Geri Dön

Kısıntılı sulama ve farklı hümik asit dozlarının bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinde verim ve kalite üzerine etkilerinin belirlenmesi

Determination of the effects of deficit irrigation and different humic acid doses on yield and quality of some cotton (Gossypium hirsutum L.) varieties

PDF İndir

  1. Tez No: 819918
  2. Yazar: UĞUR GÜZELSARI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖZDEN ÖZTÜRK, PROF. DR. SAİT GEZGİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 224

Özet

Pamuk (Gossypium hirsutum L.), dünyada ve ülkemizde doğal lifleri ile tekstil sanayii için en önemli lif bitkisi olması yanında, yemeklik kaliteye sahip yağı ve küspesi gibi yan kullanım alanlarıyla da yağ ve yem sanayiine büyük katkı sağlayan çok önemli bir endüstri bitkisidir. Bu araştırma; bazı pamuk çeşitlerinde, kısıtlı sulama seviyeleri ve hümik asit dozlarının kütlü ve yağ verimi, verim unsurları ve lif kalitesine etkilerini belirlemek amacıyla, Aydın ili Nazilli ilçesi koşullarında 2021 ve 2022 yılı pamuk vejetasyon periyodunda (Nisan-Kasım) yürütülmüştür. Araştırma, 'Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Deseni"ne' göre kurulmuştur. Ana parseller su kısıtı (tam, %25 kısıt, %50 kısıt), alt parseller çeşit (Fiona, Harem2, Şahin2000), altın altı parseller hümik asit dozlarından (0 g/da, 250 g/da, 500 g/da) oluşmuştur. Çalışmada; koza açma gün sayısı (gün), bitki boyu (cm), odun dalı sayısı (adet/bitki), meyve dalı sayısı (adet/bitki), koza sayısı (adet/bitki), kütlü verimi (kg/da), erkencilik oranı (%), çırçır randımanı (%), 100 tohum ağırlığı (g), tohum verimi (kg/da), lif verimi (kg/da), lif kalite parametreleri, ham yağ oranı (%), ham protein oranı (%), ham protein verimi (kg/da), ham yağ verimi (kg/da), tohum kuru madde ağırlığı (g/m2), sulama suyu kullanım randımanı (kg/m3) incelenmiştir. Denemenin yürütüldüğü her iki yılda da su kısıtının etkisi; koza açma gün sayısı, bitki boyu, meyve dalı sayısı, koza sayısı, kütlü verimi, tohum verimi, lif verimi, erkencilik oranı, toplam kuru madde ağırlığı, sulama suyu kullanım randımanı, ham protein verimi, ham yağ verimi üzerine önemli bulunurken; 100 tohum ağırlığı, iplik olabilirlik indeksi, lif uzunluğu, elastikiyet, ham protein oranı, ham yağ oranı parametreleri üzerindeki etkisi ise sadece 2022 yılında önemli olmuştur. Çeşit faktörünün etkisi ise her iki deneme yılında da lifte nem, ham protein verimi ve ham yağ verimi, 2022 yılında odun dalı ve meyve dalı sayısı hariç diğer parametreler üzerinde önemli bulunurken, hümik asit dozlarının etkisi ise 2021 yılında toplam kuru madde miktarı ve ham protein oranı, 2022 yılında ise sadece koza sayısı üzerinde önemli bulunmuştur. Araştırma sonucunda; yüksek kütlü verimi Harem2 çeşidi ile 250 g/da ve 500 g/da hümik asit dozları ve tam sulama uygulaması (sırasıyla, 683.5 kg/da, 681.5 kg/da), yüksek lif kalite parametreleri Fiona çeşidi ile kontrol ve 250 g/da hümik asit dozları ve tam sulama uygulaması, yüksek ham yağ verimi Fiona ve Harem2 çeşitleri ile 500 g/da hümik asit ve tam sulama uygulaması (sırasıyla, 74.79 kg/da ve 74.23 kg/da) koşullarında elde edilmiştir. Çalışmada, kurağa dayanıklı oluşu ile bilinen Şahin2000, tam sulamaya göre %50 su kısıtı koşullarında çeşitler arasında en düşük verim kaybı yüzdesine (%24.2) sahip olmuştur. Çeşitlerin kütlü verimi değerleri incelendiğinde, tam sulamaya göre %25 ve %50 su kısıtı altında Harem2 çeşidinde sırasıyla, %19.40 ve %40.92, Fiona %23.81 ve %47.12, Şahin2000 çeşidinde ise %20.04 ve %24.11 oranında azalma belirlenmiştir. Hümik asit dozlarının incelenen özellikler üzerindeki etkisi ise genel olarak istatistiki açıdan önemsiz olmuş ancak verim ortalamaları incelendiğinde en iyi sonuçlar hümik asit uygulanan parsellerden elde edilmiştir. Sonuç olarak; yüksek verim ve kalite kaybı sebebiyle pamuk yetiştiriciliğinin tam sulama koşullarında yapılması bununla birlikte sulama imkanının kısıtlı olduğu şartlarda kurağa toleranslı çeşit kullanılabileceği, uygun dozlarda hümik asit uygulamasının olumlu etkisinin olabileceği, ancak ele alınan faktörler (çeşit, hümik asit) ve bu faktörler arasındaki interaksiyonların verim ve kalite üzerindeki etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için, farklı toprak koşullarında, daha çok çeşit ve uygulama dozu ile daha uzun yılları içine alan daha fazla çalışma yapılmasının uygun olacağı belirtilebilir.

Özet (Çeviri)

Cotton (Gossypium hirsutum L.) is the most important fiber plant for the textile industry with its natural fibers in the world and in our country, and it is also a very important industrial plant that contributes greatly to the oil and feed industry with its side uses such as edible quality oil and cake. This research was carried out in the cotton vegetation period of 2021 and 2022 (April-November) under the conditions of Aydın province, Nazilli district in order to determine the effects of limited irrigation levels and humic acid doses on cotton unseed and oil yield, yield components and fiber quality in some cotton varieties. The research was established according to the 'split-split plots on randomized complete block design'. The main plots were water restricted (full, 25% restriction, 50% restriction), sub-plots were cultivars (Fiona, Harem2, Şahin2000) and sub-subplots were humic acid doses (0 g/da, 250 g/da, 500 g/da). In the study boll opening days (days), plant height (cm), number of monopodia per plant, number of sympodia per plant, number of bolls per plant, cotton unseed yield (kg/ha), earliness rate (%), ginning yield (%), 100 seed weight (g), seed yield (kg/da), fiber yield (kg/da), fiber quality parameters, cruda oil ratio (%), crude protein ratio (%), crude protein yield (kg/da), crude oil yield (kg/da), dry matter weight (g/m2), irrigation water use efficiency (kg/m3) were examined. While the effect of water deficit was found significant on boll opening days, plant height, number of sympodia, number of bolls, cotton unseed yield, seed yield, fiber yield, earliness rate, total dry matter weight, irrigation water use efficiency, crude protein yield, crude oil yield in both years of the experiment, its effect on 100 seed weight, SCI, fiber length, elasticity, crude protein ratio, crude oil ratio parameters was significant only in 2022. The effect of variety factor was found to be significant on moisture in fiber, crude protein yield and crude oil yield in both experimental years and on other parameters except number of number of monopodia and sympodia in 2022, while the effect of humic acid doses was found significant on total dry matter content and crude protein ratio in 2021 and only on boll number in 2022. As a result of the research; high cotton unseed yield was obtained with Harem2 variety under 250 g/da and 500 g/da humic acid doses and full irrigation application (683.5 kg/da, 681.5 kg/da, respectively), high fiber quality parameters were obtained with Fiona variety under control and 250 g/da humic acid doses and full irrigation application, high oil yield was obtained with Fiona and Harem2 varieties under 500 g/da humic acid and full irrigation application (74.79 kg/da and 74.23 kg/da, respectively). In the study, Şahin2000, which is known to be drought resistant, had the lowest yield loss percentage (24.2%) among the varieties under 50% water deficit conditions compared to full irrigation. When the values of mass yield of the cultivars were examined, it was determined that under 25% and 50% water restriction compared to full irrigation, Harem2, Fiona, Fiona and Şahin2000 had 19.40% and 40.92%, 23.81% and 47.12%, 20.04% and 24.11% decrease, respectively. The effect of humic acid doses on the examined traits was statistically insignificant in general, but when the yield averages were examined, the best results were obtained from the plots where humic acid was applied. In conclusion, it can be stated that cotton cultivation should be carried out under full irrigation conditions due to high yield and quality loss, drought tolerant varieties can be used in conditions where irrigation is limited, humic acid application at appropriate doses may have a positive effect, but in order to better understand the effects of the factors (variety, humic acid) and the interactions between these factors on yield and quality, more studies should be carried out under different soil conditions, with more varieties and application doses and longer years.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    340044

    Bursa koşullarında yetiştirilen mısır bitkisinde kısıntılı sulamanın verim ve kalite üzerine etkisi

    Effects of deficit irrigation on yield and yield components of maize grown under Bursa conditions

    HAYRETTİN KUŞÇU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    ZiraatUludağ Üniversitesi

    Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ OSMAN DEMİR

  2. Tez No

    246405

    Soya fasulyesinin su-verim ilişkileri

    Water-yield relationships of soybean

    BURAK NAZMİ CANDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    ZiraatUludağ Üniversitesi

    Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SENİH YAZGAN

  3. Tez No

    683172

    İkinci ürün susamda (Sesamum indicum L.) kısıntılı sulamanın verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi

    The effect of deficit irrigation on yield and quality of second crop sesame (Sesamum indicum L.)

    EMİR DOĞAN KUMRALTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    ZiraatBursa Uludağ Üniversitesi

    Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURAK NAZMİ CANDOĞAN

  4. Tez No

    708646

    Artemia fecal pellet is an important paleoenvironment indicator in hypersaline lakes: A case study Urmia Lake (NW İran)

    Artemia fekal pellet hipersalin göllerde önemli bir paleoortam göstergesidir: Urmiye Gölü (KB İran) vaka çalışması

    SELMA SARI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Katı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ MOHAMMADİ

  5. Tez No

    382387

    Bazı sofralık üzüm çeşitlerinde kısıntılı sulama ve farklı göz yükü uygulamalarının tanenin şeker, organik asit, fenolik bileşik ve antioksidan aktivite özellikleri üzerine etkileri

    Effects of different applications of regulated deficit irrigation and bud load on sugars, organic acids, phenolic contents and antioxidant activities of some table grape berries

    GÜZİN TARIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    ZiraatÇukurova Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMİH TANGOLAR

Geri Dön