Müneccim Riyâzî Ali Çelebi'nin hayatı, telifâtı ve muhallefâtı
The life, works and muhallefât of Munajjim Riyâzî Ali Çelebi
- Tez No: 819416
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Bu çalışmada, 16. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı aydınının, müneccim Riyâzî Ali Çelebi'nin hayatı, eserleri ve himaye arayışı ele alınmıştır. Şair tezkireleri dışında kaynaklarda hakkında bilgi bulunmayan, telif ettiği kimi eserler farklı müelliflere nispetle günümüze ulaşan, arşivlerde de hakkında sınırlı sayıda evrak bulunan Ali Çelebi'nin izi, yazdığı ve bir dönem sahibi olduğu kitapların satır aralarında, sayfa kenarlarında sürülmüştür. On binlerce yazma eserin taranması neticesinde Riyâzî'nin kaleminden çıkan 4 eserle üzerinde mühür, kayıt ve notlarının bulunduğu kırka yakın yazma nüshaya ulaşılmıştır. Bu tespitler bize, onun hayatı, hedefleri ve kariyeri hakkında eşsiz bilgiler sağlamıştır. Ortaya çıkan tablo şöyle özetlenebilir: Ali Çelebi, kuloğlu olarak doğdu. Çocukluğunu devrinin en renkli hanelerinden birinde evlatlık olarak geçirdi. Bu durum ona geniş imkanlar sunduğu gibi ömrü boyunca eksikliğini hissedeceği güçlü bir himaye arayışını da tetikledi. Saray müneccimleri arasına dâhil olmak, Ebussuûd Efendi'den mülâzemet almak ve hem Sultan Süleyman'a hem de Şehzade Bayezid'e eser sunmak gibi imkanlara ulaşmasına rağmen tüm bu parlak gelecek vaat eden kapıları terk etti. Bunda“tılsım ile vebayı defetmek”gibi iddialarının ve makbul Sünnî daireyi zorlayan görüşlerinin payı da muhakkak vardı. Bu çalışmada, iddialı bir Osmanlı münecciminin ne istediği ve kendisinden ne istendiği ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the life, works and search for patronage of the astrologer Riyâzî Ali Çelebi, an Ottoman intellectual who lived in the 16th century, are discussed. The traces of Ali Çelebi, of which there is no information about him in the sources other than the poet biographies, some of his works have survived to the present day in relation to different authors, and there is a limited number of documents about him in the archives, have been traced between the lines and in the margins of the manuscripts he wrote and owned for a period. As a result of scanning tens of thousands of manuscripts, 4 works from Riyâzî's pen and nearly forty manuscripts with his seals, records and notes on them were reached. These findings have provided us with unique information about his life, goals and career. The resulting picture can be summarized as follows: Ali Çelebi was born as“kuloğlu”. He spent his childhood as an adopted child in one of the most colorful households of his time. This situation not only offered him ample opportunities, but also triggered a strong search for patronage, which he would feel lacking throughout his life. Although he had the opportunity to be among the astrologers of the palace, to receive“mülâzemet”from Ebussuûd Efendi and to present works to both Sultan Süleyman and Şehzade Bayezid, he left all these promising doors. His claims such as“to fight the plague with talismans”and his views that forced the accepted Sunni circle certainly had a share in this. In this study, what an ambitious Ottoman astrologer wanted and what was asked of him was tried to be revealed.
Benzer Tezler
- Bizans tasvir sanatında üç bilge kral (Üç müneccim kral)
Three wise kings (three astrologers kings) in Byzantine depiction art
JÜLİDE AYDIN
- Kapadokya bölgesi duvar resimlerinde yer alan müneccim kralların tapınması sahnesi
The scene of the soothsayer kings' prostration on the wall paintings in Cappadoci̇a regi̇on
ÖZGÜL ULUYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN KUNDURACI
- Sadullah el-Ankaravi: Daily concerns of on Ottoman astrologer
Sadullah el-Ankaravi: Bir Osmanlı münecciminin gündelik endişeleri
GÜLÇİN TUNALI KOÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. IŞIK TANDOĞAN ABEL
PROF. ŞERİF MARDİN
- Kapadokya Bölgesi Bizans resim sanatında maddi kültür öğeleri
Material culture elements in Byzantine painting in Cappadocia Region
HATİCE AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
Sanat TarihiAnadolu ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDİA YELDA UÇKAN
- Çahâr Makâla'nin Dil ve Üslûbu ile Nizâmî-i Arûzî'nin 'Üslûp' ve Eserinde bu eserde geçen edebi şahsiyetlerin üslûpları hakkındaki görüşlerim
The Language and Style of Çahâr Makâla and Nizâmî-i Arûzî's style and his opinions about the style of literary figures referred to in this book
YAKUP HAPAKAZ