen malların satımı yasağı kapsamına girmediği ve şartları doğrultusunda uygulandığında fıkhî açıdan herhangi bir problem teşkil etmediği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The interest-free banking sector, the first cores of which emerged after the second half of the 20th century, has a significant market share in the economy of many Muslim countries today. Many of the financial products in this system, which is based on partnership and trade, have been developed based on some types of contracts in the classical fiqh literature. One of the contracts utilised in this context is the istisnâ' contract, which deals with the sale of non-existent goods. As a modern type of istisnâ' contract, an interest-free financing method called parallel istisnâ' has been developed. Parallel istisnâ' overlaps with the istisnâ' contract to a great extent, but it has some differences due to its multilateral and multi-stage structure. This study first examines the definition, legitimacy, legal nature, conditions and binding nature of the istisnâ' contract in classical sources. Thus, the jurisprudential foundations of the parallel istisnâ' method are presented. Then, the definition of the parallel istisnâ' method, its place in participation banking, its types, stages, conditions and risks are examined and its practical aspects are discussed. After providing sufficient background information to evaluate the method from a jurisprudential point of view, the points where it may be considered as a prohibitive were determined and analyzed jurisprudentially. As a result of the examinations, it was concluded that the parallel istisnâ' method does not fall within the scope of the prohibition of“safqatayn”, the prohibition of the sale of debt for debt, and the prohibition of the sale of goods not recieved, and that it does not pose any problem in terms of fiqh when applied in accordance with its conditions.
Benzer Tezler
- Modern finansman aracı olarak sukuk ve iktisat tarihi içerisindeki kökenleri
Sukuk as a modern finance instrument and its origins in economic history
İSMAİL ERİŞ
- Alternatif bir ticaret modeli ve finansman aracı olarak Barter Sistemi ve Türkiye'deki barter uygulamaları
Barter system as an alternative trade model and financial technic, and Barter applications in Turkey
ÖZGÜL UYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
İşletmeİstanbul Aydın Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH GÜNEY
- İslâmi finans aracı olarak Karz-ı Hasen ve katılım bankaları için bir model önerisi
Qard Hasan as an İslamic financial instrument and a model proposal for İslamic banks
MUHAMMET FATİH CANBAZ
Doktora
Türkçe
2019
BankacılıkAfyon Kocatepe Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KEMALETTİN ÇONKAR
- Türkiye'de faaliyet gösteren katılım bankaları için alternatif bir finansal model önerisi
An alternative financial model proposal for Islamic banks operating in Turkey
SEVDA GÜLER
Doktora
Türkçe
2024
BankacılıkManisa Celal Bayar Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KARĞIN
- Barter ticaret işlemleri ve muhasebeleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMET SIRRI ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
İşletmeİstanbul ÜniversitesiYönetimde Muhasebe ve Finansal Kontrol Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET GÖKSEL YÜCEL